Τρίτη δόση εμβολίου: Αύριο οι νέες ανακοινώσεις – 11 ερωτήσεις και απαντήσεις για όσα θέλετε να μάθετε
Η τρίτη δόση εμβολιασμού κατά της Covid-19 έχει ξεκινήσει να χορηγείται σε ανοσοκατεσταλμένους στην Ελλάδα.
Εως και την Παρασκευή είχαν πραγματοποιηθεί περίπου 7.000 εμβολιασμοί αναμνηστικής δόσης και με την έγκριση από τις ευρωπαϊκές Αρχές θα ακολουθήσουν άτομα άνω των 60 ετών, όσοι ηλικιωμένοι μένουν σε μονάδες φροντίδας και στη συνέχεια υγειονομικοί.
Ολος ο πληθυσμός, όμως, διερωτάται εάν θα χρειαστεί αναμνηστική δόση και πότε. Ο Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής, έχοντας συμβουλευτεί τους ειδικούς της Επιτροπής Εμβολιασμών, απαντά σε έντεκα συχνά ερωτήματα για την τρίτη δόση.
1 Γιατί είναι απαραίτητη η τρίτη δόση του εμβολίου;
Η χορήγηση μιας τρίτης δόσης σε ήδη εμβολιασμένους μπορεί να οδηγήσει σε ταχύτερη και ισχυρότερη ανοσιακή απάντηση έναντι του κορονοϊού. Η τρίτη δόση ωφελεί σημαντικά τα άτομα με ανοσοκαταστολή και από αυτά δεν διατρέχουν όλα τον ίδιο κίνδυνο. Επίσης, τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, στα οποία η ανοσιακή απάντηση είναι λιγότερο ισχυρή απ’ ό,τι στους νεότερους. Ομάδες ανοσοκατεσταλμένων, όπως εκείνοι που έχουν κάνει μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων, φαίνεται, σύμφωνα με διεθνή αλλά και ελληνικά δεδομένα από τα νοσοκομεία Λαϊκό και Ωνάσειο, ότι απαντούν στον εμβολιασμό σε ποσοστό που δεν ξεπερνά το 35%-40%. Είναι σημαντικό ότι μετά την τρίτη δόση ένα επιπλέον 50% ανταποκρίνεται.
2 Φθίνει η ανοσία από τα εμβόλια και, εάν ναι, πότε;
Η μείωση των αντισωμάτων με την πάροδο του χρόνου είναι κάτι το οποίο έχει φανεί σε διεθνείς και ελληνικές μελέτες. Τα εμβόλια, όμως, εξακολουθούν και είναι πολύ αποτελεσματικά στην πρόληψη της σοβαρής νόσου, της νοσηλείας και του θανάτου, ακόμη και για τη νέα παραλλαγή «Δέλτα». Είναι σημαντικό να αναφερθούν πρόσφατα στοιχεία από την Ιταλία σε σχέση με την αποτελεσματικότητα τεσσάρων εμβολίων (Pfizer, Moderna, AstraZeneca και Johnson & Johnson) απέναντι στο μεταλλαγμένο στέλεχος. Η προστασία κατά της νοσηλείας ανήλθε σε 93%, η προστασία κατά της εισαγωγής στη ΜΕΘ σε 96% και η προστασία κατά του θανάτου σε 96%.
Εκείνο που μοιάζει να επηρεάζεται είναι η προστασία απέναντι στη μόλυνση (δηλαδή να κολλήσει κάποιος), που μειώνεται ύστερα από περίπου έξι μήνες από τη δεύτερη δόση. Ετσι, ορισμένες χώρες, όπως το Ισραήλ όπου τα κρούσματα βρίσκονται σε έξαρση, έχουν αποφασίσει να δώσουν τρίτη δόση σε όλο τον πληθυσμό με σκοπό να υποχωρήσει ο δείκτης μετάδοσης Rt.
