Κλιματική Αλλαγή: επιπτώσεις – πρόληψη και αντιμετώπιση πλημμυρών στη Ναυπακτία
Γράφει ο Κώστας Ιωάννου
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, όπως σε όλο το κόσμο έτσι και στη Ναυπακτία, τα επόμενα χρόνια θα είναι έντονες. Αναμένεται να καταγράφονται γεγονότα έντονων βροχοπτώσεων – σαν του Σαββάτου – αρκετά πιο συχνά, τα οποία θα πρέπει να ευαισθητοποιήσουν ακόμη περισσότερο το Kράτος, την Περιφέρεια και το Δήμο, προκειμένου να καταστεί αποτελεσματική η πρόληψη, παρά η αντιμετώπιση των καταστροφών και η αποκατάσταση των ζημιών.
Η κατάσταση στην οποία περιήλθε η Ναυπακτία το Σάββατο, εξαιτίας των έντονων καιρικών φαινομένων, πρέπει να προβληματίσουν και δεν πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο φθηνής πολιτικής εκμετάλλευσης.
Η πρόληψη των καταστροφών από πλημμυρικά φαινόμενα προϋποθέτει σύγχρονα έργα υποδομών, έργα, τα οποία πρέπει κατά τη μελέτη τους να λάβουν υπόψη τους τα νέα δεδομένα εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Διερωτάται κανείς, γιατί την τελευταία δεκαετία δεν έχουν υλοποιηθεί τέτοια έργα στη Ναυπακτία; Οι ευθύνες για την μη υλοποίησή τους ενδέχεται να είναι διαχρονικές και πολλές φορές να οφείλονται σε παράγοντες πέραν της πολιτικής βούλησης. Για παράδειγμα, είναι γνωστό πρόβλημα η υποστελέχωση των Τεχνικών Υπηρεσιών και άλλων δομών των ΟΤΑ, Α’ και Β’ Βαθμού, από διπλωματούχους μηχανικούς, υπηρεσιών που καλύπτουν ανάγκες εκπόνησης μελετών, επίβλεψης και διεκπεραίωσης δημόσιων έργων, βάσει των απαιτητικών τεχνικών προγραμμάτων, καθώς και διατήρησης και βελτίωσης της ποιότητας ζωής και καθημερινότητας, με την υποστήριξη που αυτές οι διαδικασίες απαιτούν.
Τα τελευταία γεγονότα και με ιδιαίτερη αναφορά στο γεγονός της διακοπής της κυκλοφορίας εντός του αστικού ιστού της πόλης και συγκεκριμένα στο χείμαρρο της Βαριάς για παραπάνω από 8 ώρες μας γεννά και κάποια ερωτήματα, τα οποία ζητούν απαντήσεις. Είχαν πραγματοποιηθεί ενέργειες καθαρισμού, ώστε το άνοιγμα κάτω από τη γέφυρα στην Εθνική Οδό Αντιρρίου-Ναυπάκτου να είναι ικανό, για να διέλθουν μεγάλες ποσότητες νερού, οι οποίες συγκεντρώνονται στις λεκάνες απορροής του χειμμάρου; Είμαστε της λογικής του αντιμετωπίζω μόνο και όχι του προλαμβάνω; Τα δεδομένα δείχνουν ότι η κατάσταση του χειμάρρου δεν ήταν τέτοια που να επιτρέπει την διαχείριση των ποσοτήτων νερού, είτε είχε καθαριστεί είτε όχι. Κανείς δεν αμφισβητεί, ότι μια ημέρα πριν τις έντονες βροχοπτώσεις, με μισό μέτρο νερό στο χείμαρρο, επιχειρούσε μηχάνημα έργου, αναποτελεσματικά ίσως, και φυσικά την ώρα εξέλιξης των φαινομένων, τρία μηχανήματα έργου επιχειρούσαν στο επίμαχο σημείο. Αναρωτιέμαι, γιατί δεν είχαν καθαρίσει το συγκεκριμένο επικίνδυνο σημείο, παρά τις επισημάνσεις σε χρόνο προγενέστερο; Η πρόληψη είναι εξαιρετικά σημαντική φάση της πολιτικής προστασίας, που δυστυχώς – όπως ανεδείχθη και στην περίπτωση του χειμάρρου της Βαριάς – δείχνει να αγνοήθηκε ως προτεραιότητα από τις αρμόδιες υπηρεσίες.
