Τι αλλάζει στις εκλογές στις Τοπικές και Δημοτικές Κοινότητες μετά την τροπολογία του ΥΠΕΣ

Από τις επόμενες δημοτικές εκλογές, τριμελές συμβούλιο θα έχουν οι δημοτικές κοινότητες με μόνιμο πληθυσμό από 201 κατοίκους και άνω.

Σημαντικές αλλαγές στον τρόπο εκλογής προέδρων και συμβουλίων στις δημοτικές κοινότητες θεσπίστηκαν με το ν. 5043/2023 με τίτλο «Ρυθμίσεις σχετικά με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού- Διατάξεις για την ευζωία των ζώων συντροφιάς- Διατάξεις για το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα- Λοιπές ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών και άλλες επείγουσες διατάξεις».

H τροπολογία ψηφίστηκε την Μ. Τετάρτη.

Ειδικότερα, με το άρθρο 18 προβλέπεται ότι από τις επόμενες δημοτικές εκλογές τριμελές συμβούλιο θα έχουν οι δημοτικές κοινότητες με μόνιμο πληθυσμό από 201 κατοίκους και άνω. Μέχρι σήμερα αυτό ίσχυε για τις κοινότητες με πάνω από 300 κατοίκους. Οι δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από 201 έως 300 κατοίκους, που επηρεάζονται από τη ρύθμιση είναι συνολικά 723.

Αναλυτικά, σύμφωνα με τις Μεταβατικές διατάξεις του άρθρου 23 του ν. 5043/2023 :

2.Το άρθρο 18 ισχύει για τις εκλογές για την ανάδειξη των δημοτικών αρχών της παρ. 5 του άρθρου 5 του ν. 4804/2021 (Α’ 90) και εφεξής.

3.Πρόσωπα, τα οποία υπάγονται στην περ. δ) της παρ. 2 του άρθρου 10 του ν. 4804/2021, περί κωλυμάτων εκλογιμότητας και ασυμβίβαστων κατά τη διεξαγωγή των εκλογών των δημοτικών αρχών, που καταργείται με το άρθρο 19 του παρόντος, και έχουν υποβάλει την παραίτησή τους έως την 31η.12.2022, προκειμένου να θέσουν υποψηφιότητα στις εκλογές των δημοτικών αρχών της παρ. 5 του άρθρου 5 του ν. 4804/2021, δύνανται, κατά την κρίση του οικείου φορέα, να επανέλθουν στη θέση τους, κατόπιν αίτησής τους εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών από την έναρξη ισχύος του παρόντος.

4.Πρόσωπα, τα οποία υπάγονται στην περ. δ) της παρ. 2 του άρθρου 48 του ν. 4804/2021 περί κωλυμάτων εκλογιμότητας και ασυμβίβαστων κατά τη διεξαγωγή των εκλογών των περιφερειακών αρχών, που καταργείται με το άρθρο 19 του παρόντος, και έχουν υποβάλει την παραίτησή τους έως την 31η.12.2022, προκειμένου να θέσουν υποψηφιότητα στις εκλογές των περιφερειακών αρχών της παρ. 6 του άρθρου 43 του ν. 4804/2021, δύνανται, κατά την κρίση του οικείου φορέα, να επανέλθουν στη θέση τους, κατόπιν αίτησής τους εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών από την έναρξη ισχύος του παρόντος.

Σύμφωνα με τη νέα διάταξη:

Άρθρο 18

Αρχές δημοτικών κοινοτήτων – Τροποποίηση άρθρου 4 ν. 4804/2021 – Επικαιροποίηση των ονομασιών δημοτικών κοινοτήτων βάσει πληθυσμιακού κριτηρίου στους ν. 3852/2010, 4172/2013 και 4804/2021

1. Στο άρθρο 4 του ν. 4804/2021 (Α’ 90) επέρχονται οι εξής αλλαγές: α) στην παρ. 1 οι λέξεις «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μικρότερο ή ίσο των τριακοσίων (300) κατοίκων» αντικαθίστανται από τις λέξεις «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μικρότερο ή ίσο των διακοσίων (200) κατοίκων», β) στην παρ. 2 οι λέξεις «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μεγαλύτερο ή ίσο των τριακοσίων ενός (301) κατοίκων» αντικαθίστανται από τις λέξεις «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μεγαλύτερο ή ίσο των διακοσίων ενός (201) κατοίκων», και γ) στην περ. α) της παρ. 3 οι λέξεις «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από τριακόσιους έναν έως δύο χιλιάδες (301 – 2.000) κατοίκους» αντικαθίστανται από τις λέξεις «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από διακόσους έναν έως δύο χιλιάδες (201 – 2.000) κατοίκους» και το άρθρο 4 διαμορφώνεται ως εξής:

«Άρθρο 4

Αρχές δημοτικών κοινοτήτων

1.Οι δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μικρότερο ή ίσο των διακοσίων (200) κατοίκων διοικούνται από τον πρόεδρο της δημοτικής κοινότητας.

