Φθάσαντες πιστοί, τό σωτήριον πάθος Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, τήν ἄφατον αὐτοῦ μακροθυμίαν δοξάσωμεν».
Μεγάλη Εβδομάδα! Όλα «μεγάλα» αυτήν την ιερότερη εβδομάδα του χρόνου. Οι ακολουθίες του νυχθημέρου δεν είναι σαν τις υπόλοιπες του έτους. Ο Όρθρος πλέον είναι Μεγάλος Όρθρος. Οι Ώρες, Μεγάλες Ώρες, Οι Εσπερινοί, Μεγάλοι Εσπερινοί. Δεν αλλάζει ο αριθμός των ημερών, ούτε οι ώρες της ημέρας είναι περισσότερες.
Τα φρικτά και σωτήρια γεγονότα όμως, που η Εκκλησία θυμάται, και η ιδιαίτερη ιερότητα κάθε ακολουθίας των ημερών αυτών, καθιστούν χωρίς υπερβολή, «Μεγάλη» αυτήν την εβδομάδα.
Ακούμε ήδη από σήμερα, για τα Άχραντα Πάθη του Χριστού μας. «Τα Πάθη τα σεπτά, η παρούσα ημέρα, ως φώτα σωστικά, ανατέλλει τω κόσμω. Χριστός γαρ επείγεται του παθείν αγαθότητι…». Η φράση «Χριστός γαρ επείγεται του παθείν αγαθότητι», συνοψίζει όλη την ουσία της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος. Ο Κύριος οδηγείται στον Σταυρό με την δική Του θέληση, αυτοπροαιρέτως, ιδιαιτέρως δε, από την απεριόριστη αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο.
Η λέξη «επείγεται», κρύβει αυτήν την προαιώνια βουλή του Θεού, για την σωτηρία του ανθρώπου. «Επείγεται» ο Κύριος για να σαρκωθεί. «Επείγεται» για να βαπτισθεί. «Επείγεται» για να σταυρωθεί, να Αναστηθεί εκ των νεκρών, να Αναληφθεί, να στείλει το Πανάγιό Του Πνεύμα. «Επείγεται» για το σχέδιο της Θείας Του Οικονομίας. Και όλα αυτά από «αγαθότητα», όπως αναφέραμε. Από αγάπη για τον πληγωμένο, αμαρτωλό, παθητό, θνητό, πεπτωκότα και υπόδουλο στον διάβολο, άνθρωπο.
Τα Πάθη του Χριστού μας είναι και η κορυφαία απόδειξη αυτής της αγάπης Του, γι’ αυτό και οι ιεροί υμνογράφοι δίνουν διάφορα επίθετα στα Πάθη του Χριστού.
Τα ονομάζουν «σεπτά», δηλαδή σεβάσμια Πάθη, που εμπνέουν σεβασμό και προκαλούν ιερό δέος. Μόνο σκληρές και ασεβείς καρδιές δεν συγκινούνται από τα Πάθη του Χριστού.
Τα ονομάζουν «άχραντα», διότι το Σώμα που δέχθηκε αυτά τα παθήματα και τα βασανιστήρια, είναι άχραντο, αμόλυντο και άθιχτο από την αμαρτία. Πάσχει η ανθρώπινη φύση του Κυρίου.
Τα ονομάζουν «φρικτά», γιατί είναι φοβερά σε πόνο και οδύνη. Κανένας άνθρωπος δεν πόνεσε τόσο πολύ, όσο πόνεσε ο Χριστός την Μεγάλη Παρασκευή.
Τα ονομάζουν «άγια», διότι η σάρκα του Κυρίου μας είναι καθαγιασμένη από την Θεϊκή Του φύση. «Εις Άγιος, Εις Κύριος, Ιησούς Χριστός».
Ονομάζονται «σωτήρια», επειδή δείχνουν τον σκοπό, για τον οποίο δέχθηκε ο Χριστός να υποστεί αυτά τα Πάθη. «Σωτηρίαν ειργάσω εν μέσω της γης, Χριστέ ο Θεός». Δηλαδή για την σωτηρία του ανθρώπου.
Ονομάζονται «ζωοποιά», γιατί φανερώνουν το αποτέλεσμα των Παθών και της Σταυρικής Θυσίας του Κυρίου. Πέθανε Εκείνος επί του Σταυρού για να ζωοποιηθούμε εμείς.
