Τώρα που «κατακάθισε ο κουρνιαχτός και η αντάρα» από το Συνέδριο για την ανάπτυξη της Δυτικής Ελλάδας είναι νομίζω καιρός με ηρεμία να συνεχίσουμε τη συζήτηση για όσα ειπώθηκαν, ή αποσιωπήθηκαν, από τους αγορητές και τους αρμόδιους.
Βέβαια το συνέδριο απευθυνόταν στους επιχειρηματικό κόσμο και πιθανόν η γνώμη ή η φωνή των πληβείων να μην έχει νόημα. Θα το αποτολμήσουμε όμως κρίνοντας και από τις συζητήσεις που γίνονται μεταξύ κάποιων, που ρομαντικά ακόμα πιστεύουν, πως μπορεί να εκφράζουν κάποιο λόγο στα δημόσια δρώμενα και πώς δεν είναι απλοί αποδέκτες των αποφάσεων και των προγραμμάτων των κομματικών επιτελείων όλων των αποχρώσεων.
Κατά πρώτον θέλω να συγχαρώ τους διοργανωτές για το κουράγιο τους να πραγματοποιήσουν αυτό το συνέδριο, εν μέσω γενικής κατήφειας της κοινωνίας από τις οικονομικές εξελίξεις στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο γενικότερα. Δεν είναι εύκολο πράγμα. Και μπράβο σε όλους τους συντελεστές αυτής της εκδήλωσης.
Παρακολουθώντας τις εργασίες του συνεδρίου αυτού και ακούγοντας τα κολακευτικά λόγια όλων των αγορητών για το νομό μας, δεν μπορώ παρά δημόσια να δηλώσω πως διερωτήθηκα, όπως και άλλοι ακροατές, αν βρίσκομαι στην Αιτω/νία και το Αγρίνιο ή κάπου αλλού. Ένας νομός με τόσες ομορφιές και πλεονεκτήματα είναι δυνατόν να βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις ανάπτυξης της χώρας? Με τόση αγάπη και ενδιαφέρον από όλο το πολιτικό φάσμα και από όλους τους θεσμικούς φορείς είναι δυνατόν, επί χρόνια και χρόνια, ένας τόσο μεγάλος νομός με ιδιαίτερα εξαιρετικούς φυσικούς πόρους να βρίσκεται καθηλωμένος στις τελευταίες σειρές της αναπτυξιακής κλίμακας? Απλά ερωτώ. Αλλά φαίνεται ότι ορισμένοι, «κοντόφθαλμοι οραματιστές» δεν βλέπουν τίποτα, ή κάτι άλλο συμβαίνει και δεν θέλω να πιστεύω αυτά που διαμείβονταν στους διαδρόμους από τους ακροατές του συνεδρίου. Προσωπικά δεν κρίνω προθέσεις ούτε «ετάζω καρδίας και νεφρούς». Γιαυτό και πιο κάτω κάνουμε επιλεκτικά ορισμένες επισημάνσεις και θα επανακαταθέσουμε για δημόσιο διάλογο κάποιες προτάσεις μας, που φρονώ ότι μπορούν να βοηθήσουν στους προγραμματισμούς των δημοσίων και ιδιωτικών φορέων. Αφελείς ή ρομαντικοί? Δεν πειράζει. Οι χαρακτηρισμοί δικοί σας. Όλα θα κριθούν στο άμεσο και απώτερο μέλλον. Ίσως αυτά να τα «θυμηθείτε…. αύριο».
Ερχόμενος λοιπόν στο δια ταύτα και σταχυολογώντας θέματα από όλες τις παρουσιάσεις αρχίζω με τις επισημάνσεις κατά θεματικό πεδίο, αφού η όλη αναπτυξιακή πρόταση του Συνεδρίου περιλάμβανε όλους τους αναπτυξιακούς άξονες.
