«Εξέλιξη»: Κι όμως, στο Αγρίνιο υπάρχει ένας χώρος μάθησης που δεν μοιάζει με κανέναν!

Τι είναι αυτό που κάνει την μαθησιακή διαδικασία να ξεχωρίζει; Οι άνθρωποι; Ο χώρος; Οι μέθοδοι; Ο συνδυασμός όλων αυτών μαζί; Το ερώτημα δεν είναι εύκολο να απαντηθεί με μία ανάπτυξη ιδεών.

Πώς θα κατανοήσουμε καλύτερα το πώς μπορεί ο μαθητής να βρει τα απαραίτητα στηρίγματα, το κίνητρο από τον άνθρωπο που αναλαμβάνει να τον καθοδηγήσει στο μαθησιακό του «ταξίδι»; Δη περισσότερο όταν ο λόγος γίνεται για παιδιά που βρίσκονται στο «κατώφλι» της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, προετοιμαζόμενα για την απαιτητική -από όλες τις απόψεις- διαδικασία των Πανελλήνιων Εξετάσεων.

Για το λόγο αυτό επισκεφθήκαμε την κ. Παναγιώτα Δερβίση, στον ιδιαίτερο, από όλες τις απόψεις χώρο της, στο κέντρο του Αγρινίου.

Στην οδό Ηλία Ηλιού 5 έχει δημιουργήσει αυτό ακριβώς που είχε στο μυαλό της μετά από 26 συναπτά έτη στη διδασκαλία των μαθημάτων της θεωρητικής κατεύθυνσης. Όχι, δεν είναι το φροντιστήριο που έχεις συνηθίσει. Ένας χώρος που σε κάνει εύκολα να νιώσεις ζεστασιά, που εμπνέει από την παραμικρή λεπτομέρεια. Άνθρωπος που εξ αρχής σε κάνει να νιώσεις άνετα και η ίδια, έξω από τα στερεότυπα του εκπαιδευτικού που πολλοί μπορεί να έχουν κατά νου.

Απόφοιτος του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου, από το 2011 δημιούργησε το φροντιστήριο «Εξέλιξη» στην περιοχή του Καινούργιου. Πλέον έχει κάνει το «βήμα» στο Αγρίνιο, διδάσκοντας αποκλειστικά και μόνο αυτή αρχαία σε παιδιά Γυμνασίου και έκθεση, ιστορία και λατινικά σε παιδιά λυκείου. Ασφαλώς έχει μεριμνήσει για την βαθμίδα του Γυμνασίου να λειτουργεί και τμήματα έκθεσης, αρχαίων και μαθηματικών, πλην όμως εν προκειμένω θα ρίξουμε τη βαρύτητα στην δική της, αμιγώς προσωπική δουλειά στο πεδίο των θεωρητικών.

Διδάσκει σε όλη την πορεία της έχοντας ως οδηγό της τον όρο «λειτούργημα». Βασικό χαρακτηριστικό της, η πίστη στις δυνατότητές του μαθητή και της μαθήτριας. Έχει άλλωστε διδάξει σε παιδιά με πολύ χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση κάνοντάς τα να «σπάσουν» τα «δεσμά» τους και να εξελιχθούν πέρα από κάθε προσδοκία.

Διετέλεσε πρόεδρος του Συλλόγου Φροντιστών Αιτωλοακαρνανίας για το διάστημα 2019-2021.Όπως εξ’ αρχής δηλώνει, τα σχέδιά της δεν περιορίζονται και δεν σταματούν, καθότι άμεσα θα ήθελε να προχωρήσει στη συγγραφή ενός ξεχωριστού  βοηθήματος για τα λατινικά της Β’ και Γ’ λυκείου.

Έχοντας κερδίσει δικαιωματικά το ενδιαφέρον μας, πάμε λοιπόν να την γνωρίσουμε.

-Έχετε σπουδάσει Ιστορία και Αρχαιολογία στο Καποδιστριακό πανεπιστήμιο Αθηνών με ειδικότητα την αρχαιολογία· αλλά τελικά διδάσκεται! Μετά από 26 χρόνια διδασκαλίας αν επιστρέφατε στα 22 σας χρόνια θα κάνατε την ίδια επιλογή;

Πολλές φορές αναρωτήθηκα πως θα ήταν αν είχα ακολουθήσει επαγγελματικά τον δρόμο των βασικών σπουδών μου, της αγαπημένης μου αρχαιολογίας και κάθε φορά η πλάστιγγα γέρνει στην διδασκαλία. Όσο περνούν δε τα χρόνια συνειδητοποιώ ότι η διδασκαλία και η αρχαιολογία έχουν κοινή μεθοδολογία και σκοπό και ότι τελικά μέσα από την διδασκαλία γεύομαι και όλες τις χαρές και τις ομορφιές της αρχαιολογίας. Άρα η επιλογή μου με κάνει διπλά κερδισμένη.

