Στυλιανός Μπλέτσας στο «Δυτικά Επιχειρείν 2022»: «Ενεργειακή μετάβαση μέσω των ΑΠΕ με ορθολογική χωροθέτησή τους»

Οι αναπτυξιακές προτεραιότητες της Δυτικής Ελλάδας αναδείχθηκαν στο Στρατηγικό Συνέδριο «Δυτικά Επιχειρείν 2022» που διοργάνωσαν στο Αγρίνιο η AgrinioMedia και το Ελληνικό Ινστιτούτο Επιχειρηματικότητας & Αειφόρου Ανάπτυξης (ΙΕΑ), στο πολυχώρο EMILEON, το περασμένο Σάββατο,

Ιδιαίτερη ενδιαφέρουσα ήταν η ομιλία του πρόεδρου του Περιφερειακού Τμήματος ΤΕΕ Αιτωλοακαρνανίας Στυλιανού Μπλέτσα που μίλησε για τις ενεργειακές προκλήσεις και τις υποδομές.

Ο κ. Μπλετσας επεσήμανε πως η ενεργειακή μετάβαση μπορεί να υλοποιηθεί κατά κύριο λόγο μέσω των ΑΠΕ.

Σημείωσε ωστόσο την «ανάγκη για ορθή και ορθολογική χωροθέτησής τους, προκειμένου να αποφευχθούν οι αρνητικές επιπτώσεις στη γη, το τοπίο, τη  φύση και το ευρύτερο περιβάλλον».

Επικεντρώνοντας στην Αιτωλοακαρνανία ο πρόεδρος του τοπικού ΤΕΕ ανέφερε πως «ο νομός με τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια που κατασκευάστηκαν τις προηγούμενες δεκαετίες, αλλά και τα αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα των τελευταίων ετών βρίσκεται σε αρκετά υψηλό επίπεδο ως προς την εφαρμογή και τη λειτουργία των ΑΠΕ, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης. Για παράδειγμα η χρήση της γεωθερμίας με τα τόσα σημαντικά πλεονεκτήματά της είτε σε θερμικές εφαρμογές είτε για την παραγωγή ηλεκτρισμού παραμένει “terra incognita”, ενώ και η αντλησιοταμίευση βρίσκεται σε αρχικό στάδιο ανάπτυξης, παρά την υπερπληθώρα υδατικών πόρων στην περιοχή μας. Το μεγάλο, έργο της αντλησιοταμίευσης στο Δήμο Αμφιλοχίας αναμένεται να δώσει μεγάλη ώθηση σε αυτό τον τομέα, αλλά δεν πρέπει να είναι και το μοναδικό. Το ίδιο ισχύει για τη βιομάζα, που μπορεί να εξελιχθεί σε προνομιακό πεδίο δράσης για την περιοχή μας, δεδομένης της εκτεταμένης κτηνοτροφικής δραστηριότητας».

Αξιοσημείωτη η παρατήρηση του κ. Μπλέτσα πως τα μεγάλα ζητήματα της Αιτωλοακαρνανίας  καρκινοβατούν πολλές δεκαετίες.

Τόνισε εξάλλου πως το ΤΕΕ Αιτωλοακαρνανίας καταθέτει προτάσεις «διαπιστώνοντας το μεγάλο  πρόβλημα της τεχνολογικής και καινοτομικής υπανάπτυξης στην Αιτ/νία, αλλά και της μη αποτελεσματικής χρηματοδοτικής αξιοποίησης των αντίστοιχων εθνικών και ευρωπαϊκών προγραμμάτων, που διατίθενται για την ενέργεια, το περιβάλλον και τους τομείς της επιχειρηματικότητας που μπορούν να ενσκύψουν σε αυτά τα πεδία».

