Το έθιμο του "Αχυρένιου Γληγοράκη" στη Βόνιτσα (φωτο – video)
Πολλά είναι τα έθιμα που πραγματοποιούνται την Καθαρή Δευτέρα. Η Καθαρά Δευτέρα είναι η μέρα που σηματοδοτεί την έναρξη της Σαρακοστής και παράλληλα το τέλος της Αποκριάς. Πήρε την ονομασία της από τους Χριστιανούς, γιατί με την έναρξη της νηστείας «καθαρίζονταν» σωματικά και πνευματικά. Η νηστεία διαρκεί 40 ημέρες ,όσες ήταν και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο.
Την Καθαρά Δευτέρα ή Κούλουμα
ονομάζουμε την Καθαρό-Δευτεριάτικη έξοδο στην εξοχή και το πέταγμα του αετού ,το οποίο είναι ένα έθιμο μεταγενέστερο. Οι χριστιανοί, παρέες παρέες, βγαίνουν στην εξοχή, παίρνοντας μαζί τους νηστίσιμα φαγητά ( λαγάνα –άζυμο ψωμί- ταραμά, φασόλια , οστρακοειδή , φασόλια, ελιές, κρασί κ.α.) και το ρίχνουν στη διασκέδαση και το χορό.
Για την ετυμολογία της λέξης κούλουμα υπάρχουν πολλές εκδοχές.
Κατά τον Νικόλαο Πολίτη, πατέρα της ελληνικής λαογραφίας, η λέξη προέρχεται από το λατινικό Cumulus (κούμουλους) που σημαίνει σωρός, αφθονία αλλά και το τέλος. Εκφράζει δηλαδή το τέλος, τον επίλογο της Απόκριας.
Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, προέρχεται από μία άλλη λατινική λέξη, τη λέξη «κόλουμνα», δηλαδή «κολώνα». Κι αυτό, επειδή το πρώτο γλέντι της Καθαράς Δευτέρας στην Αθήνα έγινε στους Στύλους του Ολυμπίου Διός.
Σε όλη η Ελλάδα οι κάτοικοι υποδέχονται τη Σαρακοστή την Καθαρή Δευτέρα με τα δικά της ξεχωριστά έθιμα.
Στην Βόνιτσα υπάρχει το έθιμο του Αχυρένιου Γληγοράκη . Ένα έθιμο που κρατά πάρα πολλά χρόνια και μέσα από αναφορές τονίζεται ότι ήταν το ποιο παλιό έθιμο- καρναβάλι που γινόταν στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Ελλάδος και ένα από τα πρώτα στον Ελλαδικό χώρο .Το έθιμο του Αχυρένιου-Γληγοράκη αναβιώνει κάθε Καθαρή Δευτέρα στην Βόνιτσα. Είναι ένα παραδοσιακό «καρναβάλι» – «τελετή» που καταφέρνει συνδυάζοντας σάτιρα και διασκέδαση να προσφέρει κάθε φορά ξεχωριστές στιγμές στους επισκέπτες και τους ντόπιους. Ο Αχυρένιος Γληγοράκης από την κορυφή της Πόλης συνοδεία των συγγενών του ,των γιατρών , των παπάδων, των χωροφυλάκων, των φίλων του, της μοιρολογίστρας και των διάφορων γυναικών του, που αγάπαγε , κατευθύνεται προς την παραλία της Βόνιτσας. Τον Γληγόρη συνοδεύουν άρματα που διακωμωδούν την εκάστοτε κατάσταση του Δήμο και της Ελλάδας.
Κατά την διάρκεια της πορείας σταματούν για να εξετάσουν ,να «Κλάψουν», να «εξομολογήσουν» τον Γληγόρη. Επίσης μέσα από σατιρικά στιχάκια διακωμωδούν την κατάσταση του Γληγόρη( Μην έφαγες το σύρμα του γιαλού; Μην έφαγες αυτό π’ καν πουφ κι αμπολάει μαύρο) . Όταν ο Αχυρένιος φτάνει στην παραλία διαβάζεται ο επικήδειος του , χορεύουν και διασκεδάζουν όλοι γύρω από τον Αχυρένιο και στο τέλος τον παραδίδουν στην πυρά, δίνοντας όλοι ραντεβού για τον επόμενο χρόνο.
Οι απόψεις για τη προέλευση του εθίμου διίστανται. Η επικρατέστερη άποψη είναι αυτή που θέλει τον Γληγοράκη ψαρά ο οποίος αρνήθηκε τη θάλασσα και έψαξε τη τύχη του στη στεριά. Η θάλασσα όμως τον εκδικήθηκε και τον έριξε στα ξένα, να ταλαιπωρείται και να μην μπορεί να έχει σταθερή δουλειά
Κατά μία άλλη εκδοχή το έθιμο είναι εξέλιξη της σκωπτικής παράστασης κάποιων μοναχών της Αγίας Παρασκευής εις βάρος ενός μοναχού με το όνομα Γρηγόριος.
Άλλοι τέλος υποστηρίζουν ότι το έθιμο είναι κληρονομιά από τους Βενετσιάνους από την περίοδο που κατείχαν την περιοχή μας.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, το δρώμενο έχει στοιχεία των Διονυσιακών τελετών και των αρχαίων τελετών που γίνονταν για την υποδοχή της Άνοιξης.
ΤΟ ΨΑΡΑΔΙΚΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ μέσα από το ντοκιμαντέρ, του Γ. Μπελεσιώτη:
http://amvrakikosnews.com/
