Το γιοφύρι της Άρτας και η μεταρρύθμισης της ΚΓΠ

του Γιώργου Μαρκατάτου,

«Από το αγρόκτημα στο πιάτο» κοντεύει να καταντήσει σαν το γιοφύρι της Άρτας! και μετά από τις καινοτόμες ενέργειες που σας παρουσιάσαμε πρόσφατα για τα βρώσιμα σκουλήκια, ως μέρος της λύσης του νέου διατροφικού μοντέλου των πολλών, ετοιμάζουν οι ταγοί μας τη συνέχιση της μεσογειακής διατροφής στη βάση μεταλλαγμένων[1]. Ήδη η επταετής προγραμματική περίοδος πάει να μετεξελιχθεί σε τετραετή (εκ των πραγμάτων) για την περίοδο 2023-2027, ως μέρος μιας συνολικής συμφωνίας για την υιοθέτηση μιας μεταρρυθμισμένης ΚΓΠ. Ήδη διενεργούνται δράσεις για «δημιουργία» του νομικού πλαισίου για το θέμα.

Μικρή έρευνα των εγγράφων και των διαθέσεων των κρατούντων μπορεί να δώσει ενδείξεις ότι η πολιτική θέση της εκτελεστικής εξουσίας εξετάζει το ενδεχόμενο  η συνέχεια του διατροφικού μοντέλου να μην περιλαμβάνει μόνο «βρώσιμα σκουλήκια», αλλά και ΓΤΟ, δηλαδή γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα, γνωστά ως γενετικά επεξεργασμένα τρόφιμα ή βιολογικά επεξεργασμένα τρόφιμα. Έτσι λέγονται αυτά τα τρόφιμα που παράγονται από οργανισμούς, που έχουν επιφέρει αλλαγές στο DNA τους, χρησιμοποιώντας τις μεθόδους της γενετικής μηχανικής (μεταλλαξιογένεση).

Όλα αυτά φαίνεται ότι αποτελούν το αντικείμενο των εργασιών του προσεχούς συμβουλίου υπουργών γεωργίας και Αλιείας, 26-27 Μαΐου 2021.

Μελέτες σχετικά με τις γεωργικές διατροφικές τεχνικές, τη βιολογική γεωργία και τις προτεραιότητες της ΕΕ για τη σύνοδο κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για τα συστήματα τροφίμων, θα συνοδεύσουν το Πακέτο μεταρρύθμισης της ΚΓΠ.

Έτσι, στα πρόσθετα στοιχεία που προτείνονται για τη μεταρρύθμιση είναι:

• πιο στοχευμένες άμεσες πληρωμές και παρεμβάσεις αγροτικής ανάπτυξης και οι δύο υπόκεινται σε στρατηγικό σχεδιασμό (άρα προτείνονται από κάθε κράτος μέλος)
• μια νέα «πράσινη» αρχιτεκτονική βασισμένη σε περιβαλλοντικές συνθήκες που πρέπει να πληρούν οι αγρότες και πρόσθετα εθελοντικά μέτρα και στους δύο πυλώνες
• μια προσέγγιση βάσει επιδόσεων σύμφωνα με την οποία τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναφέρουν τα επιτεύγματά τους κάθε χρόνο

Στη σχετική ατζέντα των υπουργών  θα συζητηθεί το φυτικό αναπαραγωγικό υλικό. Σημειώνεται ότι «η καινοτομία στην αναπαραγωγή των φυτών συμβάλλει στην επαρκή, βιώσιμη και υγιή παροχή τροφίμων , μέσω της ανάπτυξης ποικιλιών φυτών με βελτιωμένα χαρακτηριστικά. Η αγορά σπόρων προς σπορά και φυτικού αναπαραγωγικού υλικού της ΕΕ είναι μία από τις μεγαλύτερες στον κόσμο».

Στα έγγραφα που θα εξετάσει το συμβούλιο είναι και μια μελέτη σχετικά με τις επιλογές για την ενημέρωση της υφιστάμενης νομοθεσίας της ΕΕ για την παραγωγή και εμπορία φυτικού αναπαραγωγικού υλικού. Η Επιτροπή υπέβαλε τη μελέτη τον Απρίλιο του 2021[2].

Επίσης και μια μελέτη σχετικά με τις νέες τεχνικές που μπορούν να αλλάξουν το γενετικό υλικό ενός οργανισμού και να έχουν ευρείες υπάρχουσες και πιθανές εφαρμογές στον αγροδιατροφικό, βιομηχανικό και φαρμακευτικό τομέα .

