Οι τροφές που δηλητηριάζουν τον εγκέφαλο
Της Θένας Ιωσηφίδου, Διατροφολόγος, Διαιτολόγος
Ο εγκέφαλός είναι ο βασιλιάς των οργάνων . Δίνει εντολές σε όλα τα όργανα και αυτά τις εκτελούν αγόγγυστα. Η καρδιά χτυπά και μεταφέρει το αίμα, οι πνεύμονες δουλεύουν και μας κρατούν στη ζωή, τα νεφρά φιλτράρουν κ.α.
Ο ρόλος του εγκεφάλου λοιπόν είναι ο υπέρτατος για το σώμα μας και το λιγότερο που θα μπορούσαμε να κάνουμε για να εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας είναι να τον προσέχουμε ώστε να συνεχίσει να δουλεύει σωστά και να μας κρατά υγιείς.
Η διατροφή είναι πολύ σημαντική στην προσπάθεια αυτή καθώς υπάρχουν τρόφιμα που δρουν τοξικά στον εγκέφαλο, επηρεάζοντας την μνήμη και την διάθεσή μας και αυξάνοντας τον κίνδυνο άνοιας. Τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν πως μέχρι το 2030 παγκοσμίως θα επηρεαστούν από άνοια περισσότερα από 65 εκατομμύρια άτομα!
Ας δούμε λοιπόν τι πρέπει να αποφεύγουμε για να μειώσουμε τον κίνδυνο της νόσου.
- Ζαχαρούχα ποτά
Αναψυκτικά, αθλητικά – ενεργειακά ποτά, συσκευασμένοι χυμοί φρούτων – φρουτοποτά. 
Η υψηλή περιεκτικότητα όλων των παραπάνω ποτών σε ζάχαρη, μπορεί να αυξήσει την περίμετρο της μέσης, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων και σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (μη ινσουλινοεξαρτώμενος). Σύμφωνα με έρευνα η εμφάνιση διαβήτη τύπου 2 αυξάνει τον κίνδυνο της νόσου Alzheimer.
Το βασικό συστατικό όλων τον παραπάνω ποτών είναι το σιρόπι καλαμποκιού. Πρόκειται για συστατικό με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη και μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβλαβές, προκαλώντας φλεγμονή του εγκεφάλου εξασθενίζοντας τη μνήμη και τη μάθηση.
Η υψηλή πρόσληψη φρουκτόζης μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία, υψηλή αρτηριακή πίεση, υψηλά λιπαρά αίματος, διαβήτη και αρτηριακή δυσλειτουργία. Αυτές οι πτυχές του μεταβολικού συνδρόμου μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση του μακροπρόθεσμου κινδύνου εμφάνισης άνοιας.
Μελέτες σε πειραματόζωα έχουν δείξει ότι η υψηλή πρόσληψη φρουκτόζης μπορεί να οδηγήσει στην αντοχή στην ινσουλίνη στον εγκέφαλο, καθώς και στη μείωση της εγκεφαλικής λειτουργίας, της μνήμης, της μάθησης και του σχηματισμού εγκεφαλικών νευρώνων.
Εναλλακτικές λύσεις: Νερό, μη ζαχαρούχο παγωμένο τσάι, χυμό λαχανικών και μη ζαχαρούχα γαλακτοκομικά προϊόντα.
- Ραφιναρισμένοι υδατάνθρακες
Οι ραφιναρισμένοι υδατάνθρακες περιλαμβάνουν τα σάκχαρα και τους εξαιρετικά επεξεργασμένα σιτηρά , όπως το άσπρο αλεύρι.
Αυτοί οι τύποι υδατανθράκων γενικά έχουν υψηλό γλυκαιμικό δείκτη. Αυτό σημαίνει ότι το σώμα μας χρησιμοποιεί γρήγορα και σε μικρό χρόνο την γλυκόζη που του παρέχουν οι συγκεκριμένοι υδατάνθρακες προκαλώντας απότομες αλλαγές στο σάκχαρο.