Ειδικότερα,ο πρόεδρος του ΤΕΕ  κατέθεσε τις εξής προτάσεις:

1. Τη σταδιακή – βάσει συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος – αναβάθμιση της εκπαιδευτικής και ερευνητικής ικανότητας των Πανεπιστημιακών τμημάτων Αιτωλοακαρνανίας.
2. Τη δημιουργία ενός νέου Ερευνητικού Κέντρου, βάσει συγκεκριμένης μελέτης, σύμφωνα με τις αντίστοιχες, καλές ευρωπαϊκές πρακτικές, προκειμένου να καλυφθεί το τεράστιο κενό σύνδεσης έρευνας – καινοτομίας και επιχειρηματικότητας στην Αιτ/νία.
3. Την άμεση συνεργασία όλων των φορέων εκείνων που διαθέτουν τη γνώση και την εμπειρία να αναδείξουν τα ενεργειακά και περιβαλλοντικά ζητήματα, να τα θέσουν στην ορθή βάση τους και να βρουν τις βέλτιστες δυνατές και άμεσα εφαρμόσιμες λύσεις.
4. Τη διαρκή ενημέρωση των πολιτών για τα οφέλη τόσο των ΑΠΕ, όσο και τη σύσταση ενεργειακών κοινοτήτων, που μπορούν συμβάλλουν τα μέγιστα στην ανάπτυξη καινοτόμων επιχειρήσεων με στόχο την αξιοποίηση του πρωτογενούς, φυτικού και ζωικού πλούτου της περιοχής μας.
5. Την ενδελεχή και ουσιαστική συζήτηση από μηδενική βάση για τα αντισταθμιστικά οφέλη εφαρμογής των ΑΠΕ στην Αιτωλοακαρνανία.

Δείτε την ομιλία του κ. Μπλέτσα πατώντας το play: 

Διαβάστε όσα ανέφερε ο πρόεδρος του ΤΕΕ Αιτωλοακαρνανίας στο «Δυτικά Επιχειρείν»:

Η μετάβαση στην επόμενη ημέρα του τρόπου παραγωγής και διαχείρισης της ενέργειας οφείλει να συμπεριλαμβάνει ισοδύναμα δύο θεμελιώδεις παραμέτρους: την ενεργειακή δημοκρατία και την αναπτυξιακή διάσταση. Οι εργώδεις προσπάθειες όσων εμπλέκονται σε οποιοδήποτε στάδιο στην κατάρτιση του νέου ενεργειακού χάρτη, οφείλουν να έχουν στον πυρήνα τους αυτό το διττό, καταστατικό δόγμα.

Εξάλλου, η κλιματική αλλαγή σε συνδυασμό με την αυξανόμενη ζήτηση ενέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο θέτει στο επίκεντρο την ανάγκη της ενεργειακής μετάβασης, η οποία σε μεγάλο βαθμό αφορά τη μετάβαση σε συστήματα  ανανεώσιμης ενέργειας. Η πολεμική επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία κατέδειξε με ακόμα μεγαλύτερη σαφήνεια αυτή την αναγκαιότητα.

Χρήζει πάντοτε υπόμνησης όμως το γεγονός, πως το νέο διαμορφούμενο ενεργειακό τοπίο, με δεδομένη την πολιτική δέσμευση της ΕΕ για επίτευξη “κλιματικής ουδετερότητας” στην Ευρώπη μέχρι το 2050, πρέπει να εμπεριέχει με την ίδια ένταση το διπλό στόχο αφενός της ενεργειακής εξοικονόμησης και άρα της μείωσης της κατανάλωσης και αφετέρου της παραγωγής καθαρής ενέργειας.

Η υιοθέτηση αυτής της στρατηγικής όμως, συνεπάγεται  αυτομάτως, έναν  σαρωτικό  μετασχηματισμό  του  ενεργειακού  συστήματος,  που  θα  περιλαμβάνει  τον πλήρη  επανασχεδιασμό των τομέων της ενέργειας, των κτιρίων, των μεταφορών και του βιομηχανικού κλάδου.

Για την ορθή και έγκαιρη λήψη αποφάσεων προς αυτή την κατεύθυνση απαιτείται η αποκρυσταλλωμένη γνώση και εικόνα όλων των σχετικών δεδομένων. Πιο συγκεκριμένα, οποιαδήποτε χάραξη πολιτικής θα είναι ατελέσφορη εκ προοιμίου, αν δεν προκύπτει η αναγκαιότητα και η στοχοθεσία της.