Και οι δύο επιστήμες έχουν ως κύρια στοιχεία τους το συναίσθημα ,την προσοχή και την φροντίδα, « το σκάψιμο» και την εύρεση θαμμένων αντικειμένων , αξιών, ικανοτήτων, σκέψεων και ιδεών, την αποκάλυψη τους και το «ανέβασμα» στο φως· έρχονται στην επιφάνεια πολύτιμες αρχαιότητες με την αρχαιολογία και πολύτιμες προσωπικότητες με την διδασκαλία . Εγώ λοιπόν με τη διδασκαλία «σκάβω» βαθιά μέσα στο πνεύμα και στην ψυχή των μαθητών και φέρνω στην επιφάνεια πολύτιμες προσωπικότητες.

Η διδακτική σας εμπειρία όπως είπαμε είναι μεγάλη, 26 χρόνια. Ξεκινήσατε από το γυμνάσιο και γρήγορα περάσετε στις λυκειακές τάξεις· 25 χρόνια έκθεση, λατινικά , αρχαία και 15 χρόνια ιστορία όλα σε επίπεδο πανελληνίων με πολλές πρωτιές των μαθητών σας στα σχολεία τους. Τι συμπεράσματα έχετε βγάλει όλα αυτά τα χρόνια διδασκαλίας για τις ανάγκες των μαθητών;

Στα 26 αυτά χρόνια, μου έχουν γίνει πολλές αποκαλύψεις και διαπιστώσεις. Κοινός παρονομαστής η «ΕΞΕΛΙΞΗ». Τόσο προσωπική όσο και των μαθητών. Κινητήριος δύναμη της «ΕΞΕΛΙΞΗΣ» η πίστη. Οι μαθητές έχουν ανάγκη την πίστη μας. Την πίστη του δασκάλου στην αξία τους, με τις όποιες γνωστικές – διανοητικές τους ικανότητες. Αυτό που κάνει πετυχημένο και άξιο τον εκπαιδευτικό δεν είναι τόσο οι γνώσεις όσο ο τρόπος διδασκαλίας και η πίστη στις δυνατότητες των μαθητών του.

Διαβάζοντας το βιβλίο του Rutger Bergman«Ανθρωπότητα» ανακάλυψα «το φαινόμενο του Πυγμαλίωνα» βρήκα σε αυτό διαπιστωμένο με πειράματα αυτό που εγώ έχω βιώσει με τους μαθητές μου. Το πόσο η πίστη μου σε αυτούς και αυτές τα έκανε να «ξεθάψουν» -για να θυμηθούμε και την αρχαιολογία- την αυτοπεποίθησή τους, την αυτοεκτίμησή τους, να στήσουν σε νέες γερές βάσεις την προσωπικότητά τους και με έκανε να βλέπω μέσα στην πορεία των χρόνων την εξέλιξη τους σε γνωσιακό, συναισθηματικό και επαγγελματικό επίπεδο.

-Αναφερθήκατε στο «Φαινόμενο του Πυγμαλίωνα». Περί τίνος ακριβώς πρόκειται;

Περιγράφεται στο βιβλίο του Bergman. Είναι το πόρισμα της ψυχολογικής έρευνας του ψυχολόγου Μπόμπ Ρόζενθαλ το 1963. Σύμφωνα με αυτό η δύναμη της προσδοκίας του δασκάλου επιδρά με έναν μαγικό τρόπο στην ψυχοσύνθεση και στις δυνατότητες των μαθητών. Ο δάσκαλος δίνοντας μεγαλύτερη προσοχή, ενθάρρυνση και επιδοκιμασία αλλάζει και τον τρόπο που βλέπουν τα παιδιά τον εαυτό τους. Ο Ρόζενθαλ βάφτισε την ανακάλυψη του φαινομένου του Πυγμαλίωνα από τον μυθολογικό γλύπτη που ερωτεύτηκε μία από τις δημιουργίες του ώστε οι θεοί αποφάσισαν να ζωντανέψουν το άγαλμα. Μεταφέροντας λοιπόν το μύθο του Πυγμαλίωνα στο ρόλο του δασκάλου βλέπουμε ότι η αγάπη του δασκάλου κάνει τον μαθητή του να ζωντανέψει, του δίνει ουσιαστική ζωή αφού τον βοηθά να δει την ύπαρξη του με αξία.

