Πληρώνουμε χρυσές στο κινητό υπηρεσίες που δεν ζητάμε – Υπάρχει λύση;
Αντιμέτωποι με «φουσκωμένους» λογαριασμούς κινητής τηλεφωνίας βρίσκονται καθημερινά δεκάδες πολίτες οι οποίοι πέφτουν από τα σύννεφα βλέποντας τα ποσά πέραν του παγίου τους που καλούνται να πληρώσουν.
Τα παράπονα είναι έντονα και αρκετοί εξ’ αυτών προσέρχονται στα καταστήματα των εταιρειών με τις οποίες έχουν συμβόλαιο για να ζητήσουν εξηγήσει και διαμαρτυρηθούν.
Εκεί έρχονται αντιμέτωποι με μια δεύτερη μεγάλη έκπληξη καθώς διαπιστώνουν ότι οι μεγάλες αυτές χρεώσεις δεν προέρχονται ουσιαστικά από την κινητή τηλεφωνία αλλά από τα μηνύματα πενταψήφιων αριθμών τα οποία δέχονται.
Πρόκειται για τις λεγόμενες Υπηρεσίες Πολυμεσικής Πληροφόρησης που ουδέποτε όμως θυμούνται να έχουν συνειδητά ζητήσει. Όπως μας λένε συμπολίτες καλούνται να πληρώσουν μεγάλα ποσά που σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνουν και το διπλάσιο του πάγιου τους. Μάλιστα από τους παρόχους τους ενημερώνουν ότι δυστυχώς δεν μπορεί να γίνει κάτι ώστε να μην πληρώσουν τα χρήματα αυτά.
Το μόνο που μπορούν να κάνουν, τους λένε οι εκπρόσωποι των εταιρειών, είναι να κάνουν φραγή σε αυτούς του τύπου τις υπηρεσίες. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Συνηγόρου του Καταναλωτή οι χρεώσεις από πενταψήφια νούμερα εκτινάχθηκαν φέτος. Είναι χαρακτηριστικό ότι το ποσοστό της αύξησης τον Νοέμβριο του 2019 σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2018 φθάνει το 70,83%
Υπενθυμίζεται ότι οι ΥΠΠ αφορούν σε: ψηφοφορίες, διαγωνισμούς, αγορές (downloading) μέσω SMS (π.χ. παιχνίδια, ringtone, video), παιχνίδια από την τηλεόραση με συμμετοχή μέσω τηλεφώνου, υπηρεσίες πληροφόρησης (π.χ. καιρός), αστρολογία / χαρτομαντεία, υπηρεσίες ενηλίκων κ.ά. Η πρόσβαση στις συγκεκριμένες υπηρεσίες είναι εφικτή μέσω κλήσεων ή λήψης/αποστολής SMS/MMS προς πενταψήφιους αριθμούς (π.χ. 14ΧΧΧ, 190ΧΧ-195ΧΧ, 54ΧΧΧ) ή δεκαψήφιους αριθμούς που ξεκινούν από 901, 909, 806, 812, 825, 850, 875, 190-195 κ.ά. Η χρέωση για τη χρήση των παραπάνω υπηρεσιών είναι υψηλότερη από τις βασικές υπηρεσίες.
ΟΙ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ & ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΩΝ
Η ΕΕΤΤ, με αφορμή τη μεγάλη αύξηση καταγγελιών το τελευταίο διάστημα, σχετικά με Υπηρεσίες Πολυμεσικής Πληροφόρησης (YΠΠ) και ειδικότερα, αυθαίρετες χρεώσεις μέσω 5ψήφιων αριθμών αυξημένης χρέωσης, απευθύνει στους καταναλωτές τις ακόλουθες συστάσεις:
-Προστατεύετε κάθε συσκευή που συνδέεται στο Διαδίκτυο, εγκαθιστώντας ειδικό πρόγραμμα προστασίας από ιούς, εάν δεν διαθέτει ήδη. Επίσης, “κατεβάζετε” τακτικά τις ενημερώσεις, ώστε να αναβαθμίζετε το επίπεδο ασφαλείας της συσκευής σας. Επιλέξτε το πρόγραμμα προστασίας αποκλειστικά από επίσημα «app stores».
-Μην παρακάμπτετε τις ρυθμίσεις ασφαλείας της συσκευής, ώστε να μην καθίσταται ευάλωτη σε κακόβουλο λογισμικό. Επισημαίνεται ότι, η εγκατάσταση κακόβουλου λογισμικού σε κινητές συσκευές συχνά δεν γίνεται αντιληπτή από τον χρήστη και συνεπάγεται κινδύνους, όπως η αποστολή μηνυμάτων σε αριθμούς αυξημένης χρέωσης, χωρίς τη βούλησή του.
-Κατεβάζετε (download) εφαρμογές μόνο από επίσημα αποθετήρια εφαρμογών (app stores). Συνιστάται να διαβάζετε προσεκτικά τους όρους, πριν εκχωρήσετε στην εφαρμογή το δικαίωμα πρόσβασης και χρήσης των προσωπικών δεδομένων (π.χ. αριθμοί τηλεφώνων, SMS, φωτογραφίες) που έχετε αποθηκεύσει στο κινητό τηλέφωνό σας.
-Πριν καταχωρήσετε τον αριθμό του κινητού τηλεφώνου σας σε διαδικτυακούς τόπους ή εφαρμογές για να εγγραφείτε ή να συμμετάσχετε σε ΥΠΠ, διαβάζετε προσεκτικά τους όρους και το κόστος. Το ίδιο ισχύει και για υπηρεσίες που προσφέρονται ή διαφημίζονται μέσω ηλεκτρονικών και έντυπων ΜΜΕ.
-Διαβάζετε προσεκτικά τους όρους διαφημιστικών καταχωρήσεων και ελέγχετε εάν αφορούν σε συνδρομητική υπηρεσία ή υπηρεσία που ολοκληρώνεται σε περισσότερα από 1 SMS κ.λπ.
-Το μηνιαίο κόστος για συνδρομητικές ΥΠΠ δεν πρέπει να υπερβαίνει τα €20 ανά υπηρεσία (αριθμό), πλέον του αναλογούντος ΦΠΑ, εκτός εάν έχετε δηλώσει διαφορετικό όριο.
-Επιλέγετε τη φραγή, είτε σε όλες τις ΥΠΠ, είτε σε ορισμένες αριθμοδοτικές σειρές, ανάλογα με τη χρήση. Για την ενεργοποίηση της φραγής, επικοινωνήστε με την εταιρεία κινητής τηλεφωνίας στην οποία είστε συνδρομητής.
-Σε περίπτωση που διαπιστώσετε αδικαιολόγητες χρεώσεις στον λογαριασμό του κινητού τηλεφώνου σας, επικοινωνήστε με την εταιρεία κινητής τηλεφωνίας στην οποία είστε συνδρομητής.
Για «βομβαρδισμό» από παράπονα καταναλωτών αναφορικά με τις νέες μορφές ψηφιακής παρενόχλησης και παράνομων χρεώσεων, που υφίστανται πολίτες, το τελευταίο διάστημα, έκανε λόγο, μιλώντας πρόσφατα στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού – Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων «Πρακτορείο 104,9 FM», η αναπληρώτρια Συνήγορος Καταναλωτή και διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Κέντρου Καταναλωτή Ελλάδος, Αθηνά Κοντογιάννη.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η κ. Κοντογιάννη, καταναλωτές αντιμετωπίζουν «αυτή την πρακτική σε πάρα πολλές διαφορετικές μορφές». «Από το 2017 και μετά έχουμε έξαρση στις σχετικές καταγγελίες και κάθε χρόνο είναι μεγαλύτερος ο αριθμός των παραπόνων. Η μία βασική κατηγορία πρακτικών που ακολουθούνται είναι ότι ξαφνικά δεχόμαστε ένα sms στο κινητό μας, που μας ενημερώνει απλώς ότι έχουμε εγγραφεί συνδρομητές σε μια υπηρεσία ή ένα παιχνίδι, που για πρώτη φορά το βλέπουμε, δεν το επιθυμούμε, δεν το ζητήσαμε ποτέ», σημείωσε η κ. Κοντογιάννη.
Η δεύτερη κατηγορία των ηλεκτρονικών πρακτικών παρενόχλησης, απάτης και χρέωσης, σύμφωνα με την ίδια, έχει μια άλλη μορφή, αφού «είναι περισσότερο προωθητικής πρακτικής», δηλαδή δεχόμαστε ένα sms στο κινητό μας, «ένα sms που μας λέει ότι μπορούμε να συμμετάσχουμε σε έναν διαγωνισμό, να κερδίσουμε ένα τάμπλετ, αρκεί να ενεργοποιήσουμε το pin που μας δίνουν -και μας το ζητάνε και σε δύο στάδια, όπως απαιτεί στην πραγματικότητα ο κώδικας δεοντολογίας στις πολυμεσικές υπηρεσίες- για να μας οδηγήσουν στην εγγραφή μας ως συνδρομητών».
Αυτή η πρακτική, όπως εξήγησε η κ. Κοντογιάννη, «είναι μια παραπλανητική παράνομη ενέργεια, γιατί νομίζουμε ότι εγγραφόμαστε σε έναν συγκεκριμένο διαγωνισμό, για να μπούμε σε μια κλήρωση ή ενδεχομένως σε κάποιες άλλες περιπτώσεις ενημερωνόμαστε απλώς ότι κερδίσαμε και πρέπει να διευθετήσουμε κάποια πρακτικά ζητήματα ενεργοποιώντας σε δύο στάδια την υπηρεσία».
Εξηγώντας, δε, τη φύση της παράνομης αυτής ενέργειας, θύματα της οποίας πέφτουν πολλοί πολίτες με αυξανόμενους ρυθμούς το τελευταίο διάστημα, σημείωσε: «Όλες αυτές οι μορφές φυσικά απαιτούν μια ενσυνείδητη, με τη βούληση του καταναλωτή, ενεργοποίηση, την οποία οι καταναλωτές παραπονιούνται -στις περισσότερες περιπτώσεις- πως δεν την έχουν κάνει. Από τη στιγμή που δεν υπάρχει ενσυνείδητη ενεργοποίηση μιλάμε για παράνομη πράξη, σε αρκετές από αυτές τις περιπτώσεις υπάρχουν και στοιχεία απάτης».
Έξαρση στην Ελλάδα για μια παράνομη πρακτική με ευρωπαϊκή διάσταση
«Υπάρχει τριπλασιασμός των υποθέσεων από πέρυσι, που έχουν σχέση με πολυμεσικές υπηρεσίες. Το έχουμε καταγράψει κι αυτό που παρατηρούμε, με μεγάλο προβληματισμό, είναι ότι υπάρχει συνεχής μετεξέλιξη των τεχνικών προσέγγισης και έχουν εμφανιστεί το τελευταίο διάστημα και κάποια applications, εφαρμογές στις οποίες φέρεται να είχε εγγραφεί ο καταναλωτής ως συνδρομητής, οι οποίες δεν πληρούν τα χαρακτηριστικά της υπηρεσίας πολυμεσικής πληροφόρησης όπως τα προσδιορίζει η ΕΕΤΤ», ανέφερε ακόμα η αναπληρώτρια Συνήγορος Καταναλωτή και πρόσθεσε πως αποτέλεσμα της μη πλήρωσης των κριτηρίων αυτών είναι «να μην υπάρχει υποχρέωση να τηρηθούν και τα δύο βήματα της δέσμευσης, δηλαδή κατευθείαν με ένα ακούσιο πάτημα να δεσμεύεται ο καταναλωτής».
Για τον λόγο αυτό και ο Συνήγορος του Καταναλωτή έχει ήδη επισημάνει στην ΕΕΤΤ ότι πρέπει να επαναπροσδιοριστεί -εξαιτίας αυτών των τεχνολογικών μεταμορφώσεων και μετεξελίξεων- ακόμη και ο ορισμός της υπηρεσίας πολυμεσικής πληροφόρησης. «Οφείλουμε, δε, να πούμε στον κόσμο ότι είναι υποχρεωμένες και αυτές οι εταιρείες, που είναι αδειοδοτημένες από την ΕΕΤΤ, να έχουν μια γραμμή χωρίς αυξημένη χρέωση, την οποία μπορεί να καλεί ο καταναλωτής και να ζητά διευκρινίσεις για το πώς τον βρήκαν και τι ακριβώς συνέβη και φυσικά την υπηρεσία προστασίας προσωπικών δεδομένων, που αναζητά και επιβάλλει πρόστιμα σε περίπτωση παραβίασης προσωπικών δεδομένων», τόνισε η κ.Κοντογιάννη, που δεν παραλείπει να σημειώσει πως το πρόβλημα έχει προκύψει πανευρωπαϊκά και οι εταιρείες πολλές φορές αναπτύσσουν πρακτικές ώστε να «ξεγλιστρούν» από τα δίχτυα των αρχών.
«Έχουμε αύξηση των καταγγελιών και στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Καταναλωτή, επειδή ακριβώς η έδρα των εταιρειών αυτών, παρότι με βάση τις δικές μας έρευνας ανήκουν στον ίδιο όμιλο εταιρειών, μετακινείται είτε στην Κύπρο, είτε στη Μάλτα, είτε στην Αυστρία. Δεχόμαστε, δηλαδή, μηνύματα από πλατφόρμες που ανήκουν στον ίδιο όμιλο, αλλά τα ονόματα των εταιρειών έχουν αλλάξει και η έδρα τους βρίσκεται σε άλλες χώρες εκτός Ελλάδας και υπάρχει ένα διαρκές κυνηγητό», εξήγησε η κ. Κοντογιάννη, με την ιδιότητα και της διευθύντριας του Ευρωπαϊκού Κέντρου Καταναλωτή Ελλάδος.
Οι δράσεις του Συνηγόρου του Καταναλωτή
Αναφερόμενη στις δράσεις που έχει αναλάβει ο Συνήγορος του Καταναλωτή, μεταξύ άλλων, ανέφερε τα εξής: «Εμείς, πριν από μερικούς μήνες, στείλαμε και στον εισαγγελέα άλλη μια πολύ μεγάλη κατηγορία τέτοιων υποθέσεων, όπου με δέλεαρ τη συμμετοχή σε κάποιο διαγωνισμό για κουπόνι αξίας 500 ευρώ αγορών από συγκεκριμένα σούπερ μάρκετ, (ο καταναλωτής) εγγραφόταν στην πράξη συνδρομητής χωρίς τη βούλησή του πάλι στην υπηρεσία πολυμεσικής πληροφόρησης κι έχουμε ενημερωθεί ότι προχώρησαν οι διαδικασίες και ασκήθηκε ποινική δίωξη στην εταιρεία. Τα σούπερ μάρκετ φυσικά δεν είχαν ιδέα για όλες αυτές τις διαδικασίες και κινήθηκαν κι αυτά νομικά έναντι της συγκεκριμένης εταιρείας».
Επισήμανε, δε, και την πτυχή που αφορά τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών: «Έχουμε καταναλωτές που έχουν ζημιωθεί από ανεπιθύμητες χρεώσεις κι έχουν μπει και σε μια ταλαιπωρία να αποκρούσουν στην πραγματικότητα όλες αυτές τις ανεπιθύμητες προσεγγίσεις -για να μην πω επιθέσεις- στα κινητά τους τηλέφωνα. Ένα ζήτημα σε όλες αυτές τις περιπτώσεις είναι πώς υπήρξε πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα του καταναλωτή και συγκεκριμένα στον αριθμό του κινητού του τηλεφώνου».
Ερωτηθείσα για το είδος και το πλήθος των αντιμέτρων που μπορεί να επιλέξει ο καταναλωτής, απάντησε με σαφήνεια: «ασφαλέστερο είναι, εφόσον θέλει κάποιος να είναι απολύτως προστατευμένος, να προσφύγει στην εταιρεία, στον πάροχο επικοινωνιών και να ζητήσει να μπει απόλυτη φραγή σε όλες αυτές τις πολυμεσικές υπηρεσίες».
Πρακτικά, δε, και σε ό,τι αφορά μια τέτοια ενδεχόμενη επιλογή φραγής σε όλα τα sms ή τμήμα των ειδικών αριθμών που συνδέονται με τις επονομαζόμενες Υπηρεσίες Πολυμεσικής Ενημέρωσης (ΥΠΕ), η κ. Κοντογιάννη τόνισε πως μπορεί να γίνει είτε το ένα, είτε το άλλο. «Φυσικά μπορούμε να ζητήσουμε επιλεκτικά τον αποκλεισμό συγκεκριμένων αριθμοδοτικών πόρων, όπως τους αποκαλεί η ΕΕΤΤ, αλλά αν να έχουμε ευάλωτα άτομα ή θέλουμε να είμαστε απολύτως προστατευμένοι, μπορούμε να ζητήσουμε και απολύτως τον αποκλεισμό οποιωνδήποτε EPC, υπηρεσιών πολυμεσικής πληροφόρησης».
Τόνισε, μάλιστα, πως κατόπιν παρέμβασης του Συνήγορου του Καταναλωτή, «είναι υποχρεωμένες οι εταιρείες, εφόσον τους γνωστοποιηθεί από τους καταναλωτές ότι χρήστης του συγκεκριμένου κινητού τηλεφώνου είναι κάποιο ανήλικο, να αποκλείσουν εξαρχής την πρόσβαση τέτοιων εταιρειών, επειδή δεν υπάρχει και ικανότητα διάκρισης».
Τι κάνουμε;
«Να πούμε στον κόσμο να καταγγέλλει, να μη διστάζει, ακόμη και αν είναι μικρές χρεώσεις, να ελέγχει τους λογαριασμούς, γιατί μας έρχονται πληροφορίες που κάποιες ήταν χρεωμένος για τρεις – πέντε μήνες και δεν το είχε αντιληφθεί, με αποτέλεσμα να μαζεύονται τα λεφτά, να μη διστάζει να το καταγγείλει, στην οικονομική αποζημίωση τουλάχιστον έχουμε υψηλά ποσοστά επιτυχίας», καταλήγει η διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Κέντρου Καταναλωτή Ελλάδος.
