ΤΕΕ: Αυτό είναι το πόρισμα της ομάδας εργασίας για τις ΑΠΕ στην Αιτωλοακαρνανία

Το πόρισμα της ομάδας εργασίας για τις ΑΠΕ στην Αιτωλοακαρνανία παρουσιάζει το ΤΕΕ Αιτωλοακαρνανίας.

Στόχος της εργασίας ήταν η καταγραφή της κατάστασης των ΑΠΕ στον νομό Αιτωλοακαρνανίας, η διαμόρφωση θέσεων του ΤΕΕ για την χωροθέτηση των ΑΠΕ στον νομό και η διερεύνηση σχετικά με τα ανταποδοτικά οφέλη, τα οποία θα πρέπει να έχει ο νομός μας από την χωροθέτηση αυτή.

Στο πόρισμα τονίζεται πως οι ΑΠΕ, πρέπει να αναπτύσσονται βάσει κεντρικού ενεργειακού σχεδιασμού, με ένα σώφρον ενεργειακό μείγμα, αξιοποιώντας κατά κύριο λόγο και συνδυασμένα όλες τις διαθέσιμες εγχώριες πλουτοπαραγωγικές πηγές ανανεώσιμων και ορυκτών μορφών ενέργειας, τα μέσα παραγωγής, μεταφοράς, αποθήκευσης και διανομής ενέργειας, όλες τις διαθέσιμες τεχνικές λύσεις και το ανθρώπινο δυναμικό, την ανάπτυξη τεχνογνωσίας από τα Πανεπιστήμια και να αξιοποιείται η επιστημονική έρευνα, για να προβλέπει έγκαιρα τις μελλοντικές ανάγκες της κοινωνίας.

Είναι αναγκαίο, να συνοδεύονται από θερμική παραγωγή, η οποία να εξασφαλίζει μία βασική ενεργειακή παραγωγή από καύσιμο εγχώριας παραγωγής ώστε να επιτυγχάνεται η ενεργειακή ανεξαρτησία της χώρας, για να μπορεί να ανταποκριθεί στην ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών της κοινωνίας, αφού έχει εκτοξευθεί η τεχνολογία, αντιμετωπίζοντας την ενέργεια ως δικαίωμα-αγαθό επιβίωσης, όπως είναι το νερό και η τροφή και όχι ως εμπόρευμα και χρηματιστηριακό προϊόν.

Αναφορικά με τη χωροθέτηση τονίζεται πως η παραγωγή πρέπει να βρίσκεται κοντά στην κατανάλωση, ώστε να μειώνεται το ενεργειακό κόστος μεταφοράς και να μην υπάρχουν σημαντικές απώλειες που θα ακυρώνουν την προσπάθεια.

Δείτε το πόρισμα της Ομάδας Εργασίας παρακάτω:

ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΚΙΣΣΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ – Μηχανικός Ορυκτών Πόρων
ΝΙΚΟΠΟΥΛΟΣ ΗΛΙΑΣ – Μηχανολόγος Μηχανικός
ΤΣΙΠΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ – Πολιτικός Μηχανικός
ΤΣΙΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ – Μηχανικός Περιβάλλοντος
ΧΗΡΑ ΕΙΡΗΝΗ – Χημικός Μηχανικός

ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΑΤΑ

Οι ΑΠΕ, πρέπει να αναπτύσσονται βάσει κεντρικού ενεργειακού σχεδιασμού, με ένα σώφρον ενεργειακό μείγμα, αξιοποιώντας κατά κύριο λόγο και συνδυασμένα όλες τις διαθέσιμες εγχώριες πλουτοπαραγωγικές πηγές ανανεώσιμων και ορυκτών μορφών ενέργειας, τα μέσα παραγωγής, μεταφοράς, αποθήκευσης και διανομής ενέργειας, όλες τις διαθέσιμες τεχνικές λύσεις και το ανθρώπινο δυναμικό, την ανάπτυξη τεχνογνωσίας από τα Πανεπιστήμια και να αξιοποιείται η επιστημονική έρευνα, για να προβλέπει έγκαιρα τις μελλοντικές ανάγκες της κοινωνίας.

