Λευκάδα: Το νησάκι του Αγίου Νικολάου στα Δέματα κινδυνεύει!
«Το νησάκι του Αγίου Νικολάου κινδυνεύει!». Αυτός ήταν ο τίτλος μιας περιγραφικότατης και συνοδευόμενης από φωτογραφίες ανάρτησης του Αιθεροβάμονα τα μέσα Οκτώβρη του 2013. Πριν τριάμισι περίπου χρόνια…
Το ρεζουμέ ήταν: «Δεν νομίζω πως κοστίζει τίποτε να συνεισφέρουμε όλοι την αξία για ένα τσουβάλι τσιμέντο ή για μερικές πέτρες ώστε να σωθεί το ησυχαστήριο του Σικελιανού, το νησάκι της Αινειάδας Αφροδίτης, του Αγίου Νικολάου, το αραξοβόλι των φτωχών ψαράδων…».
Το άρθρο αυτό είχε ευαισθητοποιήσει την εποχή εκείνη -το έχουμε ξαναγράψει- τον γνωστό, μέσα από δημόσιες τοποθετήσεις του, για τις περιβαλλοντικές του ανησυχίες δημοτικό σύμβουλο της ελάσσονος μειοψηφίας κ. Μάρκο Νικητάκη, ο οποίος με ερώτησή του ζητούσε να μάθει -και καλώς- από την Δημοτική Αρχή, της οποίας προΐστατο ακόμη ο κ. Κώστας Αραβανής, τι μέτρα προτίθετο να πάρει για τη διάσωση της νησίδας από την διάβρωση και τη μανία της θάλασσας. Ο κ. Νικητάκης είναι σήμερα ο πρώτος τη τάξει αντιδήμαρχος (αναπληρωτής δημάρχου) του Δήμου Λευκάδας. Έχεις δίκιο, μας εκμυστηρεύτηκε από μόνος του πριν λίγο καιρό. Κατανοούμε ότι η καθημερινότητα είναι αδυσώπητη και δεν αφήνει πολλά περιθώρια. Θα τον τιμούσε όμως ιδιαίτερα αν ξανάβλεπε το θέμα αυτό από τη θέση ευθύνης που κατέχει σήμερα.
Μια πρόσφατη επίσκεψήστο νησάκι -το επισκεφτήκαμε για πρώτη φορά όλα αυτά τα χρόνια αλλά το είχαμε καλά γνωρίσει από τις αναρτήσεις του Αιθεροβάμονα- δείχνει το μέγεθος της καταστροφής. Ένας μικροσκοπικός επίγειος παράδεισος -δεν είναι τυχαίο που το είχε επιλέξει ο Σικελιανός και η γυναίκα του Εύα ως ησυχαστήριο- που χάνεται, σαν να τον ρουφάει χρόνο με το χρόνο αργά και σταθερά μια συμπαντική μαύρη τρύπα. Ο φετινός άγριος χειμώνας επιδείνωσε ακόμη περισσότερο την κατάσταση. Οι ρωγμές στο προστατευτικό τοιχίο, που όπου να ΄ναι θα καταρρεύσει πλήρως, είναι εμφανείς σε αρκετά σημεία. Πολύ αμφιβάλλουμε αν θα αντέξει και άλλο χειμώνα, αν δεν γίνει άμεσα κάτι.
Ένας μικρός επίγειος παράδεισος χάνεται σιγά σιγά. Στη μπασιά του νησιού της Λευκάδας. Απέναντι από την τραγουδισμένη Λάμια. Με την ανοχή όλων μας. Κυρίως όμως από την αδιαφορία όλων αυτών των καθ΄ ύλην αρμοδίων που κρατούσαν και κρατούν την τύχη του τόπου μας στα χέρια τους. Κι ας ακούμε με κάθε ευκαιρία κάθε τόσο και λιγάκι, αναφορικά με την τουριστική ανάπτυξη, ότι θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στα συγκριτικά και ανταγωνιστικά συνάμα πλεονεκτήματα του τόπου μας. Στις φυσικές του, μεταξύ άλλων, ομορφιές. Θα ήταν ίσως απρέπεια τη στιγμή αυτή να ονειρευτούμε μια πεζογέφυρα που θα συνδέει το νησάκι με την απέναντι μεγάλη αμμουδιά που φτάνει μέχρι το Ενετικό Κάστρο, στην είσοδο της Λευκάδας – κάτι ανάλογο σαν την Κουκουμίτσα στη Βόνιτσα. Αυτό είναι Zukunftsmusik (για το μακρινό μέλλον) για να χρησιμοποιήσουμε μια γερμανική φράση που μας έρχεται τώρα στο μυαλό.
