Νέος κορονoϊός: Πως εξελίσσεται η επιδημία – τι εκτιμούν οι επιστήμονες
Σε μια παγκόσμια κρίση με ανεξέλεγκτες διαστάσεις εξελίσσεται ο νέος κορονoϊός που εμφανίστηκε αρχικά στην πόλη Ουχάν των 11 εκατομμυρίων κατοίκων της Κίνας. Η εξέλιξη της επιδημίας και οι δυσοίωνες προβλέψεις των επιστημόνων.
Πρώτο σήμα κινδύνου
Ο πρώτος συναγερμός φθάνει στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΫ) την 31η Δεκεμβρίου. Οι κινεζικές αρχές προειδοποιούν για την εμφάνιση στην Ουχάν, μητρόπολη 11 εκατομμυρίων κατοίκων, πρωτεύουσα της επαρχίας Χουμπέι, ενός κρούσματος πνευμονίας από άγνωστη αιτία.
Πολλοί ασθενείς είχαν πάει σε χονδρική αγορά διατροφικών ειδών, που οι αρχές κλείνουν την 1η Ιανουαρίου.
Την 7η Ιανουαρίου, οι πρώτες κινεζικές αναλύσεις επιτρέπουν την ανακάλυψη του νέου κοροναϊού.
Πρώτος νεκρός, πρώτο κρούσμα στο εξωτερικό
Την 11η Ιανουαρίου, οι αρχές ανακοινώνουν τον πρώτο θάνατο. Το πρώτο κρούσμα μόλυνσης εκτός της επικράτειας της Κίνας, στην Ταϊλάνδη, καταγράφεται δύο ημέρες αργότερα, ακολουθούμενο από περισσότερα σε κράτη της Ασίας.
Αρχίζουν έλεγχοι και εξετάσεις επιβατών σε μεγάλα διεθνή αεροδρόμια.
Μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο
Την 20ή Ιανουαρίου, κινέζος επιδημιολόγος επιβεβαιώνει ότι η ασθένεια μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Κρούσματα εντοπίζονται σε σχεδόν τις μισές κινεζικές επαρχίες και σε μεγαλουπόλεις όπως το Πεκίνο, η Σαγκάη και η Σεντζέν.
Μία ημέρα αργότερα, ανακοινώνεται ο εντοπισμός του πρώτου κρούσματος στις ΗΠΑ.
Η Ουχάν αποκόβεται από τον κόσμο
Την 23η Ιανουαρίου, δεν εκτελούνται πλέον σιδηροδρομικά και αεροπορικά δρομολόγια προς και από την Ουχάν, οι αυτοκινητόδρομοι κλείνουν. Εορταστικές εκδηλώσεις για το κινεζικό σεληνιακό νέο έτος ακυρώνονται στο Πεκίνο. Η Απαγορευμένη Πόλη κλείνει για το κοινό.
Ο ΠΟΫ διαπιστώνει και κηρύσσει κατάσταση «εκτάκτου ανάγκης για τη δημόσια υγεία στην Κίνα».
Την 24η Ιανουαρίου αναφέρονται οι δύο πρώτοι θάνατοι πέραν της εστίας της επιδημίας, ένας στη Χεμπέι, την επαρχία που περιβάλλει το Πεκίνο, άλλος ένας κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία.
Τρία κρούσματα επιβεβαιώνονται στη Γαλλία, τα πρώτα στην Ευρώπη.
56 εκατομμύρια κάτοικοι υπό περιορισμό
Την 25η Ιανουαρίου, το Πεκίνο διατάσσει μέτρα σε εθνική κλίμακα, όπως η εξέταση επιβατών σε μέσα μαζικής μεταφοράς. Πρακτικά ολόκληρη η επαρχία Χουμπέι αποκόπτεται από τον υπόλοιπο κόσμο. Πάνω από πενήντα έξι εκατομμύρια άνθρωποι τελούν υπό περιορισμό.
Το Χονγκ Κονγκ ανεβάζει τον υγειονομικό συναγερμό στο ανώτατο επίπεδο.
Την 26η Ιανουαρίου, το Πεκίνο αναστέλλει τα οργανωμένα ταξίδια στην Κίνα και στο εξωτερικό. Πολλές συγκοινωνίες στο εσωτερικό της χώρας αναστέλλονται, η εβδομάδα των αργιών για το νέο έτος παρατείνεται μέχρι και τη 2α Φεβρουαρίου.
Την 27η, ο ιός προκαλεί τον πρώτο θάνατο στο Πεκίνο.
Γερμανία και ΗΠΑ εκδίδουν ταξιδιωτικές οδηγίες προτρέποντας τους πολίτες τους να μην μεταβαίνουν στην Κίνα.