Οι ΑΠΕ, είναι αναγκαίο, να συνοδεύονται από θερμική παραγωγή, η οποία να εξασφαλίζει μία βασική ενεργειακή παραγωγή από καύσιμο εγχώριας παραγωγής ώστε να επιτυγχάνεται η ενεργειακή ανεξαρτησία της χώρας, για να μπορεί να ανταποκριθεί στην ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών της κοινωνίας, αφού έχει εκτοξευθεί η τεχνολογία, αντιμετωπίζοντας την ενέργεια ως δικαίωμα-αγαθό επιβίωσης, όπως είναι το νερό και η τροφή και όχι ως εμπόρευμα και χρηματιστηριακό προϊόν.

Αυτάρκεια και εξαγωγές.

Ιστορικά, αρχικά χρησιμοποιούσαμε το ξύλο για ενέργεια και μετά γαιάνθρακα. Για να αναπτυχθεί η εκμετάλλευση του γαιάνθρακα χρειάστηκε περισσότερο ξύλο. Μετά περάσαμε στο πετρέλαιο.
Για να αναπτυχθεί η βιομηχανία του πετρελαίου χρειάστηκε πολύ περισσότερος γαιάνθρακας. Τώρα που περνάμε στις ΑΠΕ, χρειάζεται περισσότερο πετρέλαιο και φυσικό αέριο για να υποστηρίξει την σταθερότητα του δικτύου, διότι οι ΑΠΕ είναι διαλείπουσες.

Κάθε φορά που περνάμε σε οικονομικό επίπεδο από μια εκμετάλλευση μορφής ενέργειας σε μια άλλη με όλες τις οικονομικές επιπτώσεις που έχει, έχει και επιπτώσεις στο ενεργειακό μείγμα. Η προηγούμενη μορφή ενέργειας χρησιμοποιείται περισσότερο, για να υποστηρίξει την ανάπτυξη της επόμενης. Επομένως, για την χώρα μας, εκμεταλλευόμαστε την εγχώρια παραγωγή λιγνίτη, για να μπορέσει να στηριχτεί το σύστημα (οι θερμικές μονάδες αυτή τη στιγμή, μπορούν να κατακρατούν πάρα πολύ CO2, επειδή προχωράει η τεχνολογία, αγοράζοντας από την Γερμανία την τεχνογνωσία).
Το διεθνές ενεργειακό περιβάλλον, σε κλίμακα δεκαετιών, θα στηρίζεται, αρέσει δεν αρέσει στο φυσικό αέριο και πετρέλαιο και θα συνεχίσει να υποστηρίζεται από τις σημερινές εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Με αυτή την οπτική γωνία η θάλασσα (βασικός γεωγραφικός χώρος για τα υποθαλάσσια κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου) και η ενέργεια γίνονται αλληλένδετες. Μια γρήγορη ματιά αυτής της σχέσης θάλασσας-ενέργειας επιτρέπει να δούμε επίσης την θέση της Ελλάδας, από την ίδια οπτική γωνία.

Μόνο με την ενεργητική συμμετοχή του κράτους στην εγχώρια παραγωγή φωτοβολταϊκών και ανεμογεννητριών, γεγονός που θα μειώσει την εξάρτηση από χώρες-προμηθευτές του σχετικού εξοπλισμού, όπως η Κίνα, μπορούν να επιτευχθούν οι νέοι πιο φιλόδοξοι στόχοι στις ΑΠΕ. Άλλες επιλογές περιλαμβάνουν ένα σχήμα επιδότησης στα πρότυπα του πρόσφατου νόμου που θεσπίστηκε στις ΗΠΑ, του λεγόμενου «Inflation Reduction Act» που στόχο έχει να υποστηρίξει την εγχώρια βιομηχανία έναντι του διεθνούς ανταγωνισμού. Δεν είναι δυνατή η ενεργειακή ανεξαρτησία μόνο με ΑΠΕ, γιατί υπάρχει εξάρτηση από τις χώρες των πρώτων υλών τους, τις χώρες που τις κατασκευάζουν και τις χώρες που μας τις επιδότησαν.

Επί πλέον, η απόλυτη εξάρτηση της χώρας μας από εισαγόμενα καύσιμα, οδηγεί αφ’ ενός σε συναλλαγματική αιμορραγία, αφετέρου σε εξάρτηση από χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (χώρες υψηλού πολιτικόοικονομικού κινδύνου και οι οποίες εμπλέκονται αρκετά συχνά σε στρατιωτικές κρίσεις), με αποτέλεσμα το μεσοπρόθεσμο κόστος παραγωγής ενέργειας, το οποίο αποτελεί τον κυριότερο παραγωγικό συντελεστή για πλήθος βασικών αγαθών, δεν μπορεί να είναι προβλέψιμο. Επειδή εξαρτόμαστε από το εισαγόμενο φυσικό αέριο, η οικονομία και οι πολίτες εξαρτώνται από εταιρείες και όχι από τα κρατικά λιγνιτωρυχεία ή τους δυνητικά πολλά υποσχόμενους υδρογονάνθρακες (με κύριο το εν δυνάμει ελληνικό φυσικό αέριο).