3 Είμαι 60 ετών. Πότε θα κάνω τρίτη δόση; Ποιοι θα ακολουθήσουν;
Η χορήγηση της αναμνηστικής δόσης στους άνω των 60 ετών έχει ήδη αποφασιστεί από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, καθώς μειώνεται η ανοσιακή απάντηση όσο μεγαλύτερη είναι η ηλικία. Για να ξεκινήσει η διαδικασία χορήγησης και να ανοίξει η πλατφόρμα πρέπει να λάβει η τρίτη δόση έγκριση για αυτόν τον πληθυσμό από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ). Η τρίτη δόση θα χορηγείται σε διάστημα έξι έως οκτώ μηνών μετά τη δεύτερη δόση. Οι υγειονομικοί είναι μια άλλη ομάδα του πληθυσμού στην οποία θα προχωρήσει κατά προτεραιότητα ο εμβολιασμός με τρίτη δόση. Οι επαγγελματίες Υγείας εκτίθενται στον κορονοϊό και θεωρείται ότι μια τρίτη δόση θα τους αυξήσει προσωρινά τον τίτλο των αντισωμάτων και θα τους βοηθήσει στην πρόληψη της λοίμωξης. Ετσι, θα βοηθήσει στο να μη διαταραχτεί η λειτουργία του συστήματος Υγείας από την απουσία τους, αλλά και να μειωθεί η διασπορά του ιού μέσα στο νοσοκομείο. Πρόσφατη μελέτη, μάλιστα, σε υγειονομικούς έδειξε μείωση της αποτελεσματικότητας των εμβολίων έπειτα από μερικούς μήνες ως προς τη λοίμωξη από 90% στο 65%.
4 Είμαι κάτω των 60 ετών και υγιής. Θα χρειαστεί να κάνω τρίτη δόση και πότε;
Πρόκειται για κάτι που προσπαθούν να απαντήσουν οι επιστημονικές Αρχές των χωρών. Η προσέγγιση πολλών ανεπτυγμένων κρατών, δεδομένου ότι έχουν επάρκεια εμβολίων, είναι η χορήγηση τρίτης δόσης σε όσο το δυνατόν περισσότερους πολίτες. Μέλη της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών σημειώνουν ότι είναι ακόμη πρώιμο να προτεραιοποιηθεί ο γενικός πληθυσμός. Παρομοίως, έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Λοιμώξεων (ECDC) σημειώνει ότι δεν είναι επείγουσα μια σύσταση για τρίτη δόση σε πλήρως εμβολιασμένους του γενικού πληθυσμού.
«Τι περιμένουμε με τον εμβολιασμό του γενικού πληθυσμού;» είναι το ερώτημα που απασχολεί τους επιστήμονες, εφόσον φαίνεται ότι το εμβόλιο συνεχίζει να είναι αποτελεσματικό για βαριά νόσηση και θάνατο. Η διάρκεια που θα έχει η «ενίσχυση» των τίτλων αντισωμάτων από μια τρίτη δόση στον γενικό πληθυσμό είναι, ακόμη, ένα ερώτημα που απασχολεί τους ειδικούς. Σε κάθε περίπτωση, η επέκταση χορήγησης της αναμνηστικής δόσης στον γενικό πληθυσμό είναι κάτι που εξετάζεται και που, όπως όλα δείχνουν, μπορεί να συστηθεί για τουλάχιστον οκτώ μήνες μετά τον εμβολιασμό των πολιτών κάτω των 60 ετών. Ο βασικός, όμως, στόχος για τον περιορισμό της πανδημίας παραμένει και είναι ο εμβολιασμός των ανεμβολίαστων.
5 Γιατί η 3η δόση γίνεται μόνο με mRNA εμβόλια;
Οι λόγοι είναι συνδυαστικοί και έχουν να κάνουν με τη διαθεσιμότητα, συνολική εικόνα ποιότητας και μελετών που διενεργούνται. Tα επιστημονικά στοιχεία σχετικά με τη μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα των «τσιμπημάτων» είναι περισσότερα για τα mRNA εμβόλια σε σχέση με άλλα. Επιπλέον, δοκιμές έδειξαν ότι το εμβόλιο Pfizer είναι καλά ανεκτό ως τρίτη δόση μεταξύ των ασθενών και παρέχει μια ισχυρή αναμνηστική απάντηση.