2.Οι δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μεγαλύτερο ή ίσο των διακοσίων ενός (201) κατοίκων διοικούνται από τον πρόεδρο του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας και το συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας.

3.Το συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας αποτελείται από:

α) τρία (3) μέλη, σε δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από διακόσιους έναν έως δύο χιλιάδες (201 – 2.000) κατοίκους,

β) πέντε (5) μέλη, σε δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από δύο χιλιάδες έναν έως δέκα χιλιάδες (2.001 – 10.000) κατοίκους,

γ) έντεκα (11) μέλη, σε δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από δέκα χιλιάδες έναν έως πενήντα χιλιάδες (10.001 – 50.000) κατοίκους και

δ) δεκαπέντε (15) μέλη, σε δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό από πενήντα χιλιάδες έναν (50.001) και άνω κατοίκους.

4.Δεν εκλέγονται συμβούλια δημοτικών κοινοτήτων στους δήμους της Περιφέρειας Αττικής, με εξαίρεση τους δήμους των Περιφερειακών Ενοτήτων Νήσων, Ανατολικής και Δυτικής Αττικής και τους δήμους που συγκροτούνται από τις δημοτικές κοινότητες της παρ. 4 του άρθρου 2 του ν. 3852/2010 (Α’ 87).

5.Στην περίπτωση μη εκλογής συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας, όπως ορίζει η παρ. 4, οι αρμοδιότητες του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας ασκούνται από την οικονομική επιτροπή του δήμου και οι αρμοδιότητες του προέδρου της δημοτικής κοινότητας από τον δήμαρχο ή τον οριζόμενο από αυτόν αντιδήμαρχο.»

2. Όπου στα άρθρα 62, 76, 79, 80, 81, 82, 83 και 83Α του ν. 3852/2010 (Α’ 87), στο άρθρο 77 του ν. 4172/2013 (Α’ 167) και στα άρθρα 28, 29 και 30 του ν. 4804/2021, καθώς και στην λοιπή κείμενη νομοθεσία αναφέρονται οι «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μικρότερο ή ίσο των τριακοσίων (300) κατοίκων», «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μεγαλύτερο ή ίσο των τριακοσίων ενός (301) κατοίκων» και «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό έως και τριακόσιους (300) κατοίκους», νοούνται οι «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μικρότερο ή ίσο των διακοσίων (200) κατοίκων», «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μεγαλύτερο ή ίσο των διακοσίων ενός (201) κατοίκων» και «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό έως και διακόσιους (200) κατοίκους», αντιστοίχως.

«Άρθρο 30

Εκλογή προέδρων δημοτικών κοινοτήτων έως 300 κατοίκους και συμβούλων δημοτικών κοινοτήτων από 301 έως 2.000 κατοίκους

1.Στις δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό έως και τριακόσιους (300) κατοίκους, πρόεδρος της δημοτικής κοινότητας εκλέγεται ο πρώτος σε σταυρούς προτίμησης υποψήφιος του συνδυασμού που συγκέντρωσε κατά την αρχική ψηφοφορία (α’ γύρος) στη δημοτική κοινότητα την απόλυτη ή σχετική πλειοψηφία του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων. Οι λοιποί υποψήφιοι του ιδίου συνδυασμού, κατά τη σειρά των σταυρών που έλαβαν, λογίζονται ως αναπληρωματικοί. Σε περίπτωση ισοψηφίας, το αρμόδιο πρωτοδικείο διενεργεί κλήρωση.

2.Στις εκλογές των συμβουλίων δημοτικής κοινότητας από τριακοσίους έναν (301) έως δύο χιλιάδες (2.000) κατοίκους, η κατανομή των εδρών γίνεται αναλογικά, μεταξύ όλων των συνδυασμών που συμμετέχουν στις εκλογές και έχουν υποψηφίους για το συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας από τριακοσίους έναν (301) έως δύο χιλιάδες (2.000) κατοίκους, με τον ακόλουθο τρόπο:

α) Το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στη δημοτική κοινότητα από τριακοσίους έναν (301) έως δύο χιλιάδες (2.000) κατοίκους όλοι μαζί οι συνδυασμοί που συμμετείχαν στις εκλογές και είχαν υποψηφίους για το συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας από τριακοσίους έναν (301) έως δύο χιλιάδες (2.000), διαιρείται με τον αριθμό των εδρών του συμβουλίου δημοτικής κοινότητας από τριακοσίους έναν (301) έως δύο χιλιάδες (2.000), αυξημένο κατά μία (1) μονάδα. Το πηλίκο που προκύπτει, παραλειπομένου του κλάσματος, αποτελεί το εκλογικό μέτρο.

β) Ο αριθμός των έγκυρων ψηφοδελτίων κάθε συνδυασμού διαιρείται στη συνέχεια με το εκλογικό μέτρο και κάθε συνδυασμός καταλαμβάνει τόσες έδρες, όσο και το ακέραιο πηλίκο αυτής της διαίρεσης.