Χωροθέτηση ΑΠΕ

Η παραγωγή πρέπει να βρίσκεται κοντά στην κατανάλωση, ώστε να μειώνεται το ενεργειακό κόστος μεταφοράς και να μην υπάρχουν σημαντικές απώλειες που θα ακυρώνουν την προσπάθεια.

Χωροθετικά οι σταθμοί παραγωγής ΑΠΕ αναπτύχθηκαν κυρίως σε περιοχές όπου προϋπήρχαν δίκτυα μεταφοράς, δηλαδή σε περιοχές όπου προϋπήρχαν μονάδες παραγωγής ενέργειας, γιατί έτσι μειώνονταν το κόστος διασύνδεσης (Αιτωλοακαρνανία με τα υδροηλεκτρικά, Κεντροδυτική Μακεδονία με τα θερμοηλεκτρικά και υδροηλεκτρικά, Εύβοια με τα θερμοηλεκτρικά κλπ).

Αυτό έχει να κάνει και με την κερδοφορία των ενεργειακών επενδύσεων, αντιμετωπίζοντας την ενέργεια σαν εμπόρευμα αποκλειστικά και όχι σαν αγαθό κυρίως για τον οικιακό καταναλωτή. Μια χαμηλή τιμή ενέργειας θα εξυπηρετούσε τον οικιακό καταναλωτή αλλά θα μείωνε και το κόστος παραγωγής σε βιομηχανία, αγροτική παραγωγή (κτηνοτροφία, θερμοκήπια), μεταφορές και το αποτέλεσμα θα ήταν η ευημερία για το κοινωνικό σύνολο. Η ανάπτυξη της ανανεώσιμης ενέργειας απαιτεί πρόσθετες νέες επενδύσεις στα υπάρχοντα ενεργειακά συστήματα. Νέα δίκτυα σύνδεσης, μονάδες αποθήκευσης κ.λ.π)

ΑΠΕ και περιβάλλον

Για την πρόληψη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, απαιτείται η ορθή χωροθέτηση των εγκαταστάσεων ΑΠΕ, μέσω μεθόδων εκτίμησης και αξιολόγησης και η μελέτη του ανθρακικού αποτυπώματος του συνολικού χρόνου ζωής, από την κατασκευή μέχρι και την ανακύκλωση, μετά το πέρας της παραγωγικής ζωής τους, ώστε το περιβαλλοντικό αποτύπωμα στην περιοχή να είναι το δυνατόν ελάχιστο.

Οι ΑΠΕ, παρόλο που μπορεί να κρίνονται λιγότερο επιβλαβείς από εναλλακτικές μορφές ενέργειας, εντούτοις είναι επιβλαβείς (όπως αναλύθηκε παραπάνω) και η ανάπτυξή τους πρέπει να γίνεται με προσοχή ώστε να ελαχιστοποιούνται οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Το σύνολο των περιβαλλοντικών επιπτώσεων τέτοιων έργων, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις επιλογές σχεδιασμού και λειτουργίας τους.
Γι’ αυτό, θα πρέπει να γίνει ουσιαστικότερος ο θεσμός της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, γεγονός το οποίο μακροπρόθεσμα, θα ευαισθητοποιήσει ως προς την περιβαλλοντική διάσταση των έργων και θα επιτρέψει την ενσωμάτωση περισσότερων και ουσιαστικότερων περιβαλλοντικών κριτηρίων στο σχεδιασμό και τη διαχείριση των έργων.