Τα τρόφιμα με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη, έχει βρεθεί πως επηρεάζουν την λειτουργία του εγκεφάλου, βλάπτοντας την μνήμη τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες.
Αυτή η επίδραση στη μνήμη μπορεί να οφείλεται στη φλεγμονή του ιππόκαμπου, ένα μέρος του εγκεφάλου που επηρεάζει κάποιες πτυχές της μνήμης, καθώς και η ανταπόκριση στις έννοιες πείνας και πληρότητας. Η φλεγμονή αναγνωρίζεται ως παράγοντας κινδύνου για εκφυλιστικές ασθένειες του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένης της νόσου του Alzheimer και της άνοιας.
Λύση: Προτιμήστε σύνθετους υδατάνρακες όπως δημητριακά ολικής άλεσης, όσπρια, φρούτα και λαχανικά καθώς έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη.
- Τρόφιμα Υψηλά σε Τρανς λιπαρά
Τα τρανς λιπαρά είναι ένας τύπος ακόρεστου λίπους που μπορεί να έχει επιζήμια αποτελέσματα στην υγεία του εγκεφάλου.
Τα τρανς λιπαρά κατά βάση βρίσκονται σε ζωικά προϊόντα όπως το κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, υπάρχει όμως και μια αρκετά πιο επιβλαβής πηγή αυτών που είναι τα υδρογονωμένα φυτικά έλαια. Πρόκειται για τεχνητά τρανς λιπαρά που περιέχονται σε έτοιμα αρτοσκευάσματα όπως κεικ και μπισκότα αλλά και σε συσκευασμένα αλμυρά σνακ.
Μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι όταν οι άνθρωποι καταναλώνουν υψηλότερες ποσότητες trans-λιπαρών, τείνουν να έχουν αυξημένο κίνδυνο νόσου Alzheimer, φτωχότερης μνήμης, χαμηλότερου εγκεφαλικού όγκου και παρακμής της νόησης.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως έχει σημασία τόσο η ποσότητα των προσλαμβανομένων λιπαρών όσο και το είδος αυτών. Για παράδειγμά διατροφή πλούσια σε Ω3 λιπαρά έχει βρεθεί πως έχει θετική επίδραση στην νόηση, αυξάνει την παραγωγή αντιφλεγμονωδών ενώσεις στον εγκέφαλο, δρώντας προστατευτικά για αυτόν ειδικά σε άτομα τρίτης ηλικίας.
Πρόταση : Αποφύγετε συσκευασμένα τρόφιμα και αυξήστε την ποσότητα των Ω3 λιπαρών καταλαλώνοντας ψάρια. Λιναρόσπορο, και φυσικά καρύδια!
- Αλκοόλ
Η χρήση του αλκοόλ με μέτρο μπορεί αν είναι μια απόλαυση μεγιστοποιώντας την ευχαρίστηση ενός γεύματος ή κάνοντας μας πιο κοινωνικούς.
Η χρόνια χρήση αλκοόλ έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του όγκου του εγκεφάλου, των μεταβολικών μεταβολών και της διάσπασης των νευροδιαβιβαστών, που είναι χημικές ουσίες που ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί για να επικοινωνήσει.
Τα άτομα με αλκοολισμό έχουν συχνά ανεπάρκεια στη βιταμίνη Β1. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια εγκεφαλική διαταραχή που ονομάζεται εγκεφαλοπάθεια του Wernicke, η οποία με τη σειρά της μπορεί να εξελιχθεί σε σύνδρομο Korsakoff. Αυτό το σύνδρομο διακρίνεται από σοβαρή βλάβη στον εγκέφαλο, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας μνήμης, διαταραχών στην όραση, σύγχυσης και αστάθειας.
Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί επίσης να έχει αρνητικές επιπτώσεις στους μη αλκοολικούς. Αυτές συνήθως είναι απότομες αλλαγές συναισθημάτων γεγονός που μπορεί να προκαλέσει επιθετικότητα.
Επιπλέον, η κατανάλωση αλκοόλ κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να έχει καταστροφικές επιπτώσεις στο έμβρυο. Δεδομένου ότι ο εγκέφαλός του εξακολουθεί να αναπτύσσεται, οι τοξικές επιδράσεις του αλκοόλ μπορεί να οδηγήσουν σε αναπτυξιακές διαταραχές όπως το σύνδρομο εμβρυϊκού αλκοολισμού. Δεδομένου ότι και στους εφήβους ο εγκέφαλος ακόμη αναπτύσσεται μπορεί να προκληθούν ανωμαλίες στη δομή, τη λειτουργία και τη συμπεριφορά του εγκεφάλου σε σύγκριση με εκείνους που δεν καταναλώνουν αλκοόλ.
Τέλος η κατανάλωση αλκοόλ προκαλεί διαταραχές ύπνου και κακή ποιότητα αυτού.
Από την άλλη μεριά όμως η μέτρια κατανάλωση μπορεί να είναι ευεργετική για την βελτίωση της υγεία της καρδιάς και την μείωση κινδύνου εμφάνισης διαβήτη! Η κατανάλωση αναφέρεται σε ένα ποτήρι κρασί την ημέρα.
- Πολύ επεξεργασμένα τρόφιμα
Τα τρόφιμα που έχουν υποστεί μεγάλη επεξεργασία συνήθως έχουν μεγάλες συγκεντρώσεις σε ζάχαρη, λιπαρά και
αλάτι. Τέτοια τρόφιμα μπορεί αν είναι : Τσίπς, προ-μαγειρεμένα ζυμαρικά, έτοιμα γεύματα, έτοιμες σάλτσες, ποπ κορν που γίνονται στο φούρνο μικροκυμμάτων κ.α.
Είναι σαφές πως οι παραπάνω τροφές είναι πλούσιες σε θερμίδες και λίπη προκαλώντας αύξηση βάρους το οποίο έχει αρνητική επίδραση στην υγεία του εγκεφάλου.
Η θρεπτική σύνθεση των επεξεργασμένων τροφίμων μπορεί επίσης να επηρεάσει αρνητικά τον εγκέφαλο και να συμβάλει στην ανάπτυξη εκφυλιστικών ασθενειών.
Μέσα από πλήθος μελετών προέκυψαν τα εξής: Τα πολύ επεξεργασμένα τρόφιμα συμβάλλουν στην υπερβολική ποσότητα λίπους γύρω από τα όργανα, η οποία σχετίζεται με την ελάττωση του εγκεφαλικού ιστού. Επιπλέον, δίαιτες δυτικού τύπου μπορεί να αυξήσουν τη φλεγμονή του εγκεφάλου και να εξασθενίσουν τη μνήμη, τη μάθηση, την πλαστικότητα του εγκεφάλου και τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό (μια μεμβράνη μεταξύ του εγκεφάλου και της παροχής αίματος για το σώμα. Βοηθάει στην προστασία του εγκεφάλου εμποδίζοντας την είσοδο ορισμένων ουσιών).
Μπορείτε να αποφύγετε τα επεξεργασμένα τρόφιμα τρώγοντας κυρίως φρέσκα, ολόκληρα τρόφιμα όπως φρούτα, λαχανικά, καρύδια, σπόρους, όσπρια, κρέας και ψάρι. Επιπλέον, μια διατροφή με μεσογειακό στυλ έχει αποδειχθεί ότι προστατεύει από τη γνωστική παρακμή.