Α. ΓΕΩΡΓΙΑ
Η γεωργία θεωρείται από όλους τους πολιτικούς φορείς προνομιακός χώρος για την περιοχή μας. Μπορεί να είναι έτσι, αλλά πρέπει να διευκρινίσουμε πώς:
Δεν θέλω να αναφέρω άλλους τεχνικοοικονομικούς όρους, (άξονες, αντένες, ζώνες, projects, πρασινίσματα, de minimis, foot prints κ.α.) με τους οποίους βομβαρδίζουμε τους άμοιρους γεωργούς, που ένας θεός ξέρει αν καταλαβαίνουν όλα αυτά, (πρόσφατη πανελλήνια έρευνα επιβεβαιώνει αυτές τις θέσεις μας. (εφημ. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 1-7-22). Μπορεί κάποιοι όλα αυτά να τα θεωρούν γραφειοκρατικά αντιμετωπίσιμα, αλλά πρέπει όμως να γνωρίζουμε πως προσθέτουν επί πλέον παράγοντες που συντείνουν στη φυγή από τη γεωργία.
Συνολικά λοιπόν αυτό το τοπίο, εκτός από τη σύγχυση ρόλων, τις επικαλύψεις αρμοδιοτήτων, τις άκριτες εισαγωγές νομικών και διοικητικών ρυθμίσεων, αποθαρρύνει και απογοητεύει τους αγροτοκτηνοτρόφους και τους απομακρύνει από την παραγωγή. Σε επίρρωση όλων των ανωτέρω, θέτω τα εξής ερωτήματα:
Αν λοιπόν θέλουμε να μην επαναληφθούν παρόμοια φαινόμενα και επιδιώκουμε άμεση, γρήγορη και κυρίως έγκυρη τεχνική υποστήριξη των αγροτών η εφαρμοσμένη αγροτική έρευνα πρέπει να σχεδιαστεί από την αρχή.
Ο αντίλογος, πως όλα προδιαγράφονται στις Βρυξέλλες και τα περιθώρια ελιγμών είναι μικρά, δεν στέκει σε καμμία λογική και σε καμμία πραγματικότητα. Όλες οι αναπτυγμένες χώρες, και δεν αναφέρομαι στις εκτός ΕΕ, έχουν στρατηγικές για τον πρωτογενή τομέα και επιτελεία που επεξεργάζονται τις ανάλογες πολιτικές. Στη χώρα μας υπάρχει επιτελικός όργανο στο υπουργείο Γεωργίας που να μελετά την ευρωπαϊκή πραγματικότητα, να καταγράφει τους σχεδιασμούς των εθνικών κρατών-μελών της ΕΕ και να επεξεργάζεται ανάλογες των αναγκών της ελληνικής γεωργίας προτάσεις? Για τις μόνιμες αντιπροσωπείες και τα γραφεία των άλλων ελληνικών φορέων στις Βρυξέλλες δεν θέλω να εκφραστώ γιατί δεν θα εκφραστώ κολακευτικά. Το πρόσφατο “Turkaegean” αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Δυστυχώς για τη χώρα μας τα περισσότερα (για να μην αδικήσουμε και πραγματικούς πατριώτες και ικανούς υπαλλήλους) από όλα αυτά τα ευρωπαϊκά σχήματα έτσι δούλευαν. Από τη σύστασή τους μέχρι σήμερα τακτοποίηση κομματικών στελεχών γίνεται, ανεξαρτήτως ικανοτήτων και προσόντων και τίποτε περισσότερο. Βεβαίως οι αμοιβές πολύ καλές.
Σταματώ όμως εδώ. Και πρέπει εν τέλει να παραδεχτούμε, πως στους δύσκολους καιρούς που περνάμε (και τους δυσκολότερους που έρχονται) δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις. Θα χρειαστεί μαζί με όλα τα φλέγοντα προβλήματα να συζητηθεί και το ζήτημα της σχολάζουσας αγροτικής γης, ακόμα και αυτή η συνταγματική μορφή της γεωργικής γης. Παράλληλα πρέπει να τεθούν και τα άλλα μεγάλα δομικά ζητήματα της γεωργίας από την αγροτική πίστη, ως τα μόνιμα διακομματικά επιτελικά όργανα του ΥπΑΑΤ. που θα πρέπει στα προσόντα τους, μαζί με τις γνώσεις και τους τίτλους, να συμπεριλαμβάνονται και η εμπειρία από τη υπηρεσία τους στην ύπαιθρο.
Β. ΛΟΙΠΟΙ ΤΟΜΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ.
Β1. ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ – ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ.