Από την πλευρά μας δεν χρειάζεται να προσθέσουμε τίποτε περισσότερο στα όσα έγραψε το 2013 ο Αιθεροβάμονας. Τα περιγράφει με παραστατικό τρόπο όλα:
«Αν τολμώ αυτή την ανάρτηση είναι από βαθειά συγκίνηση, από μεγάλη αγωνία και από πόνο ψυχής με σκοπό να επισημάνω τον κίνδυνο που διατρέχει αυτή η μικρή αμμώδης μικρονησίδα που έχει δεσμούς αιώνων με το νησί της Λευκάδας. Από πέρυσι το χειμώνα φαίνονταν από μακριά κάτι να έχει αλλάξει στη μορφή και στο μέγεθός της.
Έτσι τον περασμένο Αύγουστο με την βοήθεια δυο φίλων θελήσαμε να δούμε από κοντά αυτό που φαίνονταν αμυδρά από τον δρόμο Λευκάδας- Βόνιτσας. Με ένα μικρό μονόξυλο ξεκινήσαμε πολύ πρωί. Την ησυχία του τοπίου τάραζε μόνο ο θόρυβος της μηχανής που κάποιες φορές χρειάστηκε να τη σβήσουμε για να απολαύσουμε τη μαγεία που μας περιέβαλλε.
Αυτή η τέρψη όμως δεν κράτησε για πολύ. Φτάνοντας διαπιστώσαμε με τρόμο και έκπληξη το μέγεθος της καταστροφής που μπορεί να προκαλέσει η μανία της θάλασσας όταν ο αέρας και το κύμα σαρώνει τα πάντα! Η περυσινή τραμουντάνα διάλυσε και κατάστρεψε ό,τι με ιδρώτα και πολύχρονο αγώνα είχε καταφέρει να στεριώσει ένας φιλότιμος και ευαίσθητος Λευκαδίτης: ο Σπύρος Γαντζίας (Γκανάρας). Ο άνθρωπος αυτός ατέλειωτες μέρες, για χρόνια, σε καθημερινή βάση μετέφερε από τη Λευκάδα κάθε είδους υλικό που θα μπορούσε να προστατέψει από την μανία της θάλασσας το μικρό νησάκι. «Εδώ έβρισκε αποκούμπι ο πατέρας μου όταν άφριζε και μάνιαζε η θάλασσα…» μου έλεγε πάντα όταν τον ρωτούσα γι’ αυτό το συνεχές προσκύνημα ζωής στον Άη Νικόλα.
Οι περισσότερες από τις λιθιές που χτίστηκαν, αποκλειστικά με τον ιδρώτα του Σπύρου, για την προστασία από τα κύματα, έχουν πλέον διαλυθεί και έγιναν σωρός μέσα στη θάλασσα. Ένας μικρός οικίσκος που υπήρχε σα χώρος τουαλέτας έχει μπατάρει πάνω στη άμμο. Το μεγαλύτερο μέρος της θαμνώδους βλάστησης που συγκρατούσε την στενή λουρίδα άμμου χάθηκε ή έχει ξεραθεί και το μόνο που έμεινε είναι ένας μικρός χώρος περίπου 250 τετραγωνικά μέτρα εκεί που βρίσκεται ο ναΐσκος του Αγίου Νικολάου.
Μια στενή λωρίδα άμμου που έχει απομείνει χωρίζεται πλέον με θάλασσα από το χώρο του ναΐσκου. Θα νόμιζε κανείς πως μετά από αυτή τη κοσμοχαλασιά το νησάκι θα ρήμαζε παρατημένο στο πέλαγος. Όμως μετά το θάνατο του Σπύρου για καλή τύχη βρέθηκε ένας άλλος ταπεινός αντικαταστάτης του, ένας ψαράς από το γειτονικό χωριό του Αγίου Νικολάου, που έθεσε σαν όρκο ζωής κάθε πρωί ν’ ανάβει το καντήλι και να προσκυνάει το εικόνισμα του προστάτη των θαλασσινών. Φύτεψε δυο τρία γεράνια μέσα στην άμμο και κάθε μέρα τα ποτίζει μέχρι να ριζώσουν.
Αγωνιά για το μέλλον! Όταν τον ρωτάς τι μπορεί να γίνει έχει ξεκάθαρες απόψεις: «Να μου φέρουν υλικά και εγώ σα το Σπύρο θα τα ξαναφτιάξω όλα από την αρχή»!
Αυτή η απλή πρόταση μέχρι στιγμής δεν έχει βρει καμιά ανταπόκριση και ο Άη Νικόλας στα Δέματα κινδυνεύει να χαθεί αν ξανασυμβεί, κάτι που είναι πολύ πιθανό, μια θαλασσοταραχή όμοια με τη περυσινή. Κάνω λοιπόν μια έκκληση που απευθύνεται στην Εκκλησία, στον Δήμο, στην Περιφέρεια, στους Πολιτιστικούς φορείς, στους εργολάβους του νησιού μας και σε κάθε ευαίσθητο συντοπίτη μας που νοιάζεται για τον Τόπο. Με τη συνδρομή όλων μας μπορεί να αγορασθούν και να μεταφερθούν τα αναγκαία υλικά στο χώρο μπροστά στο εκκλησάκι και παράλληλα να δοθούν οι απαραίτητες οδηγίες από ένα μηχανικό, τι πρέπει γίνει για τη προστασία του ναΐσκου και γενικότερα της μικρονησίδας.