- Ασπαρτάμη
Η ασπαρτάμη είναι ένα τεχνητό γλυκαντικό που χρησιμοποιείται σε πολλά προϊόντα χωρίς ζάχαρη. Η χρήση του γίνεται συνήθως από άτομα που θέλουν να χάσουν βάρος και να προσέξουν τη σιλουέτα τους, άτομα με σακχαρώδη διαβήτη αλλά και συναντάται σε πολλά προιόντα ως γλυκαντική ουσία στη θέση της ζάχαρης όπως στα αναψυκτικά.
Μελέτες έχουν στοχοποιήσει την ασπαρτάμη καθώς έχει βρεθεί πως διαταράσσει την παραγωγή νευροδιαβιβαστών, είναι χημικό στρεσογόνο και αυξάνει την ευπάθεια του εγκεφάλου στο οξειδωτικό στρες. Η κατανάλωσή της σε υπερβολικές ποσότητες έχει αρνητικές επιδράσεις στη μάθηση και τα συναισθήματα (ευερεθιστότητα, κατάθλιψη).
Παρά τα ευρήματα αυτά, η ασπαρτάμη εξακολουθεί να θεωρείται ως ασφαλής γλυκαντική ουσία γενικά αν τα καταναλώνουν περίπου 40-50 mg / kg σωματικού βάρους ανά ημέρα ή λιγότερο .
Ωστόσο, καλό θα ήταν να αποφύγετε να την καταναλώνετε. Βγάλτε τα τεχνητά γλυκαντικά και την υπερβολική ζάχαρη από την διατροφή εντελώς.
- Ψάρια με μεγάλη συγκέντρωση υδραργύρου.
Ο υδράργυρος είναι ένας μολυσματικός παράγοντας βαρέων μετάλλων και αποτελεί δηλητήριο για το νευρολογικό σύστημα και μπορεί να αποθηκευτεί για μεγάλο χρονικό διάστημα σε ζωικούς ιστούς
Η κύρια πηγή τροφής του υδραργύρου στον άνθρωπο είναι τα θαλασσινά, ιδιαίτερα οι άγριες ποικιλίες. Αυτά μπορεί να είναι τα μεγάλα ψάρια, όπως ο καρχαρίας, ο ξιφίας, ο τόνος και το σκουμπρί.
Αφού ένα άτομο καταπιεί τον υδράργυρο, εξαπλώνεται γύρω από το σώμα του, συγκεντρώνοντας τον εγκέφαλο, το συκώτι και τα νεφρά. Στις εγκύους, συμπυκνώνεται επίσης στον πλακούντα και το έμβρυο.
Τα αποτελέσματα της τοξικότητας στον υδράργυρο περιλαμβάνουν τη διάσπαση του κεντρικού νευρικού συστήματος και τους νευροδιαβιβαστές και τη διέγερση των νευροτοξινών, με αποτέλεσμα την καταστροφή του εγκεφάλου.
Για την ανάπτυξη εμβρύων και μικρών παιδιών, ο υδράργυρος μπορεί να διαταράξει την ανάπτυξη του εγκεφάλου και να προκαλέσει την καταστροφή των κυτταρικών συστατικών. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλική παράλυση και άλλες αναπτυξιακές καθυστερήσεις και ελλείμματα.
Ωστόσο, τα περισσότερα ψάρια δεν αποτελούν σημαντική πηγή υδραργύρου. Στην πραγματικότητα, τα ψάρια είναι πρωτεΐνες υψηλής ποιότητας και περιέχουν πολλά σημαντικά θρεπτικά συστατικά, όπως ωμέγα-3, βιταμίνη Β12, ψευδάργυρο, σίδηρο και μαγνήσιο. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να συμπεριλάβετε τα ψάρια ως μέρος μιας υγιεινής διατροφής.
Σκεφτείτε λοιπόν καλά τις τροφές που ταίζετε στον εγκέφαλό σας!Συμβουλευτείτε έναν πτυχιούχο Διατροφολόγο- Διαιτολόγο και φτιάξτε το ιδανικό πρόγραμμα διατροφής για εσάς.