Για τον τομέα αυτό όλοι μιλούν για δυνατότητες. Αλλά! Υπάρχει και ένα σημαντικό αλλά! Μπορεί στ΄ αλήθεια το Αγρίνιο να γίνει ελκυστικό για επενδύσεις και εγκατάσταση βιομηχανικών μονάδων? Μία πόλη αποκομμένη από τους οδικούς άξονες, χωρίς ευχερή πρόσβαση σε ένα μεγάλο λιμάνι, χωρίς γρήγορη πρόσβαση σε ένα διεθνές αεροδρόμιο. Εδώ θέλω να σας θυμίσω μιά παλιά ιστορία. Μια πρόταση του Φιλίπ Πολύ της ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ για σιδηροδρομική σύνδεση του Αγρινίου με το λιμάνι του Αστακού, όταν ακόμα συζητούνταν η σύνδεση – Κρυονέρι Αγρίνιο. Βέβαια προτιμήσαμε και φτιάξαμε τη γραμμή Κρυονέρι – Αγρίνιο που οι εισπράξεις της ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο τουριστικής σιδηροδρομικής γραμμής.
Άρα τι δηλοί ο μύθος? Ότι προέχει η τεκμηριωμένη ιεράρχηση των απαραίτητων έργων.
Ως πρώτο βήμα λοιπόν, και νομίζω πως όλοι συμφωνούν, πρέπει να τεθεί το ζήτημα των οδικών αξόνων, που η χάραξη των περισσοτέρων ανάγεται στην εποχή του Τρικούπη, και που εξακολουθεί μέχρι σήμερα να είναι η ίδια όπως και το πλάτος των οδών αυτών. Τιμά αυτή η κατάσταση όλο το πολιτικό μας σύστημα και τους πολιτικούς της περιοχής μας? Ας αφήσουμε όμως αυτό και ας έλθουμε να μελετήσουμε ποιοί οδικοί άξονες έχουν απόλυτη προτεραιότητα για την ανάπτυξη όχι μόνο του μεγαλύτερου αστικού κέντρου του νομού, αλλά όλης της Αιτωλ/νίας και μέρους της Ευρυτανίας θα έλεγα.
Εδώ πρέπει να ξεφύγουμε από τα τοπικιστικές και πολιτικάντικες μεθοδεύσεις. Αν δούμε τα γεωγραφικά, οικονομικά, πληθυσμιακά και κοινωνικά δεδομένα της περιοχής αλλά και τη στενότητα των εθνικών πόρων και τις προτεραιότητες των κονδυλίων από την ΕΕ, τότε για τους οδικούς άξονες νομοτελειακά προκύπτουν οι εξής προτεραιότητες: Αγρίνιο- Αστακός. Αγρίνιο – Άκτιο. Αγρίνιο – Καρπενήσι. Αγρίνιο – Θέρμο. Μακάρι να προκύψουν ή να αναζητηθούν και άλλες χρηματοδοτικές πηγές. Μέχρι τότε όμως, πρέπει κάτι γίνει. Οι μαξιμαλιστικές απαιτήσεις δεν βγάζουν πάντοτε σε καλό. Όμως και το υπόλοιπο δίκτυο θα πρέπει βελτιωθεί σημαντικά για να βελτιωθεί συνακόλουθα η πρόσβαση και η επικοινωνία με όλες τις περιοχές του νομού και της Ευρυτανίας.
Ταυτόχρονα και ως βήμα παράλληλο του πρώτου από όλους θεωρείται η δημιουργία βιομηχανικής ζώνης ή βιομηχανικής περιοχής, ή όπως αλλιώς θέλετε να το πείτε για να έχει και ¨πιασιάρικο τίτλο¨. Χρόνια το ακούμε και έγινε πλέον κοινοτυπία. Χωρίς ειδική βιομηχανική ζώνη, το κόστος των επιχειρήσεων είναι μεγάλο και η διαχείριση των αποβλήτων δύσκολη και δαπανηρή. Όχι μόνο οικονομικοί λόγοι αλλά και περιβαλλοντικοί επιβάλλουν την δημιουργία τέτοιων υποδομών. Θα αποτελέσουν δε πόλο έλξης και για διεθνείς επιχειρήσεις αν συνδυαστούν και με τα άλλα βασικά έργα, που προτείνονται να γίνουν. Αλλά πότε?