Μετάδοση εκτός Κίνας
Την 28η Ιανουαρίου εντοπίζονται τα δύο πρώτα κρούσματα μετάδοσης του κοροναϊού εκτός των ορίων της Κίνας, στην Ιαπωνία και στη Γερμανία.
Οι ΗΠΑ αρχίζουν να αναπτύσσουν εμβόλια.
Την 29η Ιανουαρίου, η επιδημία ξεπερνά τον αριθμό των κρουσμάτων που είχαν καταγραφεί σε εκείνη του κοροναϊού που προκαλεί το Σοβαρό Οξύ Σύνδρομο του Αναπνευστικού (ΣΟΑΣ). Εντοπίζονται τα πρώτα κρούσματα στη Μέση Ανατολή, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Ο ΠΟΫ καλεί «τον κόσμο ολόκληρο να αναλάβει δράση». Η UNICEF στέλνει έξι τόνους βοήθεια στην Κίνα, κυρίως μάσκες και προστατευτικό ρουχισμό για το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Πολλές εθνικές και διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις ακυρώνονται, ανάμεσά τους το πρωτάθλημα ποδοσφαίρου.
Πρώτοι επαναπατρισμοί
Ιαπωνία και ΗΠΑ αρχίζουν να επαναπατρίζουν υπηκόους τους. Οι αεροπορικές εταιρείες British Airways (Ηνωμένο Βασίλειο) και Lufthansa (Γερμανία) αναστέλλουν όλες τις πτήσεις τους προς την Κίνα, άλλες μειώνουν τα δρομολόγιά τους.
Πολλά εργοστάσια στην Κίνα του ιαπωνικού ομίλου Toyota λαμβάνουν εντολή να παραμείνουν κλειστά ως την 9η Φεβρουαρίου. Πολλές άλλες ξένες εταιρείες αναστέλλουν τη λειτουργία υποκαταστημάτων τους ή εργοστασίων τους.
Η κρίση διεθνοποιείται
Την 30ή Ιανουαρίου, το Παρίσι ανακοινώνει το έκτο κρούσμα στη Γαλλία και το πρώτο κρούσμα μετάδοσης του κοροναϊού στο γαλλικό έδαφος.
Η Ρωσία ανακοινώνει ότι κλείνει τα σύνορα με την Κίνα, μήκους 4.250 χιλιομέτρων.
Ο ΠΟΫ χαρακτηρίζει την επιδημία «κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία διεθνούς εμβέλειας», ωστόσο κρίνει πως δεν υπάρχει λόγος να περιοριστούν οι εμπορικές ανταλλαγές με την Κίνα ή τα ταξίδια στη χώρα.
Οι ερευνητές σημειώνουν πρόοδο
Την 31η Ιανουαρίου, Γαλλία, Βρετανία και Νότια Κορέα επαναπατρίζουν υπηκόους τους. Η Ιταλία κηρύσσει κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εκταμιεύει κονδύλι 10 εκατομμυρίων ευρώ για την επιστημονική έρευνα όσον αφορά τον νέο κοροναϊό.
Το Ινστιτούτο Παστέρ (Παρίσι) καταφέρνει να απομονώσει και να προχωρήσει στην καλλιέργεια στελεχών του ιού. Ομάδες γιατρών στην Κίνα και στην Αυστραλία έχουν ήδη κάνει αυτό το κρίσιμο βήμα στην έρευνα για την κατασκευή εμβολίου και θεραπείας.
Πρώτος θάνατος εκτός Κίνας
Τη 2α Φεβρουαρίου, μια ακόμη πόλη, η Ουέντζου (9 εκατ. κάτοικοι) και τα προάστιά τους τίθενται υπό αποκλεισμό. Την ίδια μέρα στις Φιλιππίνες, το υπουργείο Υγείας ενημερώνει τον ΠΟΫ για τον πρώτο θάνατο εκτός της επικράτειας Κίνας, ενός Κινέζου επισκέπτη από την Ουχάν.
Η κινεζική κεντρική τράπεζα ανακοινώνει ότι θα διαθέσει ρευστότητα 1,2 τρισεκατομμυρίου γιούαν (156 δισεκ. ευρώ) για να υποστηρίξει την κινεζική οικονομία, η οποία τρεκλίζει εξαιτίας της επιδημίας.
Την 3η Φεβρουαρίου, ο απολογισμός αυξάνεται σε 362 νεκρούς (361 στην Κίνα, ένας στις Φιλιππίνες) και τα κρούσματα ξεπερνούν τα 17.200. Πλέον η επιδημία έχει προκαλέσει περισσότερους θανάτους στην ηπειρωτική Κίνα από εκείνη του κοροναϊού που προκαλεί το Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο (ΣΟΑΣ), την περίοδο 2002-2003, όταν είχαν χάσει τη ζωή τους 349 Κινέζοι.
Οι αρχές σε Βρετανία, Ρωσία και Σουηδία ανακοινώνουν τα πρώτα επιβεβαιωμένα κρούσματα. Πολλές χώρες, ανάμεσά τους οι ΗΠΑ, η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία, το Ιράκ και το Ισραήλ, απαγορεύουν την είσοδο στην επικράτειά τους αλλοδαπών που βρίσκονταν πρόσφατα στην Κίνα.
Δυσοίωνες οι προβλέψεις των επιστημόνων
Ο νέος κοροναϊός είναι πλέον πιθανό να γίνει πανδημία σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με πολλούς κορυφαίους επιστήμονες ειδικούς στις λοιμώξεις. Η μεγάλη αβεβαιότητα πια, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι όχι τόσο αν θα υπάρξει πανδημία (αυτό θεωρείται πιθανότατο), αλλά πόσοι άνθρωποι θα πεθάνουν παγκοσμίως.
Ο συνεχώς αυξανόμενος αριθμός διαγνωσμένων περιστατικών ανησυχεί τους επιστήμονες, οι οποίοι δεν μπορούν ακόμη να εκτιμήσουν πόσοι θάνατοι μπορεί να υπάρξουν στο μέλλον. Μια πανδημία -δηλαδή μια εξαπλωνόμενη επιδημία σε τουλάχιστον δύο ηπείρους του πλανήτη- μπορεί να έχει διεθνείς επιπτώσεις, παρά τους αυστηρούς ταξιδιωτικούς περιορισμούς και τις εκτεταμένες καραντίνες, μέτρα που ήδη επιβάλλουν όλο και περισσότερες χώρες.
Οι επιστήμονες δεν είναι σε θέση μέχρι στιγμής να γνωρίζουν πόσο φονικός θα αποδειχθεί ο νέος ιός «2019-nCoV», αλλά υπάρχει πια ολοένα μεγαλύτερη επιστημονική συναίνεση ότι μεταδίδεται εύκολα μεταξύ των ανθρώπων, περισσότερο όπως η κοινή γρίπη που είναι ιδιαίτερα μεταδοτική, παρά όπως οι προηγούμενοι θανατηφόροι ιοί SARS και MERS, που μεταδίδονταν πιο δύσκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο.
«Είναι πολύ, πολύ μεταδοτικός ο νέος ιός και είναι σχεδόν βέβαιο ότι πρόκειται να γίνει πανδημία. Αλλά θα είναι καταστροφικός; Δεν γνωρίζω», δήλωσε στους «Τάιμς της Νέας Υόρκης» ο κατ’ εξοχήν αρμόδιος επιστήμονας, ο δρ Anthony Fauci, διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Αλλεργίας και Λοιμωδών Νοσημάτων των ΗΠΑ.
Μέσα στις τελευταίες τρεις εβδομάδες ο αριθμός των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων αυξήθηκαν από περίπου 50 στην Κίνα σε περισσότερα από 17.000 σε τουλάχιστον 23 χώρες, ενώ οι θάνατοι έχουν πια ξεπεράσει τους 360. Όμως τα διάφορα επιδημιολογικά μοντέλα εκτιμούν ότι στην πραγματικότητα τα περιστατικά λοίμωξης είναι τουλάχιστον 100.000. Αν και αυτός ο ρυθμός μετάδοσης μεταξύ των ανθρώπων δεν είναι ακόμη τόσο γρήγορος όσο αυτός της γρίπης, είναι εντυπωσιακά ταχύτερος από αυτό που είχαν δει οι επιστήμονες, όταν εμφανίστηκαν οι συγγενικοί κορωναϊοί SARS και MERS. Όταν ο πρώτος σταμάτησε να μεταδίδεται τον Ιούλιο του 2003, μετά από εννεάμηνη εξάπλωση, είχαν επιβεβαιωθεί μόνο 8.098 περιστατικά, ενώ στην περίπτωση του MERS που εμφανίστηκε το 2012 και έκτοτε κυκλοφορεί, έχουν καταγραφεί μόνο γύρω στις 2.500 περιπτώσεις ασθενών.
Ο SARS σκότωνε περίπου το 10% των αρρώστων, ενώ ο MERS το ένα τρίτο. Η «ισπανική» γρίπη του 1918 σκότωνε μόνο το 2,5%, αλλά επειδή είχε τρομερή μεταδοτικότητα διεθνώς και οι ιατρικές και φαρμακευτικές άμυνες ήταν τότε χειρότερες, εκτιμάται ότι σκότωσε 20 έως 50 εκατομμύρια ασθενείς. Η άκρως μεταδοτική πανδημία της «γρίπης των χοίρων» Η1Ν1 το 2009 είχε χαμηλό ποσοστό θνησιμότητας(γύρω στο 0,02%), αλλά σκότωσε περίπου 285.000 ανθρώπους.