Επιπλέον, το όλο θεσμικό πλαίσιο θα πρέπει να καλυφθεί με τις κατάλληλες νομικές ρυθμίσεις, ώστε η διαχείριση των ΑΠΕ να είναι παράγοντας ανάπτυξης και ενεργειακής απεξάρτησης της χώρας. Η χρήση των ΑΠΕ δίνει τη δυνατότητα στο φυσικό περιβάλλον, να προστατευθεί, να διατηρηθεί και να αναγεννηθεί. Οι εκπομπές CO2 ανά μονάδα ΑΕΠ, οι οποίες σχετίζονται κυρίως με τις παραγωγικές διαδικασίες, αναμένεται να μειωθούν ως αποτέλεσμα της διείσδυσης των ΑΠΕ. Η συγκέντρωση των αερίων στην οποία εκτίθεται ο πληθυσμός περιοχών που γειτνιάζουν με λιγνιτικούς και πετρελαϊκούς θερμοηλεκτρικούς σταθμούς παραγωγής, αναμένεται να μειωθεί μεσοπρόθεσμα.

Η έκταση της επίπτωσης είναι μέση και η ένταση της μεγάλη, αφού το μεγαλύτερο ποσοστό συγκεντρώσεων των αερίων αυτών οφείλεται στις εκπομπές θερμοηλεκτρικών σταθμών.

Διαχείριση των αποβλήτων από τις ΑΠΕ

Μεγάλο θέμα επίσης ότι η διαχείριση των αποβλήτων από τις ΑΠΕ, γίνεται πεδίο κερδών για τα συμφέροντα που μονομερώς τις προωθούν χωρίς εναλλακτικές σε βάρος των πολιτών, οι οποίοι θα πληρώσουν το κόστος και αυτών των ρύπων.

Για τους γαιάνθρακες και τον λιγνίτη, επιβάλλεται πρόστιμο ρύπου για το CO2, το οποίο έχει διακυμάνσεις αναλόγως των συνθηκών. Για τις χερσαίες πετρελαϊκές εγκαταστάσεις και τις θαλάσσιες πλατφόρμες εξόρυξης υδρογονανθράκων που γερνάνε ή βγαίνουν έξω από την παραγωγή λόγω παλαιάς τεχνολογίας, επιβάλλεται κόστος απεγκατάστασης (μόνο για το μέταλλο, ανέρχεται σε 2.000-3.000 ευρώ/ tn). Αυτό ισχύει στην πετρελαϊκή βιομηχανία εδώ και δεκαετίες και είχε εφαρμοσθεί παλαιότερα και στον Πρίνο.

Έτσι και για κάθε μέσο υλοποίησης εναλλακτικών πηγών ενέργειας, όπως των ΑΠΕ, πρέπει να επιβάλλεται επίσης κάποιο χρηματικό αντίτιμο προστασίας από την μόλυνση του περιβάλλοντος, παρούσας και μελλοντικής (όταν απεγκατασταθούν υλικά και μπαταρίες), το οποίο πρέπει να οριστεί μέσω μιας αξιολόγησης και κοστολόγησης από σήμερα, στο πλαίσιο της αρχής της βιωσιμότητας της ανάπτυξης.

Θα πρέπει να επιβληθούν στοχευμένα μέτρα, ώστε οι δημόσιες πολιτικές να λαμβάνουν περισσότερο υπόψη τη συμβολή δραστηριοτήτων στην εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα, προκειμένου να καταπολεμούν τις συμπεριφορές που ρυπαίνουν περισσότερο, μέσω εργαλείων που θα στοχοθετούν τις επενδύσεις σε δραστηριότητες που ρυπαίνουν περισσότερο, με την υιοθέτηση τέτοιων εργαλείων, που θα είναι πιο βιώσιμα πολιτικά από τους φόρους στην κατανάλωση άνθρακα, οι οποίοι πλήττουν ιδιαίτερα τα πιο χαμηλά εισοδήματα και οι οποίοι δεν καταφέρνουν να μειώσουν τις εκπομπές αυτών που κατά κύριο λόγο ευθύνονται.

Η πράσινη ενεργειακή μετάβαση είναι βίαιη για τους λαούς οικονομική μετάβαση. Η περίφημη “πράσινη μετάβαση” ενεργειακά στην Ευρώπη αλλά και παγκόσμια, είναι στη ουσία μια βίαιη οικονομική μετάβαση σε ένα μοντέλο που χρειάζεται τρισεκατομμύρια, που θα φορτωθούν στις πλάτες των λαών και όχι των μεγάλων κολοσσών που εμφανίζονται ως “παίκτες” σε αυτή την πράσινη μετάβαση, που όλοι την επιθυμούμε αλλά για τις επόμενες δεκαετίες έχει τρομακτικές αιρεσιμότητες και ευστάθειας και επάρκειας. Άρα και φαινόμενα ενεργειακής κρίσης- φτώχειας αλλά και επισιτιστικής κρίσης.