Τα ανωτέρω έργα βασικής υποδομής εξαγγέλλονται εδώ και πολλά χρόνια. Πότε όμως θα ξεκινήσουν? Ο μέσος όρος ζωής των ανθρώπων είναι 75 χρόνια? Οπότε με τον σημερινό ρυθμό ωρίμανσης των έργων μάλλον ύστερα από 70 χρόνια θα ολοκληρωθούν. Ευχόμαστε να διαψευστούμε. Αλλά μη ξεχνάτε πως τα τρέχοντα επιχειρησιακά σχέδια έχουν άλλους στόχους και ελάχιστες προβλέψεις για έργα υποδομών. Για αυτούς τους στόχους υπήρχαν κονδύλια και άξονες δράσεις σε παλαιότερα επιχειρησιακά σχέδια. Τότε….τι κάναμε? Ο καθένας ας σκεφτεί τις ευθύνες του. Απομένουν για την υλοποίησή τους κατά βάση οι εθνικοί πόροι, που δεν είναι απεριόριστοι.
Β2. ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ.
Σήμερα ο τουρισμός αποτελεί έναν σημαντικό τομέα της οικονομίας. Μια μεγάλη βιομηχανία. Αυτό είναι κοινή διαπίστωση και γενικά αποδεκτό, παρότι υπάρχουν και κάποιες ενστάσεις γι΄ αυτή τη μονοδιάστατη θεώρηση της οικονομίας. Για την Αιτωλ/νία όμως ο τουρισμός έχει μία ιδιαιτερότητα. Έχει μια μορφή δυϊσμού: Εκτός από το θαλάσσιο θερινό τουρισμό, που σχεδόν τρέχει μόνος του, ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο εσωτερικός, στην ενδοχώρα δηλαδή, τουρισμός (χειμερινός, οικολογικός, αθλητικός, θρησκευτικός, αρχαιολογικός, αγροτουρισμός, κ.λ.π,) Αυτός ο δυϊσμός συνιστά ένα σοβαρό πλεονέκτημα για όλο το νομό, που πρέπει να αξιοποιηθεί. Αλλά για να αξιοποιηθούν τα πλεονεκτήματα απαιτούνται ορισμένες προϋποθέσεις. (ευχερής επικοινωνία, καταλύματα, διασυνδέσεις, συστηματική προβολή κ.α.). Πότε, και πως όμως θα γίνουν αυτά? Και κυρίως, από πού θα χρηματοδοτηθούν, ποιός θα τα συντονίσει και θα ποιος θα τα υλοποιήσει?
Θα ήταν όμως παράλειψη και αγένεια να μην σημειώσω με έμφαση την σημασία για τη περιοχή μας του αθλητικού τουρισμού. Το παράδειγμα του «ΕΜΙΛΕΟΝ», όπου γίνεται αυτή η εκδήλωση, αλλά και άλλων αθλητικών φορέων, μας δίνει μια ιδέα του τι μπορεί να γίνει στο νομό μας σε ό,τι αφορά τον τομέα αυτό.
Β3. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ.
Οι περισσότερες πολιτιστικές δράσεις αγαπητοί συμπολίτες, δυστυχώς αναλώνονται σε πανηγυράκια, επισκέψεις και αναμασήματα για την παράδοση. Όμως δεν είναι μόνο αυτά. Πιστεύω πως σπουδαιότερα από αυτά είναι η συνεχής μόρφωση του απλού κόσμου, είναι οι επισκέψεις σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, είναι η γνώση της ιστορίας και της παράδοσης, είναι το πραγματικό ενδιαφέρον για τη φύση και την προστασία της, είναι η επικοινωνία περιοχών και λαών, είναι η απάντηση στις σύγχρονες προκλήσεις, είναι οι ανοιχτοί ορίζοντες των τοπικών κοινωνιών, είναι η αγάπη για τον τόπο, για τον κόσμο, για την κοινωνία και κυρίως για τους νέους ανθρώπους. Αυτό όμως απαιτεί μία νέα θεώρηση για τον πολιτισμό και την παράδοση. Οι αρχαιολογικοί μας χώροι, τα μουσεία, τα βυζαντινά μας μνημεία, οι βιβλιοθήκες, οι πινακοθήκες μας κ.α. δεν είναι αποθετήρια έργων τέχνης, ούτε μαυσωλεία. Πρέπει να γίνουν ενεργά στοιχεία της κοινωνίας, της παιδείας, της εξωστρέφειας και της προβολής του νομού μας για να αποκτήσει τη θέση που αξίζει. Η εσωστρέφεια, ο αυτοέπαινος και η εξυπηρέτηση των τοπικών μικροσυμφερόντων δεν επιφέρει τίποτα περισσότερο, παρά σπατάλη πόρων και ευτελισμό των αξιών του πολιτισμού και της παράδοσης. Οι κάθε μορφής εκδηλώσεις πρέπει να απευθύνονται σε όλη τη χώρα, αλλά και σε διεθνές επίπεδο. Αλλιώς δεν εκπληρώνουν τον βασικό τους στόχο, προορισμό και χαρακτήρα και παράλληλα υποβαθμίζουν το διεθνή πολιτισμικό τους αντίκτυπο, που δεν το αξίζουμε. Το τι συμβαίνει στο νομό μας, το γνωρίζουμε Είμαστε παράδειγμα για μίμηση η αποφυγή? Θέτω μερικά παραδείγματα για προβληματισμό:
Β4. ΟΡΕΙΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ.