-Προηγουμένως είπατε ότι ο πετυχημένος και άξιος εκπαιδευτικός διακρίνεται από την πίστη του στις δυνατότητές του μαθητή και όχι τόσο από τις γνώσεις του αλλά από τον τρόπο διδασκαλίας του. Είναι τόσο σημαντικός λοιπόν ο τρόπος διδασκαλίας;

Τα παιδιά έχουν «καεί» από την παπαγαλία και τη στείρα απομνημόνευση. Δεν υπάρχει κριτική σκέψη, δεν υπάρχει πνευματική οντότητα. Η διδασκαλία, ο τρόπος και η μέθοδος που ο δάσκαλος θα περάσει τη γνώση στο μαθητή κάνει τη διαφορά. Ο δάσκαλος μπορεί να έχει πολλές γνώσεις αν όμως δεν έχει τον τρόπο ελάχιστες θα περάσουν στο μαθητή. Η διδασκαλία θέλει ορθολογισμό και τρέλα, θέλει αγάπη στο λάθος!

Πάνω σε αυτά τα τρία έχω διαμορφώσει τη δική μου μεθοδολογία. Τα λάθη και οι αδυναμίες των μαθητών με έχουν διαπλάσει ως εκπαιδευτικό και με έχουν βοηθήσει να στήσω μία ιδιαίτερη μεθοδολογία σε όλα τα μαθήματα που διδάσκω. Η λογική με οδηγεί στο να κατηγοριοποιήσω τις γνώσεις και να τις ομαδοποιήσω πολλές φορές με τρόπο που δεν υπάρχουν στα βιβλία. Τα λάθη των παιδιών με οδηγούν στο να βάλω μέσα στη διδασκαλία λίγη ή πολλή τρέλα· να μεταφέρω τη γνώση στα παιδιά με έναν τρόπο που θα μπορούν να κατανοήσουν, να αφομοιώσουν και να το κάνουν παντοτινό κτήμα τους, χωρίς να αγωνιούν αν θα το ξεχάσουν γιατί και αν το ξεχάσουν θα υπάρχει πάντα το «φως στο τούνελ». Η μικρή ιστορία, η λέξη η μαγική που θα ανασύρει τη γνώση από το σκοτάδι…

Η σωστή μεθοδολογία δείχνει στους μαθητές πώς θα ξεκλειδώσουν τα νοήματα του κειμένου. Ποιες λέξεις είναι οδηγοί τους στην ανίχνευση της ουσίας πώς να καλλιεργήσουν την κριτική τους ικανότητα. Η παπαγαλία και το ” μαθ’ τό όπως είναι γιατί έτσι το ζητούν” καταστρέφουν την αντιληπτική ικανότητα των μαθητών μας. Ο χαρισματικός λοιπόν δάσκαλος έχει μεθοδολογία, έχει αγάπη στο λάθος, έχει φαντασία! Η πίστη του δασκάλου στην αξία του μαθητή σε συνδυασμό με την εμπνευσμένη μεθοδολογία κάνουν τη διαφορά και αυτά είναι που πραγματικά και ουσιαστικά χρειάζεται ο μαθητής μας.

-Για να κλείσουμε με το θέμα διδασκαλία· ποια θεωρείται ότι είναι η μεγαλύτερη δυσκολία και η μεγαλύτερη χαρά της διδακτικής διαδικασίας.

Εύκολη η απάντηση και κοινή. Και η δυσκολία και η χαρά της διδακτικής δημιουργίας πηγάζουν για εμένα από μία συναισθηματική συνθήκη: τη Συγκίνηση. Όλα όσα είπαμε πιο πάνω έχουν ένα και μόνο στόχο, τη συν-κίνηση του εκπαιδευτικού προς τον μαθητή /μαθήτρια και τη συν-κίνηση του μαθητή /μαθήτριας προς τον εκπαιδευτικό. Αυτό είναι το πιο δύσκολο αλλά ταυτόχρονα και η μεγαλύτερη χαρά και ευλογία και για τους δύο, αφού αυτή η συν-κίνηση θα οδηγήσει στη Συγκίνηση που μένει πάντα χαραγμένη στο μυαλό και στην ψυχή τους. Ανατρέχοντας στην πολυετή διδακτική εμπειρία μου έχω νιώσει πολλές φορές αυτή τη Συγκίνηση και νιώθω πραγματικά ευλογημένη.