Δεν νομίζω πως κοστίζει τίποτε να συνεισφέρουμε όλοι την αξία για ένα τσουβάλι τσιμέντο ή για μερικές πέτρες ώστε να σωθεί το ησυχαστήριο του Σικελιανού, το νησάκι της Αινειάδας Αφροδίτης, του Αγίου Νικολάου, το αραξοβόλι των φτωχών ψαράδων. Δεν χρειάζονται πανάκριβες και βαρύγδουπες μελέτες, δεν απαιτούνται ιλιγγιώδη χρηματικά ποσά. Διάθεση και αγάπη για τον Τόπο μας χρειάζεται μόνο. Ας πάρει κάποιος την πρωτοβουλία πριν είναι πολύ αργά!».
Δεν γνωρίζουμε αν ο ψαράς από τον Άγιο Νικόλαο Βόνιτσας που πήρε την σκυτάλη από τον αείμνηστο Σπύρο Γαντζία είναι ο ίδιος που μας πέρασε με το μικρό καΐκι του στο νησάκι και με τον οποίο συνομιλήσαμε πριν λίγο καιρό. Μας είπε ο Νίκος Μάρης:
«Εγώ το θυμάμαι πολλά χρόνια το νησάκι. Είμαι από παιδάκι εδώ πέρα. Από το 1965. Ήταν αρκετά πιο μεγάλο. Ίσως και 7 στρέμματα. Το κάτω ήταν αρκετά πιο μεγάλο, μέχρι τη στεριά μέσα, και πιο έξω από δω.
Μετά που το ΄φαγε η θάλασσα έφτιαξαν αυτά τα τοιχία. Από δωρεές. Νομίζω πρέπει να είναι είναι από τη Γράψα, τότε που βάλανε μαζί με τον μακαρίτη τον Σπύρο τον Γαντζία. Και άλλοι βέβαια που έκαναν προσωπική εργασία και κουβάλησαν την πέτρα και τα υλικά. Μην τα βλέπεις έτσι είναι πολλά. Θέλουν χρόνια να κουβαληθούν. Έφυγε όλη η Λάμια από κει πέρα για να ΄ρθει εδώ με τα μικρά βαρκάκια. Αυτά κουβάλαγε ο μακαρίτης ο Γαντζίας.
Και άλλοι από την Λευκάδα και τον Αϊ Νικόλα που κουβάλησαν αυτή την πέτρα. Έγιναν με προσωπική εργασία αλλά διέθεσε χρήματα και η Γράψα -έχει εδώ την υπογραφή της- Ισμήνη Γράψα. Αυτή έκανε και τα τοιχία με τα τσιμέντα και βέβαια την κατασκευή του κελιού εδώ δίπλα. Δεν ήταν τόσο μεγάλο. Ήταν πιο μικρό το κελί. Εγώ είμαι τώρα από το 2000 εδώ. Έχω τώρα γύρω στα 15 με 16 χρόνια εδώ πέρα. Ο μακαρίτης ο Σπύρος ο Γαντζίας ήταν ο τελευταίος. Κάπου δεν μπορούσε και συντήρησα εγώ την εκκλησία. Η σκεπή ήταν ερείπιο. Εγώ την έκανα πριν πέντε χρόνια. Τις κολόνες τις έχω έτοιμες να της φέρω. Θα τις βάλω φέτος όλες.
Εδώ πρέπει να γίνει όλο εκείνο το τοιχίο με μπλόκια. Να ρίξουν μπλόκια από μέσα, τσιμέντα. Κι ό,τι υλικό άλλο μπορούμε να πάρουμε. Οι ρωγμές έγιναν φέτος. Η θάλασσα ήταν μέσα. Τώρα σπάσανε αυτές. Το παρακολουθώ ολοχρονίς. Εγώ φτιάχνω εδώ πέρα. Εγώ έφτιαξα τη σκεπή, το ταβάνι μέσα, τα μπετά πίσω. Δεν πληρώνομαι, δουλεύω αφιλοκερδώς. Τώρα θέλω να φέρω επτά πισο-κολόνες να αλλάξω αυτές εδώ. Όλα εγώ τα έφτιαξα αυτά. Έχω και δικά μου έξοδα, δεν πληρώνομαι. Ό,τι μου δίνουν, δυο τσιμέντα… Εδώ πρέπει να γίνει το τοιχίο πίσω από την εκκλησία. Να ρίξουν μπλόκια από μέσα, τσιμέντα. Θέλει να γίνουν τα μπλόκια από μέσα. Θέλει υλικά και κάνα φράγκο να πληρώνουν κάνα μεροκάματο. Δεν γίνεται αλλιώς. Εγώ δεν μπορώ να τα αναλάβω όλα μόνος μου. Για βάλτε το στο δημοτικό συμβούλιο να δούμε, μήπως γίνει τίποτα».