Οι αιτίες των καταστροφών, αλλά και οι ενέργειες που έγιναν ή δεν έγιναν από τις αρμόδιες υπηρεσίες, και οι οποίες θα προκύψουν μετά την αποτίμηση της κατάστασης, δεν πρέπει να γίνουν αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης, αλλά αφορμή για προβληματισμό και αλλαγή στρατηγικής, για την αποφυγή τέτοιων γεγονότων στο μέλλον, γεγονότων που το οικονομικό κόστος για την αποκατάσταση είναι μεγάλο, αλλά πολλές φορές και δυσαναπλήρωτο, όταν έχουμε απώλειες ανθρώπινης ζωής.
Επιβάλλεται οι αρμόδιες υπηρεσίες άμεσα να ενεργοποιηθούν περαιτέρω, να μελετήσουν και να υλοποιήσουν αντιπλημμυρικά έργα στη Ναυπακτία. Απαιτείται εξειδίκευση του κινδύνου, διότι η αδυναμία εξειδίκευσής του συντελεί στην έλλειψη λήψης μέτρων πρόληψης αλλά και στην περιορισμένη αντίδραση, όταν το φαινόμενο εκδηλωθεί, όταν η αποτροπή του φαινομένου αποτύχει. Η επιστράτευση των διαθέσιμων μέσων υπό συνθήκες πανικού είναι αναποτελεσματική. Το εκπονηθέν, από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, σχέδιο ΔΑΡΔΑΝΟΣ, πρέπει να επικοινωνηθεί περαιτέρω στις εμπλεκόμενες υπηρεσίες και να δοκιμαστεί μέσα από ασκήσεις και εκπαίδευση, γιατί σχέδιο χωρίς δοκιμή στην πράξη είναι ένα απλό χαρτί χωρίς αξία. Οι ασκήσεις, πολλές φορές αναδεικνύουν την έλλειψη διοικητικής ικανότητας και συνεργασίας των υπηρεσιών, το οποίο αναδεικνύεται, δυστυχώς, σε πολλά γεγονότα, στο πεδίο κατά την εξέλιξη των φαινομένων. Ας μην ξεχνάμε, ότι η πόλη της Ναυπάκτου, η πόλη μας, βρίσκεται μεταξύ των δύο χειμάρρων, της Βαριάς και ΣΚΑ και ας αναλογιστούμε τι θα συμβεί εάν και οι δύο γέφυρες αποκλειστούν, όπως έκλεισε η γέφυρα στο χείμαρρο της Βαριάς.
Αξίζει να αναφερθεί ότι σύμφωνα με τους οργανισμούς εσωτερικής λειτουργίας, ο Δήμος Ναυπακτίας, με βάση της αρμοδιότητες της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος διατυπώνει εισηγήσεις για το σχεδιασμό της πολιτικής προστασίας και υποστηρίζει τον συντονισμό δράσεων για την πρόληψη, αντιμετώπιση και αποκατάσταση των καταστροφών στην περιοχή του Δήμου, που συμβαίνουν στην περιοχή του Δήμου. Αντίστοιχες και οι αρμοδιότητες της Αυτοτελούς Διεύθυνσης Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, στα όρια της Περιφέρειας και της Διεύθυνσης Πολιτικής Προστασίας Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας & Ιονίου. Φυσικά ας μην ξεχνάμε ότι η αρμοδιότητα καθαρισμού των χειμάρρων ανήκει στις Περιφέρειες.
Επιβάλλεται να χυθεί άπλετο φως στο τι έγινε και τι δεν έγινε. Και ας έχουμε κατά νου ότι για τα πλημμυρικά φαινόμενα δεν ευθύνεται μόνο η έντονη βροχόπτωση. Η έντονη βροχόπτωση, δυστυχώς, έρχεται και αποκαλύπτει ίσως την έλλειψη προετοιμασίας, οργάνωσης και ανυπαρξίας σχεδιασμού πρόληψης.
Ο Κων/νος Ιωάννου είναι διδάκτορας του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών, Αντιπρόεδρος της Ένωσης Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών (Ε.Μ.Δ.Υ.Δ.Α.Σ) Αττικής, και προϊστάμενος Κυβερνοασφάλειας του Υπουργείου Εσωτερικών.