-Ας έρθουμε στο τώρα. Είστε ιδιοκτήτρια του φροντιστηρίου «Εξέλιξη». Για 13 χρόνια η έδρα σας ήταν το Καινούργιο Αγρινίου, την προηγούμενη βδομάδα κάνατε τον αγιασμό στο νέο σας χώρο στο Αγρίνιο, Ηλία Ηλιού 5. Τι σημαίνει για σας αυτή η μετάβαση κι αυτός ο νέος χώρος διδασκαλίας;

Τα τελευταία 13 χρόνια, τα μισά της διδακτικής μου πορείας, επέλεξα να είμαι επικεφαλής μιας εκπαιδευτικής ομάδας. Υπήρξε η χρονική περίοδος όπου η ομάδα αυτή αποτελούνταν από 17 καθηγητές! Επέλεξα επίσης να είμαι στην περιφέρεια του Αγρινίου, στο Καινούργιο. Πάντα με γοήτευε η περιφέρεια, ένιωθα ότι οι ανάγκες της περιφέρειας είναι μεγαλύτερες σε εκπαιδευτικό επίπεδο και εγώ ήθελα να τις υπηρετήσω. Η αγάπη και η εκτίμηση που έχω πάρει από τους μαθητές μου και τους γονείς τους στο Καινούργιο στα 13 αυτά χρόνια είναι μεγάλη και τους ευχαριστώ.

Η σκέψη και επιθυμία να είμαι και στο Αγρίνιο γεννήθηκε μέσα στα χρόνια του κορωνοϊού. Στα τρία χρόνια απομόνωσης, ενδοσκόπησής και αλλαγής γεννήθηκε η επιθυμία και η ανάγκη να ανοίξω ένα νέο χώρο κοντά στην οικογένειά μου – οι κόρες μου είναι Β’ και Γ’ λυκείου και ο γιος μου Α’ Γυμνασίου.

Θέλησα να έχω ένα χώρο που θα διδάσκω μόνο εγώ και θα διδάσκω μόνο τα αγαπημένα μου μαθήματα. Διαμόρφωσα τον χώρο έτσι ώστε να υπηρετεί τις αρχές και τις αντιλήψεις μου για τη διδασκαλία. Είναι ζεστός με τραπεζαρία αντί για θρανία και όλοι μαζί καθήμενοι γύρω-γύρω με απόλυτη βλεμματική επαφή βοηθάμε ο ένας τον άλλον να γίνει καλύτερος σε όλα τα επίπεδα. Οι φωτεινές αίθουσες, το ζεστό μπαλκόνι με τα λουλούδια του, οι μυρωδιές από το καφέ και το τσάι του βουνού με την κανέλα και το γαρύφαλλο βοηθούν τον μαθητή να αφεθεί στη διδασκαλία και να νιώθει σα το σπίτι του, να χαίρεται την κάθε ώρα που περνάει σε αυτό.

Ο κορωνοϊός έφερε στη ζωή μας τη διαδικτυακή εκπαίδευση. Η μία αίθουσα λοιπόν είναι έτσι διαμορφωμένη και εξοπλισμένη με ηλεκτρονικό υπολογιστή μεγάλης οθόνης, γραφίδα και μικρόφωνο ώστε κανένας απών μαθητής να μην χάνει μάθημα. Ο μαθητής έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει το μάθημα διαδικτυακά σύγχρονα με τους άλλους μαθητές ή ασύγχρονα την ώρα που αυτός μπορεί και επιθυμεί.

Τέλος γνωρίζοντας τα πλεονεκτήματα τόσο την ομαδικής όσο και της εξατομικευμένης διδασκαλίας επέλεξα τα τμήματα του Γυμνασίου και του Λυκείου να είναι ολιγάριθμα· μέχρι έξι άτομα στην Έκθεση και τρία στα Λατινικά και Ιστορία με ταυτόχρονη ατομική ενισχυτική διδασκαλία για όποιον χρειάζεται.

Έτσι ο μαθητής μέσω της ομάδας καλλιεργεί την κοινωνικότητα του, αναπτύσσει διαπροσωπικές σχέσεις, ανταλλάσσει απόψεις αλλά ταυτόχρονα έχει και την εξατομικευμένη φροντίδα που τον βοηθά να καλύψει κενά, να νιώσει αυτοπεποίθηση και να προχωρήσει πιο δυναμικά. Ας μην ξεχνάμε ότι απώτερος στόχος μου είναι η Συγκίνηση και το όλο στήσιμο του νέου χώρου σε συνδυασμό με την ειδική μεθοδολογία μου υπηρετούν αυτόν τον στόχο.