Επίλογος

Οι αυξημένες ανάγκες ηλεκτρικής ενέργειας, που προκύπτουν (και θα προκύψουν ακόμη περισσότερο στο μέλλον) στα πλαίσια της προσπάθειας για βιώσιμη ανάπτυξη, ενισχύουν το ρόλο και τη συνεισφορά των ΑΠΕ στο παρόν και το μέλλον. Οι ΑΠΕ, ως ανεξάντλητες πηγές ενέργειας (σε αντίθεση με το σύνολο των συμβατικών καυσίμων, των οποίων τα βεβαιωμένα αποθέματα του πλανήτη μας αναμένεται να εξαντληθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα), εξυπηρετούν τις βασικές αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης τόσο σε γενικό επίπεδο όσο και σε τομεακό και ειδικά όσον αφορά στον ενεργειακό προγραμματισμό και την ανάπτυξη του αγροτικού χώρου.

Οι ΑΠΕ, ως πηγές καθαρής μορφής ενέργειας, ήπιας προς το περιβάλλον, δεν επιβαρύνουν τα οικοσυστήματα των περιοχών εγκατάστασης και παράλληλα αντικαθιστούν ρυπογόνες πηγές ενέργειας. Το σχετικά υψηλό κόστος της αρχικής επένδυσης για την εγκατάσταση μιας μονάδας παραγωγής ενέργειας με ΑΠΕ, η αδυναμία ακριβούς πρόβλεψης της κατάστασης της ατμόσφαιρας (ακτινοβολία, ταχύτητα – διεύθυνση ανέμων), αλλά και η σύστασή τους ως «αραιές μορφές ενέργειας», (χαμηλή ροή αξιοποιήσιμης ενέργειας), μας υποχρεώνει να χρησιμοποιούμε τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κυρίως σαν εφεδρικές πηγές ενέργειας σε συνδυασμό πάντοτε με κάποια άλλη πηγή ενέργειας (π.χ. σύνδεση με ηλεκτρικό δίκτυο, παράλληλη λειτουργία άλλων μονάδων βάσης). Σε περιπτώσεις αυτόνομων μονάδων είναι απαραίτητη η ύπαρξη συστημάτων αποθήκευσης της παραγόμενης ενέργειας, σε μια προσπάθεια να έχουμε συγχρονισμό της ζήτησης και της διαθέσιμης ενέργειας. Το γεγονός αυτό συνεπάγεται αυξημένο αρχικό κόστος (λόγω της προσθήκης του συστήματος αποθήκευσης  και βέβαια επιπλέον απώλειες ενέργειας κατά τις φάσεις μετατροπής και αποθήκευσης καθώς και αυξημένες υποχρεώσεις συντήρησης και εξασφάλισης της ομαλής λειτουργίας.

Τέλος, η ανάπτυξη διαφοροποιημένου και ασφαλούς ενεργειακού συστήματος, όπου να περιλαμβάνεται υψηλότερο μερίδιο ανανεώσιμης ενέργειας, επί του παρόντος, εξακολουθεί να αποτελεί, εν γένει, πολιτική υψηλότερου κόστους. Η υδροηλεκτρική ενέργεια είναι ανταγωνιστική προς τις συμβατικές μορφές ενέργειας, καθώς και ότι η αιολική ενέργεια προσεγγίζει την ανταγωνιστικότητα σε ορισμένες παράκτιες τοποθεσίες με υψηλές μέσες ταχύτητες ανέμου. Ωστόσο, πολλές μορφές ανανεώσιμης ενέργειας – για παράδειγμα ηλεκτρική ενέργεια από βιομάζα και βιοκαύσιμα κοστίζουν το διπλάσιο ή ακόμη και περισσότερο απ’ ό,τι τα συμβατικά εναλλακτικά καύσιμα, εάν συγκριθούν μεμονωμένα χωρίς να ληφθεί υπόψη ο αντίκτυπος του συνολικού κόστους του ενεργειακού συστήματος. Άλλες μορφές ανανεώσιμης ενέργειας, όπως η φωτοβολταϊκή, είναι ακόμη δαπανηρότερες.