6 Εμβολιάστηκα δύο δόσεις με AstraZeneca, με ποιο εμβόλιο θα κάνω τρίτη δόση; Ενδείκνυται το εμβόλιο mRNA; Μπορώ να επιλέξω με τι εμβόλιο θα κάνω τρίτη δόση;
Η χορήγηση της τρίτης δόσης θα γίνει με mRNA εμβόλια, με βάση όσα έχουν γίνει έως τώρα γνωστά, συνεπώς δεν έχει κάποιος δυνατότητα επιλογής. Ο εμβολιασμός με mRNA τεχνολογία έχει αποδειχθεί ασφαλής και πολύ αποτελεσματικός ύστερα από εμβολιασμό με το εμβόλιο της AstraZeneca. Το μικτό σχήμα, με διαφορετικά δηλαδή εμβόλια, έχει χρησιμοποιηθεί και για το σχήμα των δύο δόσεων, ενώ φαίνεται ότι ο συνδυασμός ανεβάζει σημαντικά την ανοσιακή απάντηση.
7 Εμβολιάστηκα με μονοδοσικό. Θα χρειαστώ κι εγώ αναμνηστική δόση; Με τι εμβόλιο;
Το εμβόλιο Johnson & Johnson έχει ορισμένες ιδιαιτερότητες. Η ίδια η εταιρία έχει πραγματοποιήσει μελέτες για δεύτερη, ενισχυτική δόση, με το ίδιο σκεύασμα. Σύμφωνα με τους ειδικούς, θα μπορούσε στα άτομα που έκαναν μονοδοσικό να δοθεί δεύτερη δόση πάλι με εμβόλιο Johnson & Johnson είτε με εμβόλιο mRNA. Ο σχεδιασμός για τα άτομα αυτά είναι υπό εξέταση από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών.
8 Είμαι ηλικιωμένος χωρίς υποκείμενα νοσήματα. Είναι απαραίτητη η τρίτη δόση;
Η ηλικία από μόνη της, χωρίς να συνυπάρχουν προβλήματα υγείας, αποτελεί παράγοντα μειωμένης ανταπόκρισης στον εμβολιασμό. Πρώτη υποψήφια ομάδα στη μεγάλη «δεξαμενή» ανάμεσα στους πολίτες άνω των 60 ετών είναι οι διαμένοντες σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων. Σε τέτοιες δομές έχουν καταγραφεί επιδημικά ξεσπάσματα ακόμη και μετά τον εμβολιασμό.
9 Απαιτείται να κάνω τεστ αντισωμάτων πριν προγραμματίσω την τρίτη δόση;
Οχι. Το τεστ αντισωμάτων δεν συνιστάται γενικώς για έλεγχο της ανοσίας που έχει κανείς. Μέχρι στιγμής υπάρχει ένα «κενό» σε σχέση με το πώς μπορεί κανείς να τα αξιολογήσει, το οποίο, όμως, μπορεί μελλοντικά να αλλάξει.
10 Εχω νοσήσει και έχω κάνει μία δόση εμβολίου, όπως προβλέπεται. Θα κάνω και αναμνηστική δόση;
Η νόσος μετρά σαν την πρώτη δόση του εμβολίου, γι’ αυτό και στα άτομα που έχουν νοσήσει συνιστάται να κάνουν μόνο μία δόση – μάλιστα, η τελευταία κατηγορία φαίνεται να έχει και την καλύτερη προστασία. Εφόσον προβλεφθεί τρίτη δόση ως αναμνηστική για την ηλικιακή ομάδα όπου ανήκει κάποιος που έχει αναρρώσει, θα πραγματοποιηθεί η αναμνηστική δόση κανονικά.
11 Η τρίτη δόση τι παρενέργειες έχει; Εάν έχω κάνει με διαφορετικό εμβόλιο τις άλλες δύο ή μονοδοσικό, θα έχω περισσότερες παρενέργειες;
Η τρίτη δόση φαίνεται πως έχει παρόμοιες με τις συνηθισμένες παρενέργειες της δεύτερης δόσης (πόνο στο σημείο της ένεσης, πονοκέφαλο, μυαλγίες, αρθραλγίες, κόπωση, ρίγος ή πυρετό), ενδεχομένως και πιο ήπιες.
ΜΑΡΙΑ – ΝΙΚΗ ΓΕΩΡΓΑΝΤΑ
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής
