Σαν σήμερα γεννήθηκε ο λογοτέχνης Κωνσταντίνος Χατζόπουλος

Γράφει ο Λευτέρης Τηλιγάδας

Στις 11 Μαΐου του 1869 γεννήθηκε στο Αγρίνιο ο συμβολιστής ποιητής, πεζογράφος, κριτικός, μεταφραστής και σοσιαλιστής Κώστας Χατζόπουλος. Ήταν γιος του Γιάννη Χατζόπουλου από το Βάλτο και της Θεοφανής Δάτσικα, που ήταν ψυχοκόρη του Σωτήρη και της Ελένης Στάικου, των δύο ανύπαντρων παιδιών του Ζαχαρία Στάικου. Ο Γιάννης Χατζόπουλος με την Θεοφάνη απέκτησαν επτά παιδιά: Πέντε αγόρια, τον Κωνσταντίνο, τον Γεώργιο, τον Ζαχαρία, τον Αγαμέμνονα και τον Δημήτρη και δύο κορίτσια, την Αλεξάνδρα και την Ασπασία.

Ο Κώστας Χατζόπουλος γεννήθηκε στο Αγρίνιο, όπου τελείωσε το Σχολαρχείο της πόλης. Τα πρώτα εφηβικά του χρόνια τα πέρασε στο Μεσολόγγι, όπου τελείωσε το γυμνάσιο.

Το πρώτο μεγάλο του ταξίδι ήταν δώρο του πατέρα του για την ολοκλήρωση των εγκύκλιων σπουδών του, το καλοκαίρι του 1882. Το ταξίδι αυτό πραγματοποιήθηκε σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών και ήταν συμβολικά συγκυριακό (μοιραίο, θα λέγανε οι μοιρολάτρες), αφού έγινε με ένα πλοίο που είχε πρώτο σταθμό την Κέρκυρα και δεύτερο το Μπρίντεζι της Ιταλίας, στο οποίο τριάντα οκτώ χρόνια αργότερα έγινε η ταφή του (1920)

Τον Σεπτέμβριο εκείνης της χρονιάς (1882), εγγράφεται στη Νομική Σχολή του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών από την οποία αποφοιτά το 1888 με το βαθμό «Καλώς». Αυτή την περίοδο δημοσιεύει στο περιοδικό «Εβδομάς» (1884) με το ψευδώνυμο Πέτρος Βασιλικός το πρώτο του ποίημα με τίτλο «Έλα Ξανθή».
«Ένα πρωί του 1884 εισήλθε στο γραφείο μου ένα ωχρό και υπόξανθο παιδί», σημειώνει ο τότε διευθυντής της «Εβδομάδας» Δημήτρης Καμπούρογλου, «κρατώντας ένα χαρτί, μου είπε δε με συστολή και με το παρθενικό ερύθημα, ότι πρόκειται περί ποιήματός του δια την δημοσίευσιν του οποίου και με παρεκάλεσε. […] Το διάβασα. Ήτο απλούν, τρυφερόν και με ποιητικήν ιδίως σκέψιν. “Θα το δημοσιεύσω”, του είπα και έφυγε καταχαρούμενος. Κατόπιν άρχισε να με επισκέπτεται, έως ότου τον αγάπησε όλος ο κύκλος της “Εβδομάδος”, φίλοι, δημιουργοί και δημιουργούμενοι».
Στη συνέχεια υπηρετεί την στρατιωτική του θητεία στην Κέρκυρα ως έφεδρος ανθυπολοχαγός από το 1889 έως το 1891 και μετά την απόλυση του εργάζεται για δύο χρόνια στο Αγρίνιο ως δικηγόρος.

Εγκαταλείπει το Αγρίνιο το 1893 και εγκαθίσταται στην Αθήνα, μέχρι το 1897, που επιστρατεύεται και παίρνει μέρος στον «Ατυχή Πόλεμο», του ελληνικού στρατού με τα οθωμανικά στρατεύματα στο μέτωπο της Άρτας. Λογοτεχνικό προϊόν αυτής της εμπειρίας του είναι το διήγημα «Αντάρτης», το οποίο δημοσιεύτηκε τρία χρόνια μετά το θάνατο του στη συλλογή διηγημάτων «Ανιώ και άλλα διηγήματα», από τον εκδοτικό οίκο του Ελευθερουδάκη στην Αθήνα.

Με τη λήξη του πολέμου επιστρέφει στην Αθήνα και εκδίδει το περιοδικό «Η Τέχνη», (1898 – 1899), το οποίο κάλυψε «με εντυπωσιακή επάρκεια την ενημέρωση της τότε διανόησης για τα νέα ρεύματα στο θέατρο, στη λογοτεχνία, αλλά και στη φιλοσοφία και στη θεωρία της Αισθητικής, τόσο στην κεντρική όσο και στη βόρεια Ευρώπη. Από τα θέματά του και από τις μεταφράσεις καταλαβαίνουμε και το ενδιαφέρον που έδειχνε ο ίδιος ο Χατζόπουλος για τον σκανδιναβικό νατουραλισμό, τον Ερρίκο Ίψεν, τον Φρειδερίκο Νίτσε, τον Γιόχαν Γκαίτε και τον γερμανικό συμβολισμό».

Μέσα από τις σελίδες αυτού του βραχύβιου περιοδικού δημοσιεύτηκαν συνεργασίες του Γιάννη Γρυπάρη, του Κώστα Θεοτόκης, του Αντρέα Καρκαβίτσα, του Μιλτιάδη Μαλακάση, του Δημήτρη Χατζόπουλου (Μποέμ), του Παύλου Νιρβάνα, του Κωστή Παλαμά, του Λάμπρου Πορφύρα κ.ά

Το 1900 ήταν μια σημαντική χρονιά για τον Κώστα Χατζόπουλο, αφού τα αδέρφια Σωτήρης και Ελένη Στάικου του κληροδότησαν μια σημαντική περιουσία. Έτσι του δίνεται η ευκαιρία να ταξιδέψει στη Γερμανία και να ζήσει για αρκετό μεγάλο διάστημα στη Δρέσδη, όπου γνωρίζει και νυμφεύεται τη Φινλανδή Sunny Häggmann. Από τον Αύγουστο του 1901 έως τον Ιούνιο του 1905 μένουν οικογενειακώς στην Αθήνα.

Τον Ιούνιο του 1905, με τη γυναίκα του και την τριών ετών κόρη τους Σέντα εγκαθίστανται στο Μόναχο. τον Ιούλιο του 1906 μετακομίζουν στο Βερολίνο και το Φεβρουάριο του 1908 επιστρέψουν πάλι στο Μόναχο.

Κατά τη διάρκεια της διαμονής του στη Γερμανία, ο Χατζόπουλος γνωρίζεται με τον σοσιαλισμό (1907), και παρακολουθεί την πνευματική και καλλιτεχνική ζωή της χώρας μεταφράζοντας πολλά θεατρικά έργα (Ίψεν, Στρίντμπεργκ, κ.ά.), ενώ παράλληλα δημοσιεύει ποιήματα, πεζογραφήματα και κριτικά μελετήματα στον Νουμά και σε άλλα έντυπα και περιοδικά.

Το 1908 η σοσιαλιστική εφημερίδα «Εργάτης»[4] του Βόλου, ιδιοκτησίας του Εργατικού Κέντρου Βόλου, δημοσιεύει σε συνέχειες για πρώτη φορά στην Ελλάδα το Κομμουνιστικό Μανιφέστο του Μαρξ και του Ένγκελς σε μετάφραση του Κώστα Χατζόπουλου (ψευδώνυμο Π. Bασιλικός) με τον τίτλο «Προκήρυξη του Kοινωνιστικού Kόμματος», ενώ το 1913 η ίδια μετάφραση εκδίδεται ως μπροσούρα από το «Σοσιαλιστικό Kέντρο Aθηνών» του Γιαννιού, με τον τίτλο «Tο Kοινωνιστικό Mανιφέστο», με το πραγματικό του όνομα αυτή τη φορά.

Το Δεκέμβριο του 1909 πρωτοστατεί, στη συσπείρωση των σοσιαλιστικών δημοτικιστών και στη σύσταση της «Σοσιαλιστικής Δημοτικιστικής Ένωσης». Το 1911 ιδρύει στην Γερμανία με συμμετοχή των εκεί Ελλήνων σπουδαστών το «Αδελφάτο της Δημοτικής» και δημοσιεύει στο «Νουμά» το μανιφέστο του.
Με την κήρυξη του Πολέμου το 1914, ο Χατζόπουλος μετακομίζει με την οικογένειά του στην Αθήνα και απογοητευμένος από τις διαμάχες των σοσιαλιστικών συσπειρώσεων της εποχής, θα πάψει να είναι μέλος του «Σοσιαλιστικού Κέντρου Αθηνών», χωρίς όμως ποτέ να αποκηρύξει τις σοσιαλιστικές του ιδέες.

Περισσότερα εδώ.