Απέναντι, λοιπόν, σε αυτά τα «Μεγάλα» γεγονότα, ποια είναι η δική μας στάση και με ποιόν τρόπο θα πρέπει να τα πλησιάζουμε;
Την απάντηση μας την δίνει η υμνογραφία της Εκκλησίας μας σήμερα. Ο υμνογράφος σε ένα από τα τροπάρια των αποστίχων, θυμίζοντάς μας τους λόγους του Κυρίου, που ακούσαμε στο Ευαγγέλιο της Κυριακής Ε’ Νηστειών, αναφέρει: «ὁ πρῶτος οὖν ὑμῶν, ἔστω πάντων διάκονος, ὁ δέ ἄρχων, ὡς ὁ ἀρχόμενος, ὁ προκριθείς δέ ὡς ὁ ἔσχατος. καί γάρ ἐλήλυθα αὐτός, τῷ πτωχεύσαντι Ἀδάμ διακονῆσαι, καί λύτρον δοῦναι ἀντί πολλῶν, τήν ψυχήν τῶν βοώντων μοι, Δόξα σοι».
Η ταπείνωση, λοιπόν, είναι ο δρόμος για να νοιώσουμε την Μεγάλη Εβδομάδα, να συνειδητοποιήσουμε τα Πάθη του Κυρίου και δια της ταπεινώσεως με την χάρι του Θεού, να αλλοιωθούμε πνευματικώς.
Η Μεγάλη Εβδομάδα, και όλη η Μεγάλη Τεσσαρακοστή έχουν ως σκοπό την κατάνυξη του ανθρώπου και την μετάνοιά του και γι’ αυτόν τον λόγο, πιο έντονα με τα Μεγάλα αυτά γεγονότα προσπαθεί η Εκκλησία μας, να μας αφυπνίσει πνευματικά από τον λήθαργο της αμαρτίας.
Αυτές τις ημέρες ελλοχεύει ένας κίνδυνος, στον οποίο πολλοί χριστιανοί πέφτουν. Είναι ο κίνδυνος μιας εθιμοτυπικής προσεγγίσεως των φρικτών αυτών γεγονότων, ιδιαιτέρως δε της Θείας Κοινωνίας και ο κίνδυνος της συνήθειας «για το καλό», που λένε πολλοί.
Εδώ χρειάζεται η προσοχή μας, αλλά εδώ θα φανεί και ο αγώνας που κάναμε καθ’ όλη την διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Ποτέ όμως δεν είναι αργά και ποτέ δεν χρειάζεται απελπισία και απογοήτευση.
Ο Σταυρωμένος και Αναστημένος Κύριος, μας περιμένει. «Όποιος προσήλθε μετά την δωδεκάτην, ας μην έχει καμμιά αμφιβολία˙ καθόλου δεν θα τιμωρηθεί. Όποιος καθυστέρησε κι ήρθε μετά την τρίτην, ας πλησιάσει τον Κύριο χωρίς κανένα δισταγμό και φόβο. Όποιος προσήλθε κατά την πέμπτην ώραν, ας μην έχει κανένα φόβο, ότι τάχα, επειδή έχει φτάσει καθυστερημένος, δεν θα τον δεχθεί ο Θεός. Γιατί ο Κύριος δίνει πλουσιοπάροχα τις δωρεές Του. Γι’ αυτό δέχεται και τον τελευταίο, με την ίδια προθυμία που είχε δεχτεί και τον πρώτο. Χαρίζει ανάπαυση και ειρήνη σ’ εκείνον που έφτασε αργά, όπως ακριβώς κάνει και με τον πρώτο. Ελεεί κι εκείνον που έφτασε τελευταίος, αλλά περιποιείται κι εκείνον που πρώτος ήρθε. Και στον έναν δίνει και στον άλλο προσφέρει. Και τα έργα της αρετής δέχεται, αλλά και την απλή διάθεση αναγνωρίζει. Και την πράξη την αγαθή τιμά, αλλά και την απλήν πρόθεση επαινεί. Εισέλθετε λοιπόν όλοι στη χαρά του Κυρίου σας» (Κατηχητικός λόγος Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου εις το Πάσχα).