Ένας τομέας που δυστυχώς δεν έτυχε ποτέ της δέουσας προσοχής και του επίσημου ενδιαφέροντος της πολιτείας είναι η ορεινή οικονομία, που μέχρι και τώρα θεωρείται μάλλον βάρος και όχι αναπτυξιακός παράγοντας της χώρας. Λίγος χειμερινός τουρισμός στα χιονοδρομικά κέντρα και όση απέμεινε από τη μετακινούμενη κτηνοτροφία. Αυτός είναι όλος ο τομέας της ορεινής οικονομίας. Εκτός από τη κλιματική αλλαγή που θέτει καινούργια δεδομένα για τα χιονοδρομικά κέντρα, φρονώ πως πρέπει να μας απασχολήσει η παραγωγική οργάνωση του ορεινού χώρου, ακολουθώντας μοντέλα και μελετώντας την εμπειρία άλλων ορεινών χωρών, όπως η Ελβετία και η Αυστρία π.χ., που έχουν καταφέρει να προσδώσουν ιδιαίτερο χαρακτήρα και σημαντική προοπτική στην ορεινή οικονομία. Εκτός από τον θαλάσσιο τουρισμό, που είναι ο προνομιακός τομέας της χώρας μας, η ορεινή οικονομία μπορεί να προσφέρει σε συνδυασμό με άλλες δράσεις μεγαλύτερο μέγεθος και ευρύτερα χρονικά περιθώρια και στον τουρισμό του νομού μας και να συντελέσει έτσι στη δημογραφική αναζωογόνηση της υπαίθρου. Αυτή λοιπόν η γεωγραφική και γεωμορφολογική ποικιλότητα της Αιτ/νίας, αυτός ο γεωγραφικός και μικροκλιματικός πολυμορφισμός είναι προνόμιο και όχι μειονέκτημα. Κατά συνέπεια, ορεινή οικονομία δεν είναι μόνο τουρισμός, όπως λαθεμένα πιστεύουμε στη χώρα μας. Ορεινή οικονομία είναι και παραγωγικός μηχανισμός προϊόντων, που έχουν κατά τόπους ιδιαίτερα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά και που μπορούν να προσδώσουν δυναμισμό και συνέχεια στην αξιοποίηση της ορεινής χώρας.
Β5. ΤΡΙΤΟΒAΘΜΙΑ ΕΚΠΑIΔΕΥΣΗ.
Άφησα τελευταία την πανεπιστημιακή εκπαίδευση, όχι γιατί είναι τελευταία σε σημασία, αλλά πρώτη σε αξία και δυναμική για την ανάπτυξη του τόπου μας και η οποία δυστυχώς δεν αναφέρθηκε καθόλου στο εν λόγω συνέδριο. Σκόπιμα ή λάθος παράλειψη? Ή μήπως δεν είναι καιρός να μπαίνουμε σε διαμάχες και να λύνουμε τα ζωνάρια μας? Οι αναγνώστες ας το κρίνουν. Απευθυνόμενος σε όλους και κάθε κομματικής προέλευσης συνέδρους, γιατί όλοι οι πολιτικοί φορείς πέρασαν από θέσεις εξουσίας της κεντρικής διοίκησης ή της τοπικής αυτοδιοίκησης, κάνω έκκληση να ρίξουν μια ματιά στα λίγα παρακάτω, που παρατίθενται ως πρόταση για σκέψη:
Αξιότιμοι κύριοι τοπικοί ηγέτες,
αν θέλουμε πραγματική ανάπτυξη με προοπτική και μέλλον και όχι δύο τρεις σχολές για ενοικιαζόμενα δωμάτια και ταβέρνες, τότε θα πρέπει να φτιάξουμε, ναι να φτιάξουμε, εμείς το δικό μας πανεπιστήμιο. Ένα πανεπιστήμιο αναφοράς και για λοιπά πανεπιστήμια της χώρας, χωρίς τις γνωστές παθογένειες της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Πρότυπό μας Ευρωπαϊκά πανεπιστήμια αντιστοίχου μεγέθους και κατεύθυνσης.