Κάπου εδώ ρωτήσαμε την κ. Δερβίση να μας αναφέρει το τι ιδιαίτερο έχει να προσφέρει αυτό το φροντιστήριο σε επίπεδο διδασκαλίας και χώρου. Ευθύς, μας παρέπεμψε στις πλέον… αρμόδιες να μας ενημερώσουν. Δύο μαθήτριες της πρόθυμα δέχθηκαν να απαντήσουν.

Η Βίκυ Ξυγκά, πρωτοετής φοιτήτρια στο τμήμα Ψυχολογίας Αθηνών έχοντας διδαχθεί έκθεση, λατινικά και ιστορία, ανέφερε:

«Αυτό που ένιωσα εγώ στο φροντιστήριο αυτό είναι ότι δεν βρίσκομαι σε ένα κρύο περιβάλλον. Όχι μόνο από άποψη χώρου αλλά και από άποψη συνεργασίας με την κ. Παναγιώτα. Δημιουργείται μαζί της δεσμός που δεν περιορίζεται στα πλαίσια του μαθήματος. Γιατί, πέρα από όσα έπρεπε να διδαχθούμε, μας μαθαίνει πράγματα που αφορούν την ζωή, σε όλα τα στάδια της, εκτός των πλαισίων του σχολείου. Όσον αφορά τη διδασκαλία, μας βοηθά να σκεφτούμε με έναν τρόπο όχι μηχανιστικό αλλά δημιουργικό. Δεν ακολουθήσαμε την πεπατημένη σε κανένα μάθημα, από την έκθεση και τα λατινικά μέχρι και την ιστορία, που στην ουσία απαιτεί παπαγαλία. Μαθαίνουμε να διαβάζουμε σωστά, να χρησιμοποιούμε τη λογική μας χωρίς να χάνουμε χρόνο σε πράγματα τα οποία θα μπορούσαν να θεωρηθούν αυτονόητα. Ειδικά η κριτική σκέψη, όσο και να λέμε πόσο εύκολο είναι να την αξιοποιήσουμε, εν τέλει είναι δύσκολο γιατί το σύστημα τόσα χρόνια απαιτούσε κάτι άλλο. Η κα Παναγιώτα όμως, μας βοήθησε να “ξεκλειδώσουμε” και να αντεπεξέλθουμε στα νέα δεδομένα».

Η Κωνσταντίνα Παπασάββα, πρωτοετής φοιτήτρια στο Χημικό Μηχανικό Πάτρας, που διδάχθηκε έκθεση τόνισε:

«Τι ιδιαίτερο και ξεχωριστό έχει αυτός ο χώρος αλλά και η διδασκαλία σε σχέση με τα άλλα φροντιστήρια; Θα σας πω τι νιώθω, όπως το νιώθω. Δεν υπάρχει πουθενά αλλού άλλη αίθουσα σαν κι αυτή γεμάτη ελευθερία, τέτοια ώστε να ξέρεις πως μπορείς να εκφράσεις τις σκέψεις σου και τις ανησυχίες σου με ασφάλεια. Οι ιδέες σου και οι απόψεις σου εκτιμούνται, ενώ όταν νιώθεις χαμένη και πνιγμένη από αυτές η ασφάλεια και η γαλήνη της αίθουσας σε καθησυχάζει. Κοιτάς γύρω σου: το ζεστό τσάι, τα σοκολατένια μπισκότα και οι καραμέλες σε αγκαλιάζουν. Όσο ευάλωτη και γυμνή θα ένιωθες μέσα στον πραγματικό και άχρωμο κόσμο, αν αποφάσιζες να αποκαλύψεις τα συναισθήματα σου, άλλο τόσο ασφαλής και άξια νιώθεις μέσα σε αυτήν την πολύχρωμη αίθουσα. Νιώθεις πως ακούγεσαι, πώς τα συναισθήματα σου ακούγονται. Δεν υπάρχει μόνο το γραπτό και το τελικό διαγώνισμα τον Ιούνιο. Υπάρχεις εσύ ως άτομο με σκέψεις και αισθήματα. Η αίθουσα σε ακούει, σε στηρίζει και δεν σε κρίνει. Μέσα στην αίθουσα αυτήν μπορείς να φωνάξεις, να βρίσεις, να κλάψεις, να ουρλιάξεις και δεν θα σε κρίνει. Αντιθέτως, θα ανοίξει τα φτερά της, θα σε αγκαλιάσει μέχρι να χαμογελάσεις και να ξαναπετάξεις».