γ) Εάν οι έδρες που καταλαμβάνουν οι συνδυασμοί που συμμετέχουν στην κατανομή με την προηγούμενη διαδικασία είναι λιγότερες από τις προς διάθεση έδρες, οι έδρες που απομένουν, διανέμονται ανά μία μεταξύ όλων αυτών των συνδυασμών, ανάλογα με τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα που έχουν.

δ) Αν οι συνδυασμοί αυτοί ή μερικοί από αυτούς έχουν ίσο αριθμό αχρησιμοποίητων υπολοίπων, γίνεται κλήρωση.

ε) Αν και μετά από τη διανομή των εδρών με βάση τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα παραμένουν αδιάθετες έδρες, αυτές κατανέμονται ανά μία, ανάλογα με τον συνολικό αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβε κάθε συνδυασμός.

στ) Αν οι έδρες που καταλαμβάνουν οι συνδυασμοί με το εκλογικό μέτρο είναι περισσότερες από τις προς διάθεση έδρες, η πλεονάζουσα έδρα αφαιρείται από τον συνδυασμό που έχει το μικρότερο σχετικώς υπόλοιπο έγκυρων ψηφοδελτίων. Σε περίπτωση ίσου αριθμού έγκυρων ψηφοδελτίων δύο (2) ή και περισσότερων συνδυασμών, ενεργείται μεταξύ αυτών κλήρωση από το αρμόδιο πρωτοδικείο.

3.Αν έχει ανακηρυχθεί ένας μόνο συνδυασμός για το συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας από τριακοσίους έναν (301) έως δύο χιλιάδες (2.000) κατοίκους, ο πρόεδρος του συμβουλίου δημοτικής κοινότητας έως τριακόσιους (300) κατοίκους και οι σύμβουλοι της δημοτικής κοινότητας από τριακοσίους έναν (301) έως δύο χιλιάδες (2.000) κατοίκους εκλέγονται από τον μοναδικό αυτόν συνδυασμό. Οι πρώτοι κατά σειρά σε σταυρούς προτίμησης, μέχρι να συμπληρωθεί ο αριθμός των εδρών του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας από τριακοσίους έναν (301) έως δύο χιλιάδες (2.000) κατοίκους εκλέγονται τακτικοί σύμβουλοι και οι υπόλοιποι αναπληρωματικοί.

4.Αν έχουν ανακηρυχθεί δύο (2) μόνο συνδυασμοί για το συμβούλιο δημοτικής κοινότητας από τριακοσίους έναν (301) έως δύο χιλιάδες (2.000) κατοίκους ή για τον πρόεδρο δημοτικής κοινότητας έως 300 κατοίκους και ισοψηφήσουν, το πρωτοδικείο ενεργεί κλήρωση για ανάδειξη του πλειοψηφούντος συνδυασμού. Στην περίπτωση αυτή, στα τριμελή συμβούλια δημοτικής κοινότητας κατανέμονται στον πλειοψηφούντα συνδυασμό δύο (2) έδρες και στον επιλαχόντα συνδυασμό μία (1) έδρα. Την έδρα προέδρου δημοτικής κοινότητας έως τριακόσιους (300) κατοίκους λαμβάνει ο συνδυασμός που πλειοψήφησε.

5.Αν ισοψηφήσουν περισσότεροι από δύο (2) συνδυασμοί, το πρωτοδικείο ενεργεί κλήρωση. Στα τριμελή συμβούλια δημοτικής κοινότητας από τριακοσίους έναν (301) έως δύο χιλιάδες (2.000) κατοίκους, ο πρώτος συνδυασμός εκλέγει τον πρόεδρο και οι άλλοι δύο συνδυασμοί από έναν σύμβολο δημοτικής κοινότητας από τριακοσίους έναν (301) έως δύο χιλιάδες (2.000) κατοίκους. Αν ισοψηφήσουν περισσότεροι από δύο (2) συνδυασμοί για τον πρόεδρο της δημοτικής κοινότητας έως τριακόσιους (300) κατοίκους, το πρωτοδικείο ενεργεί κλήρωση για ανάδειξη του πλειοψηφούντος συνδυασμού, ο οποίος και λαμβάνει την έδρα του προέδρου της δημοτικής κοινότητας έως τριακόσιους (300) κατοίκους. Αν υποψήφιοι του ίδιου συνδυασμού ισοψηφήσουν, το πρωτοδικείο ενεργεί κλήρωση.»

Αναλυτικά:

Νόμος 5043/2023 – ΦΕΚ 91/Α/13-4-2023

Ρυθμίσεις σχετικά με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού – Διατάξεις για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Διατάξεις για το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα – Λοιπές ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών και άλλες επείγουσες διατάξεις.

Νόμος 4804/2021 ΦΕΚ 90/Α/5-6-2021 (Κωδικοποιημένος)

Εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών Αρχών και λοιπές διατάξεις.