Μιλώντας κανείς συνεπώς για ενεργειακή δημοκρατία, θα πρέπει να θέτει ως απόλυτο στόχο την πλήρη αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας. Κύρια ατραπός προς αυτή την κατεύθυνση, αποτελεί η  ενεργειακή αναβάθμιση του κτηριακού δυναμικού της χώρας, ιδιωτικού και δημοσίου. Στο πλαίσιο αυτό, έχουν καταρτιστεί σχετικά χρηματοδοτικά προγράμματα, τα γνωστά πλέον σε όλους «Εξοικονομώ», που προσπαθούν να υπηρετήσουν κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς και οικονομικούς στόχους. Όπως καταδείχθηκε κατά την εφαρμογή τους το προηγούμενο χρονικό διάστημα, η ζήτηση από πολίτες και φορείς κινείται σε υψηλότητα επίπεδα και συνεπώς απαιτείται η αδιάλειπτη ανανέωσή τους, μέχρι την ενεργειακή αναβάθμιση και του τελευταίου κτηρίου της χώρας. Προφανώς χρήζουν διαρκούς επικαιροποίησης και ελέγχου προκειμένου να αμβλύνονται οι αστοχίες κατά την εφαρμογή τους, όμως κινούνται στη σωστή κατεύθυνση, υπό την προϋπόθεση ότι θα εξασφαλίζονται έγκαιρα υπέρ αυτών, ειδικά κονδύλια, αυξημένου προϋπολογισμού.

Κυρίες και Κύριοι,

αποτελεί κοινό τόπο η παραδοχή, πως η ενεργειακή μετάβαση μπορεί να υλοποιηθεί κατά κύριο λόγο μέσω των ΑΠΕ. Σταχυολογώντας τα πλεονεκτήματα τους οφείλουμε να σταθούμε στο γεγονός πως:

1. Είναι πολύ φιλικές προς το περιβάλλον, έχοντας ουσιαστικά μηδενικά κατάλοιπα και απόβλητα.
2. Δεν πρόκειται να εξαντληθούν ποτέ, σε αντίθεση με τα ορυκτά καύσιμα.
3. Έχουν ευέλικτες εφαρμογές, που μπορούν να παράγουν ενέργεια ανάλογη με τις ανάγκες του επιτόπιου πληθυσμού, καταργώντας την ανάγκη για τεράστιες μονάδες παραγωγής ενέργειας, αλλά και για τη μεταφορά της ενέργειας σε μεγάλες αποστάσεις.
4. Ο εξοπλισμός είναι απλός στην κατασκευή και τη συντήρηση και έχει πολύ μεγάλο χρόνο ζωής.

Ο Νομός Αιτωλοακαρνανίας με τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια που κατασκευάστηκαν τις προηγούμενες δεκαετίες, αλλά και τα αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα των τελευταίων ετών βρίσκεται σε αρκετά υψηλό επίπεδο ως προς την εφαρμογή και τη λειτουργία των ΑΠΕ, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης. Για παράδειγμα η χρήση της γεωθερμίας με τα τόσα σημαντικά πλεονεκτήματά της είτε σε θερμικές εφαρμογές είτε για την παραγωγή ηλεκτρισμού παραμένει “terra incognita”, ενώ και η αντλησιοταμίευση βρίσκεται σε αρχικό στάδιο ανάπτυξης, παρά την υπερπληθώρα υδατικών πόρων στην περιοχή μας. Το μεγάλο, έργο της αντλησιοταμίευσης στο Δήμο Αμφιλοχίας αναμένεται να δώσει μεγάλη ώθηση σε αυτό τον τομέα, αλλά δεν πρέπει να είναι και το μοναδικό. Το ίδιο ισχύει για τη βιομάζα, που μπορεί να εξελιχθεί σε προνομιακό πεδίο δράσης για την περιοχή μας, δεδομένης της εκτεταμένης κτηνοτροφικής δραστηριότητας.