Θεωρώ πως σήμερα υπάρχουν οι προϋποθέσεις και θέλω να πιστεύω πως το υπουργείο Παιδείας θα άκουγε και θα στήριζε μια πρόταση για ένα ανώτατο ίδρυμα με πρωτότυπη διοίκηση, οργάνωση, πρόγραμμα σπουδών, ξενόγλωσσα μεταπτυχιακά τμήματα, ειδικά ινστιτούτα, εξωστρεφή προσανατολισμό (και όχι αποκλειστικής πρόσβασης μόνο σε Έλληνες), συνεργαζόμενο με ξένα ιδρύματα, με ειδικεύσεις που θα εξασφαλίζουν στους αποφοίτους εργασία στο μέλλον. Μόνο έτσι το πανεπιστήμιο θα είναι απαιτητό από τη πόλη μας, θα είναι ελκυστικό για καθηγητές και φοιτητές, θα εξασφαλίζει πόρους και από τον ιδιωτικό τομέα και δεν θα είναι ζήτουλας του κράτους. Με βάση και την πρόσφατη ιστορία των τμημάτων που υπήρχαν στη πόλη μας θα μπορούσε να τεθεί μία πρόταση για ένα πανεπιστήμιο με γενική κατεύθυνση τις λεγόμενες Βιοεπιστήμες και δύο κύριους άξονες (όχι τμήματα για να μην παρερμηνευτούμε) σε πρώτη φάση: α) Τη γεωργία και γενικά τον διατροφικό τομέα και, β) το περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους. Οι Βιοεπιστήμες γενικά, με ό,τι αυτές εμπεριέχουν ως φάσμα σπουδών, φρονώ πως θα απασχολήσουν την παγκόσμια κοινότητα τον τρέχοντα και επόμενο αιώνα.
Αγαπητοί ηγέτες της τοπικής μας κοινωνίας όλων των πολιτικών και πολιτειακών φορέων. Απευθύνομαι σε όλους εσάς. Γιατί σε σας πέφτει ο κύριος και πρώτος λόγος.
Αν Θέλετε το δεύτερο, τολμήστε.
Αν θέλετε το πρώτο καθήστε και μοιράστε ενοίκια και φρούδες ελπίδες. Απλά θα κοροϊδεύουμε ο ένας τον άλλον.
Πρότυπα για την ίδρυση ενός σύγχρονης δομής δημόσιο πανεπιστήμιο υπάρχουν και δεν θέλω σήμερα να αναφερθώ σε ονόματα, που μπορεί άλλωστε να δημιουργήσουν και παρεξηγήσεις. Μπορούμε να τα αναζητήσουμε σε πολλές χώρες της Ευρώπης, αφού οι ΗΠΑ και ο Καναδάς μας προκαλεί αλλεργία.
