Οδοιπορικό στα ψυχιατρεία της Σερβίας και του Κοσσόβου (φωτο)

Ο ελληνικής καταγωγής βρετανός φωτογράφος George Georgiou γεννήθηκε το 1961 στο Λονδίνο και είναι ευρύτερα γνωστός για τη δουλειά του στην Ανατολική Ευρώπη, στα Βαλκάνια, και ιδιαίτερα στην Τουρκία.

Έχει τιμηθεί με πλήθος διακρίσεων, έχει λάβει δύο φορές το βραβείο World Press Photo, το πρώτο βραβείο στην διοργάνωση Pictures of the Year International για το έργο του ‘Istanbul Bombs’ το 2004, ενώ έχει τιμηθεί και με το Nikon Press Award UK.

Δουλειά του έχει εκτεθεί σε ολόκληρο τον κόσμο, ενώ το 2011 πήρε μέρος και στην μεγάλη έκθεση ‘New Photography’ στο Νεοϋορκέζικο ΜοΜa.

Στην Ελλάδα τον γνωρίσαμε μέσα από το λεύκωμα “Τουρκία. Στη ρωγμή του χρόνου” από την Apeiron Photos (2010).

Ο Georgiou δίδασκε για χρόνια φωτογραφία σε  τροφίμους ψυχιατρικών κλινικών του Λονδίνου, και την περίοδο 1999-2002, στα πλαίσια ενός μεγαλύτερου project για τις συνέπειες της σύγκρουσης του ΝΑΤΟ με τη Σερβία, επισκέφθηκε τρία ψυχιατρικά ιδρύματα στη Σερβία και το Κόσσοβο.

Παρά την εξοικείωση του με το αντικείμενο, αυτό που αντίκρισε ήταν συγκλονιστικό…

Μας εξιστορεί..

“Τα ιδρύματα αυτά ήταν ‘κρυμμένα’ από το ευρύ κοινό.

Κατά τη διάρκεια του καθεστώτος Μιλόσεβιτς τα κονδύλια που προορίζονταν για τα ψυχιατρεία δεν έφταναν ποτέ στον προορισμό τους και σταδιακά οι συνθήκες διαβίωσης έγιναν τρομακτικές:

Βρωμιά, παντελής έλλειψη φροντίδας, μεταδοτικές ασθένειες, έλλειψη ιατρικής περίθαλψης και αποκατάστασης, μηδενική εποπτεία, και ένα εξωφρενικά χαμηλά αμειβόμενο προσωπικό.”

“Το χειρότερο όλων ήταν οι περιπτώσεις ασθενών που δεν θα έπρεπε έτσι κι αλλιώς να βρεθούν ποτέ σε μία ψυχιατρική κλινική.

Άνθρωποι με απλές σωματικές αναπηρίες, με σύνδρομο down, Ρομά, ορφανά, ή περιπτώσεις καθόλα υγειών ανθρώπων που είχαν την ατυχία να γεννηθούν σε αυτά τα ιδρύματα.

Ζώντας σε αυτό το περιβάλλον πολλοί άρχισαν να εκδηλώνουν αυτοκαταστροφικές και άλλες διαταραχές.

Υπήρχε ένα αγόρι, θύμα αυτοκινητιστικού ατυχήματος, που έχασε τα πόδια του και τους δυο γονείς του. Δεν είχε καμία ψυχική πάθηση παρ’ όλα αυτά ζούσε σε ψυχιατρική κλινική για χρόνια..”

Οι εικόνες του Georgiou δημοσιεύτηκαν σε πλήθος περιοδικών και εκθέσεων.

Παρ’ όλα αυτά δεν ήταν ο πρώτος που έκανε την αποκάλυψη.

“Κατά την επίσκεψη μου στη Σερβία έτυχε να δω ένα σχετικό ρεπορτάζ στην τηλεόραση.

Αποφάσισα να επισκεφθώ τα ιδρύματα. Όταν το θέμα πήρε διαστάσεις από την τηλεόραση ο σέρβικος λαός σοκαρίστηκε και πολλές δωρεές πραγματοποιήθηκαν άμεσα.

Η κατάσταση στο Κόσσοβο ήταν ακόμα χειρότερη.

Όλα αυτά άλλαξαν όταν διεθνείς Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις παρενέβησαν.

Το θετικό της όλης υπόθεσης ήταν ότι μετά τη φωτογράφιση για τη σειρά Hidden επικοινώνησα με μία Αμερικάνικη Μη Κυβερνητική Οργάνωση και το πρόβλημα έγινε ευρύτερα γνωστό.

Βοήθεια άρχισε να έρχεται από ολόκληρο τον κόσμο.”

“Μέχρι το 2002 οπότε και επισκέφθηκα για τελευταία φορά τα ιδρύματα δημόσιες εκστρατείες ευαισθητοποίησης είχαν ήδη λάβει χώρα, πολλά χρήματα είχαν συγκεντρωθεί, και οι συνθήκες καλυτέρεψαν σε τεράστιο βαθμό.

Το δυσκολότερο κομμάτι ήταν να μπορέσω να δημοσιεύσω τις φωτογραφίες στα Μέσα της δυτικής Ευρώπης μιας που θεωρούνταν πολύ σκληρές ή ‘δύσκολες’.

Αν ρωτάς εμένα όμως όλο αυτό είχε να κάνει με το πόσο αναπαυτικά κάθονται τα Μέσα πάνω στις διαφημίσεις τους…”

Και η διαμονή στην Αθήνα;

“Πρέπει να παραδεχτώ ότι ήταν λάθος η εγκατάσταση μου στην Αθήνα για κάποιο διάστημα.

Η πόλη ήταν αρκετά μακριά από τα κύρια ενδιαφέροντα μου που ήταν τα βόρεια Βαλκάνια και η Τουρκία.

Συνεπώς ταξίδευα σχεδόν συνέχεια εκτός Ελλάδας, παρόλο που διέμενα εκεί.”