Αγαπητοί σύνεδροι

Μία ιδιαίτερα κρίσιμη παράμετρος, που αφορά τις ΑΠΕ όμως, είναι το ζήτημα της ορθής και ορθολογικής χωροθέτησής τους, προκειμένου να αποφευχθούν οι αρνητικές  επιπτώσεις  στη  γη,  το  τοπίο,  τη  φύση  και  το  ευρύτερο περιβάλλον.  Τα  προηγούμενα  χρόνια,  οι συζητήσεις  σχετικά  με την  ενεργειακή μετάβαση  επικεντρώνονταν στη  χρονική διάσταση  βάσει των επιδιωκόμενων  ενεργειακών  στόχων,  αμελώντας  συχνά τόσο  τον τρόπο  με τον  οποίο η  ενεργειακή μετάβαση διαμορφώνει τον χώρο, όσο και το  πως η παράμετρος του χώρου επηρεάζει τα ενεργειακά συστήματα.

Σήμερα, με την εξάπλωση των ΑΠΕ, δεδομένης και της έκκλησης για παγκόσμια απαλλαγή από τον άνθρακα, αναδεικνύεται η χωρική διάσταση της ενεργειακής μετάβασης. Θα πρέπει συνεπώς, πάντοτε να υπογραμμίζεται η αναγκαιότητα για την κοινή πορεία τους  με την σύγχρονη και τεκμηριωμένη χωροταξική πολιτική, προκειμένου ο στόχος της προστασίας του περιβάλλοντος να είναι εφικτός αλλά και υλοποιήσιμος, δίχως παρέκκλιση από τις αρχές της αειφορίας.

Κυρίες και κύριοι,

Η διατύπωση της θέσης πως η ενεργειακή μετάβαση αναμένεται να έχει έντονο αναπτυξιακό χαρακτήρα συνιστά παραβίαση ανοικτών θυρών, για προφανείς λόγους. Παρόλα αυτά, αναφερόμενος κανείς στον Ν. Αιτωλοκαρνανίας θα πρέπει να συνυπολογίσει την αίρεση της εγγενούς και χρόνιας αδυναμίας της περιοχής να ενταχθεί σε αναπτυξιακή τροχιά.

Δεν πρόκειται λοιπόν να αποτελέσει έκπληξη για κανέναν, η πιθανότητα το στίγμα της περιοχής μας στο νέο ενεργειακό χάρτη να είναι ισχυρό μεν, σε επίπεδο παραγωγής αλλά απολύτως αναιμικό σε όρους ανάπτυξης. Κι αυτό γιατί η ενεργειακή μετάβαση στην περιοχή μας δεν πρέπει να ιδωθεί αποκομμένη από το συνολικό πλαίσιο της ανάπτυξής της.

Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται όλα τα μεγάλα ζητήματα του Ν. Αιτωλ/νίας, που καρκινοβατούν πολλές δεκαετίες. Ποιος μπορεί να αγνοήσει τη σύνδεση του νέου ενεργειακού χάρτη, με τις ελλιπέστατες οδικές υποδομές; Ποιος μπορεί να μην απογοητεύεται από την ακλόνητη και ξεκάθαρη άρνηση όλων των κυβερνήσεων, να συνδεθεί επιτέλους το μεγαλύτερο πληθυσμιακό και εμπορικό κέντρο της περιοχής με το σύγχρονο αυτοκινητόδρομο της Ιονίας οδού; Ποιος μπορεί να μην αναλογιστεί την εκ των πραγμάτων σύνδεση της σύγχρονης ενεργειακής αλλά και πρωτογενούς παραγωγής με την τριτοβάθμια εκπαίδευση, τον θεσμό δηλαδή που όλες οι κυβερνήσεις φροντίζουν επιμελώς να εξαφανιστεί πλήρως από την περιοχή; Και τέλος, ποιος δεν αντιλαμβάνεται τη διαρκώς επαναπροωθούμενη, ακατανόητη και απολύτως απορριπτέα θέση όλων των κυβερνήσεων για την εκτροπή του Αχελώου;

Συμπερασματικά, οι νέες προοπτικές, οι στόχοι και οι δράσεις  του νέου ενεργειακού σχεδιασμού πρέπει να στηριχθούν στα πραγματικά δεδομένα εθνικών και περιφερειακών αναπτυξιακών προγραμμάτων και πρωτοβουλιών, που πρόκειται να τεθούν σε εφαρμογή τα επόμενα χρόνια στην ΠΔΕ και στην Αιτωλοακαρνανία και να εξειδικευθούν πιο αναλυτικά σε όλους τους Δήμους της Αιτ/νίας.