Κλείνοντας αυτή την παρέμβαση θα ήθελα να αναφερθώ σε μία πολύ σημαντική προσωπικότητα που συμμετείχε στο Συνέδριο. Ο λόγος για την ευχάριστη έκπληξη με την παρουσία και της φιλοσοφικής χροιάς εισαγωγική ομιλία του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Ναυπακτίας Ιερόθεου. Η παρουσία αυτού του ανοιχτού πνεύματος μου δίνει την ευκαιρία να σημειώνω μόνο τούτο: σε αρκετά ευρωπαϊκά πανεπιστήμια χορηγός και αρωγός είναι ακόμη και η τοπική εκκλησία. Εκτός από τα καθαρά εκκλησιαστικά πανεπιστήμια όπως π.χ. της Λουβέν, αλλά και σε μερικά π.χ. γερμανικά παν/μια και όχι μόνο, υπάρχει σοβαρή εκκλησιαστική συνδρομή, κυρίως σε υποδομές. Η τοπική μας εκκλησία στη πατρίδα του Πατροκοσμά πιστεύω, ότι έπρεπε να είναι πρωταγωνιστής στη χορηγία της παιδείας και όχι θρησκευτικό ¨κλάμπ μακρυσταυριτών¨. Οι νέοι, (φοιτητές, επιστήμονες και εργαζόμενοι) δεν είναι διεφθαρμένοι αντικληρικαλιστές. Ούτε μασκαράδες αποσυνάγωγοι όπως αποκλήθηκαν λόγω των μέτρων της πολιτείας για τον κορωνοϊό. Είναι και αυτοί άνθρωποι με προβλήματα καθημερινότητας και με υπαρξιακές αγωνίες. Είναι άνθρωποι με οράματα. Είναι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις αλλά που έχουν και προτάσεις, με απειρία αλλά και με αγνά αισθήματα και λαγαρή διαίσθηση. Δεν μπορεί να θεωρούνται από το κλήρο απόκληροι της θείας και πνευματικής χάρης. Ας το ξαναπούμε: Η επιστήμη είναι δώρο του Θεού και όχι σατανικό εφεύρημα. Ο παγανιστικός ευσεβισμός, που δυστυχώς υπάρχει σε ορισμένους κύκλους της εκκλησίας, κατά τη ταπεινή μας γνώμη, προσβάλλει και τον χριστιανισμό και την ορθοδοξία. Είναι λοιπόν και οι νέοι επιστήμονες εικόνα του Θεού. Είναι η ελπίδα του Θεού. Ας μας συγχωρήσει ο Σεβασμιότατος για την παρέκβαση αυτή. Η παρουσία του μας έδωσε ελπίδα και πρέπει να εξομολογηθώ δημόσια, πως είναι η πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια που ακούω νέους να συζητούν με καλό πνεύμα για ορθοδοξία, εκκλησία και κληρικούς. Εύχομαι να υπάρχει συνέχεια και η ιεραρχία να μας στείλει έναν εξ ίσου φωτισμένο ιεράρχη, όπως ο Σεβασμιότατος Ιερόθεος. Προσωπικά τον ευχαριστώ δημόσια. Σεβασμιότατε μας ενθουσίασες. Μας έδωσες ελπίδα και κουράγιο με την ωραία σας παρουσίαση. Η αναφορά σας σε μια σειρά φιλοσοφικών θέσεων και μεγάλων φιλοσόφων (κι ας….. ξέχασες τον Μαξ Βέμπερ – κεντρί για συζήτηση!) που επηρέασαν και γιατί όχι και σήμερα επηρεάζουν τις κοινωνικές εξελίξεις, μας έφερε σε ένα πνευματικό επίπεδο πρωτόγνωρο για τη περιοχή μας και μας δημιούργησε την πεποίθηση πως αυτή η θεώρηση είναι η Ορθοδοξία σε ένα σύγχρονο κόσμο. Ανοιχτή και σίγουρη για την ιστορία, την παράδοση και τον μέλλον της χριστανοσύνης.
Κλείνοντας το όλο θέμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης θα επαναλάβω, πως σε μια τέτοια προσπάθεια χρειάζεται ομοθυμία και συνεργασία όλων των τοπικών φορέων. Και σε αυτή τη προσπάθεια δεν περισσεύει κανείς. Ιδιωτικοί, δημόσιοι φορείς και οργανώσεις πρέπει να συμμετέχουν ενεργά και ουσιαστικά και όχι μόνο λεκτικά.
Αξιότιμοι φίλοι αναγνώστες, σας ευχαριστώ για την υπομονή σας, αν διαβάσατε αυτή τη παρουσίαση. Προσωπικά δεν προσδοκώ τίποτα. Απλά, όπως και πολλοί άλλοι συντοπίτες μας, υποβάλλω τις απόψεις μου με αγάπη για τη πόλη μας και τους νέους που έρχονται να διαχειριστούν το μέλλον της χώρας μας.
Αγρίνιο 3-7-22 Ηλίας Δ. Ντζάνης, γεωπόνος.