Η αναλογία θανάτων προς επιβεβαιωμένους ασθενείς στην περίπτωση του νέου κορωναϊού κυμαίνεται γύρω στο 2% (από 4% στην αρχή), αλλά είναι πιθανό πως θα μειωθεί κι άλλο, καθώς γίνονται ολοένα περισσότερα τεστ και ανιχνεύονται περισσότερες λιγότερο σοβαρές περιπτώσεις ασθενών.
«Είναι ολοένα πιο απίθανο πως ο νέος ιός μπορεί να περιοριστεί. Είναι συνεπώς πιθανό ότι θα εξαπλωθεί όπως η γρίπη, αλλά δεν ξέρουμε ακόμη πόσο μακριά και πόσο φονικός θα είναι», δήλωσε ο δρ Τόμας Φρίντεν, πρώην διευθυντής του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ.
«Μοιάζει πολύ περισσότερο με την εξάπλωση της γρίπης Η1Ν1 παρά του SARS. Ανησυχώ όλο και περισσότερο. Ακόμη και ένα ποσοστό θανάτων 1% θα σημαίνει 10.000 θάνατοι για κάθε ένα εκατομμύριο ανθρώπους», δήλωσε ο δρ Πίτερ Πάιοτ, διευθυντής της Σχολής Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου.
Από την άλλη, πιο αισιόδοξος ο δρ Μάικλ Ράιαν του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, δήλωσε πως «οι έως τώρα ενδείξεις δείχνουν ότι αυτός ο ιός μπορεί ακόμη να τεθεί υπό έλεγχο» και ότι «είναι ανάγκη ο κόσμος να συνεχίσει να προσπαθεί».
Δεν θα είναι δυνατή η ακριβής εκτίμηση της «φονικότητας» του νέου ιού, εωσότου γίνουν ορισμένες μελέτες, όπως εξετάσεις αίματος για να διαπιστωθεί πόσοι άνθρωποι έχουν αντισώματα κατά του ιού, έρευνες σε νοικοκυριά για να βρεθεί πόσο συχνά μολύνονται όλα τα μέλη μιας οικογένειας, καθώς και γενετικές αναλύσεις για να προσδιοριστεί αν μερικά στελέχη του νέου ιού είναι πιο επικίνδυνα από άλλα.
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι ακόμη και το κλείσιμο των συνόρων δεν μπορεί να εμποδίσει τον ιό να διεισδύσει σε μια χώρα, όμως τέτοια μέτρα -όπως και οι εξονυχιστικοί έλεγχοι ταξιδιωτών στις πύλες εισόδου- μπορούν να καθυστερήσουν την εξάπλωση και να παρέχουν χρόνο για την ανάπτυξη εμβολίων και φαρμάκων.
Δυστυχώς τα επιδημιολογικά μοντέλα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων εκτιμούν ότι τρεις στους τέσσερις ασθενείς με τον ιό που φθάνουν στην Ευρώπη από την Κίνα, βρίσκονται ακόμη στο αφανές στάδιο της επώασης, δεν έχουν συμπτώματα (πυρετό, βήχα, δύσπνοια κ.α.), συνεπώς περνάνε απαρατήρητοι από τους ελέγχους στα αεροδρόμια.
Ασαφές παραμένει ακόμη ποιοι άνθρωποι κινδυνεύουν περισσότερο από τον νέο ιό, κατά πόσο οι μολυσμένες επιφάνειες αντικειμένων μεταδίδουν εύκολα τον ιό, πόσο γρήγορα αυτός μεταλλάσσεται και αν θα αρχίσει μόνος του να εξαφανίζεται, όταν ο καιρός ζεστάνει. Αντίθετα, πολλοί ιοί, όπως της γρίπης, ευνοούνται στην εξάπλωση τους από την πτώση της θερμοκρασίας. Αλλά, ακόμη κι αν μπει «φρένο» στον ιό φέτος το καλοκαίρι, είναι πιθανό ένα δεύτερο ξέσπασμά του από το φθινόπωρο, σύμφωνα με τους επιστήμονες, κάτι που έχει συμβεί σε κάθε μεγάλη πανδημία γρίπης- όπως αυτές του 1918 και του 2009.
Το Πεκίνο θα προχωρήσει στην διάθεση περισσότερων πιστώσεων για τις εταιρίες που έχουν κεντρικό ρόλο στον έλεγχο των επιδημικών ασθενειών, προκειμένου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το ξέσπασμα του νέου κοροναϊού, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών.
Το αναφερόμενο υπουργείο θα προχωρήσει σε μείωση του επιτοκίου των δανειακών χρηματοδοτήσεων που δίνει η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας (PBOC) κατά 50% για χρονικό διάστημα ενός έτους, προκειμένου να αυξηθεί η παραγωγή ιατρικών ειδών στο κρίσιμο στάδιο της εκστρατείας κατά του κοροναϊού.