Οι νέες τεχνικές θα αναλυθούν στη Διάσκεψη Κορυφής για τα Συστήματα Τροφίμων του 2021 παράλληλα με την 76η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών (14-30 Σεπτεμβρίου 2021) αφού προηγηθεί τριήμερη προ-διάσκεψη κορυφής στην Ιταλία στις 26-28 Ιουλίου 2021. Και τούτο για να διασφαλιστεί η διαρκής ικανότητα τροφοδοσίας του αυξανόμενου παγκόσμιου πληθυσμού με βιώσιμο τρόπο.

Στο συμβούλιο θα συζητηθεί και η βιολογική γεωργία, που αντιπροσωπεύει επί του παρόντος το 8,5% της συνολικής χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης της ΕΕ. Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η Επιτροπή έθεσε το στόχο της αύξησης του μεριδίου της βιολογικής γεωργίας σε τουλάχιστον 25% της γεωργικής γης της ΕΕ. Τον Μάρτιο του 2021, η Επιτροπή δημοσίευσε το σχέδιο δράσης της για την ανάπτυξη της βιολογικής παραγωγής της ΕΕ.

Μια προδικαστική έρευνα που ακολουθεί και Απόφαση του Δικαστηρίου της 25ης Ιουλίου 2018[3] δείχνει τις πραγματικές διαθέσεις για τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς.

Θέματα που εξετάζονται:

• Σκόπιμη ελευθέρωση γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών στο περιβάλλον,
• Μεταλλαξιογένεση,
• Έννοια του «γενετικώς τροποποιημένου οργανισμού»,
• Τεχνικές/μέθοδοι γενετικής τροποποιήσεως οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά παράδοση και θεωρούνται ασφαλείς,
• Νέες τεχνικές/μέθοδοι μεταλλαξιoγενέσεως,
• Κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον,
• Κοινός κατάλογος ποικιλιών καλλιεργούμενων φυτικών ειδών,
• Ποικιλίες που έχουν καταστεί ανθεκτικές στα ζιζανιοκτόνα,
• Αποδοχή στον κοινό κατάλογο γενετικώς τροποποιημένων ποικιλιών που έχουν προκύψει με μεταλλαξιoγένεση,
• Απαίτηση για την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος.

Τέλος, στη συνεδρία των υπουργών γεωργίας και αλιείας θα συζητηθεί και το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Κομισιόν για την αξιολόγηση των επιπτώσεων της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής στην αλλαγή του κλίματος και τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου[4]. Εξαιρετικά κρίσιμη για τη χώρα μας, που έχουμε αναφερθεί πολλές φορές, για την ανάγκη να μη χαθεί η ευκαιρία συνδυασμού της πράσινης Ευρώπης με την ΚΓΠ.

Εν κατακλείδι εκείνο που πρέπει να στοχεύσει η χώρα μας είναι η χωρίς αργοπορία έγκριση της νέας μεταρρύθμισης της ΚΓΠ, ώστε να συνεχιστεί απρόσκοπτη η χρηματοδότηση των δαπανών για τις αγορές αγροτικών προϊόντων και τη διαρθρωτική ανάπτυξη του τομέα. Τομέας που στηρίζει τόσο τη βαριά βιομηχανία μας, που είναι ο τουρισμός, αλλά και με τολμηρές και καινοτόμες εξαγωγές συμβάλλει στη χρηματοοικονομική ανθοφορία του κράτους μας, μετά τα δεινά των μνημονίων.

Όσον αφορά τη διάθεση δημιουργίας δυο διατροφικών μοντέλων, ένα για τους έχοντες και ένα για τους φτωχούς, αυτό θα φανεί στις ερχόμενες προτάσεις που θα πέσουν στο τραπέζι, αν σκεφτεί κανείς ότι οι ομάδες άσκησης πίεσης είναι πανίσχυρα λόμπι που δρουν στο προσκήνιο, αλλά πολλές φορές και στο παρασκήνιο…

[1] https://www.consilium.europa.eu/en/meetings/agrifish/2021/05/26-27/

[2] Study on the Union’s options to update the existing legislation on the production and marketing of plant reproductive material. (Brussels, 29.4.2021 SWD(2021) 90 final).

[3] https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=204387&pageIndex=0&doclang=EL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=5450033

[4] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=SWD%3A2021%3A116%3AFIN&qid=1621658595099