Ωστόσο με τα σημερινά δεδομένα όλες οι σύγχρονες ενεργοβόρες διαδικασίες δεν είναι δυνατόν να ικανοποιηθούν με ΑΠΕ. Όσο μεγάλη προσπάθεια και αν γίνεται σε περιφερειακό επίπεδο, για την επιτυχή ανάπτυξη των ΑΠΕ, απαιτείται η σε εθνικό επίπεδο βελτιστοποίηση της κατάστασης σε όλες τις βασικές παραμέτρους και τις επιμέρους συνιστώσες.
Συμπερασματικά λοιπόν, οι επενδύσεις των ΑΠΕ αποτελούν πολύτιμους πόρους και είναι στρατηγικής σημασίας για το ενεργειακό μέλλον. Ωστόσο, είναι απαραίτητη η ορθολογική αξιοποίησή τους για την βελτιστοποίηση των δυνατοτήτων και αποδόσεων τους και πρέπει να είναι συμβατές με τον αναπτυξιακό χαρακτήρα της περιοχής, η ενέργεια που παρέχουν να είναι φτηνή, προσβάσιμη σε όλους και σταθερή και να υπάρχει η μεγαλύτερη δυνατή κοινωνική συναίνεση και αποδοχή.
Πρέπει να επιτυγχάνεται ισορροπία μεταξύ κοινωνίας, οικονομίας και περιβάλλοντος.

Σε τοπικό επίπεδο, η συνεισφορά των ΑΠΕ, στο αναπτυξιακό πρότυπο, τα ενεργειακά δεδομένα, την οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον ενός γεωγραφικού χώρου όπως ο Νομός Αιτωλοακαρνανίας έχει θετική επίδραση.

Η ανάπτυξη των ΑΠΕ σε επίπεδο περιφέρειας προσφέρει υψηλό βαθμό αυτονομίας και ενεργειακής ασφάλειας σε σχέση με το κεντρικό ηλεκτρικό δίκτυο. Αποκτά δε, ζωτικής σημασία σε περιοχές που δεν έχουν διασύνδεση με το δίκτυο αυτό. Κανείς δεν επιθυμεί να μείνει η χώρα χωρίς ενέργεια, αλλά εξίσου δεν επιθυμεί να δει τη φυσική ομορφιά και χάρη των βουνών και των νησιών μας, να θυσιάζεται στο όνομα μιας υποτιθέμενης ενεργειακής ασφάλειας. Αυτός ο τόπος είναι η κληρονομιά μας και είναι χρέος όλων μας να την προστατεύσουμε. Δεν ανήκει σε μας, ανήκει στις επόμενες γενιές.

Επομένως, η απάντηση στο ουσιαστικό ερώτημα, αν μπορεί το ενεργειακό σύστημα να αντέξει το βάρος της ζήτησης και να αποδειχθεί σταθερό, όταν βασίζεται μόνο ή κυρίως σε ΑΠΕ, οι οποίες αντικειμενικά είναι ευμετάβλητες και πιο ασταθείς είναι: Η ενέργεια πρέπει να στοχεύει στην βιωσιμότητα της ανάπτυξης. Η αιολική και η ηλιακή ενέργεια μπορούν να παίξουν μικρό μόνο ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση και δεν μπορούν να λειτουργήσουν μόνες τους, γιατί χρειάζονται εφεδρικές συμβατικές πηγές ενέργειας (ως φορτίο βάσης) και επιπρόσθετα, οι ΑΠΕ στηρίζονται στις οικονομικές επιχορηγήσεις, τις οποίες επιβαρύνεται ο καταναλωτής.

Η διαχείριση της ηλεκτρικής ενέργειας, είναι ένα ζήτημα σύνθετο και πολυμορφικό, το οποίο απαιτεί λεπτή και προσεκτική διαχείριση. Περιλαμβάνει πολλές πτυχές και συνδυάζει υψίστης σημασίας παραμέτρους, όπως οικονομικής, περιβαλλοντικής και κοινωνικής φύσεως, ώστε απλά και μόνο η ενθάρρυνση της εγκατάστασης ΑΠΕ, αν δεν συνοδεύεται από συνολικότερο σχεδιασμό, να είναι άχρηστη και επιβλαβής. Νέες ιδέες, νέες τεχνικές, με αυξημένο (σε σχέση με το παρελθόν) σεβασμό στο περιβάλλον, στην ενίσχυση της αντιπλημμυρικής και αντιπυρικής προστασίας και στις έννοιες τις βιωσιμότητας, θα καθορίσουν το μέλλον και το ρόλο των ΑΠΕ