Συνολικά, το ΤΕΕ Αιτ/νίας, διαπιστώνοντας το μεγάλο  πρόβλημα της τεχνολογικής και καινοτομικής υπανάπτυξης στην Αιτ/νία, αλλά και της μη αποτελεσματικής χρηματοδοτικής αξιοποίησης των αντίστοιχων εθνικών και ευρωπαϊκών προγραμμάτων, που διατίθενται για την ενέργεια, το περιβάλλον και τους τομείς της επιχειρηματικότητας που μπορούν να ενσκύψουν σε αυτά τα πεδία, προτείνει τα εξής:

1. Τη σταδιακή – βάσει συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος – αναβάθμιση της εκπαιδευτικής και ερευνητικής ικανότητας των Πανεπιστημιακών τμημάτων Αιτ/νιας.
2. Τη δημιουργία ενός νέου Ερευνητικού Κέντρου, βάσει συγκεκριμένης μελέτης, σύμφωνα με τις αντίστοιχες, καλές ευρωπαϊκές πρακτικές, προκειμένου να καλυφθεί το τεράστιο κενό σύνδεσης έρευνας – καινοτομίας και επιχειρηματικότητας στην Αιτ/νία.
3. Την άμεση συνεργασία όλων των φορέων εκείνων που διαθέτουν τη γνώση και την εμπειρία να αναδείξουν τα ενεργειακά και περιβαλλοντικά ζητήματα, να τα θέσουν στην ορθή βάση τους και να βρουν τις βέλτιστες δυνατές και άμεσα εφαρμόσιμες λύσεις.
4. Τη διαρκή ενημέρωση των πολιτών για τα οφέλη τόσο των ΑΠΕ, όσο και τη σύσταση ενεργειακών κοινοτήτων, που μπορούν συμβάλλουν τα μέγιστα στην ανάπτυξη καινοτόμων επιχειρήσεων με στόχο την αξιοποίηση του πρωτογενούς, φυτικού και ζωικού πλούτου της περιοχής μας.
5. Την ενδελεχή και ουσιαστική συζήτηση από μηδενική βάση για τα αντισταθμιστικά οφέλη εφαρμογής των ΑΠΕ στην Αιτωλοακαρνανία. Είναι αδιανόητο η πρωταθλήτρια περιοχή σε παραγωγή πράσινης ενέργειας, να είναι ουραγός στα αντισταθμιστικά οφέλη τόσο για την κοινωνία όσο και για τη βιομηχανία. Για αυτό το λόγο πρέπει να τεθεί μετ’ επιτάσεως το αίτημα για φθηνότερο ρεύμα στην περιοχή, γεγονός που σε συνδυασμό με την ενθυλάκωση όλων των ανωτέρω προτάσεων, θα καταστήσουν την Αιτωλοακαρνανία πρωταγωνιστή των εξελίξεων και πραγματικό ενεργειακό κόμβο προς όφελος των πολιτών της. Η προσέλκυση αειφόρων και πράσινων επενδύσεων με αυτό τον τρόπο θα προσδώσει στο Νομό ένα μόνιμο, και θετικό αναπτυξιακό πρόσημο.

Εν κατακλείδι, είναι υποχρέωση όλων των φορέων της περιοχής να αντιληφθούν, πως η ενεργειακή μετάβαση αποτελεί ευκαιρία και όχι απειλή. Για να μετουσιωθεί όμως σε ρεαλιστικό όφελος του Νομού, θα πρέπει να υπάρξουν ευρύτατες συνέργειες και συνεργασίες, εντός ενός άριστα προμελετημένου και στοχοθετημένου πλαισίου, πέρα και πάνω από θεσμικά και πολιτικά στεγανά.