Kίνδυνοι απο τους μειωμένους εμβολιασμούς για τον μελιταίο
Συναγερμός στην Αιτωλοακαρνανία, όπου φέτος μειώνονται δραματικά οι εμβολιασμοί, αφού δεν θα γίνουν προσλήψεις, ο δε θεσμός του κτηνιάτρου εκτροφής δεν έχει ακόμη αποδώσει.
Η βρουκέλλωση-μελιταίος πυρετός θεωρείται ως η σημαντικότερη ζωοανθρωπονόσος με παγκόσμια εξάπλωση. Ετησίως τα νέα κρούσματα στον άνθρωπο σε όλο τον κόσμο υπολογίζονται σε περισσότερα από 500.000. Στην Αιτωλοακαρνανία, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Διεύθυνσης Κτηνιατρικής, καταγράφονται ετησίως δεκάδες κρούσματα σε ανθρώπους. Και πίσω από κάθε κρούσμα σε άνθρωπο κρύβονται δεκάδες ή και εκατοντάδες κρούσματα σε αιγοπρόβατα…
Το ενδεχόμενο δε να αυξηθεί δραματικά ο αριθμός των ανθρώπων και των ζώων που θα προσβληθούν φέτος προβάλει εφιαλτικά, με όσες συνέπειες μπορεί αυτό να επιφέρει, καθώς, σύμφωνα με τον προγραμματισμό των αρμοδίων υπηρεσιών, οι εμβολιασμοί που θα γίνουν θα είναι εξαιρετικά περιορισμένοι. Αρκεί να αναφέρουμε ότι πέρυσι, για το σύνολο των 11.732 εκτροφών στην Αιτωλοακαρνανία, έγιναν εμβολιασμοί σε 2.096 εκτροφές, ήτοι σε 96.717 ζώα.
Φέτος, οι εμβολιασμοί θα περιοριστούν σε μόλις 30.000 ζώα, γεγονός που δημιουργεί την εκ των πραγμάτων εύλογη ανησυχία για την πιθανή έκρηξη των κρουσμάτων μελιταίου πυρετού-βρουκέλλωσης. Βέβαια, όπως εξηγεί ο προϊστάμενος της διεύθυνσης Κτηνιατρικής κ. Νικολόπουλος, οι ενεργές εκτροφές, αυτές δηλαδή που με βάση τα στοιχεία του ΕΛΟΓΑΚ δίνουν γάλα, είναι πολύ λιγότερες απ’ το σύνολο των καταγεγραμμένων…
Σε κάθε περίπτωση, όπως τονίζει ο κ. Νικολόπουλος, θα πρέπει να εφαρμοστεί ο νόμος και οι παραγωγοί οι εκτροφές των οποίων δεν έχουν κάνει εμβόλιο να αποκλείονται απ’ την παραλαβή γάλακτος. Σημειώνουμε ότι το πρόβλημα είναι σε γνώση των αρμοδίων υπηρεσιών του υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης (Παραγωγικής Ανασυγκρότησης), το οποίο και οφείλει να αναλάβει τις ευθύνες του.
Σύμφωνα με το ΚΕΛΠΝΟ, η πηγή μόλυνσης, αλλά και η αποθήκη του παθογόνου παράγοντα της νόσου είναι αποκλειστικά τα ζώα, από τα οποία και μεταδίδεται στον άνθρωπο είτε με άμεση επαφή με τα εκκρίματά τους ή τα παράγωγά τους (κρέας, γάλα) ή με κατανάλωση μολυσμένων προϊόντων τους (γαλακτοκομικά προϊόντα) ή με την εισπνοή μολυσμένων σωματιδίων.
Η βρουκέλλωση (μελιταίος πυρετός) εξαιρετικά σπάνια μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο και ελάχιστα περιστατικά που αποδίδονται σε αυτόν τον τρόπο μετάδοσης έχουν αποδειχθεί.
Η επίπτωση της βρουκέλλωσης στον άνθρωπο είναι απόλυτα συνδεδεμένη με τον επιπολασμό της νόσου στα ζώα, αλλά και με τα μέτρα ασφαλούς παραγωγής προϊόντων που εφαρμόζονται κατά την παραγωγή του νωπού γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων (παστερίωση πρώτης ύλης, ωρίμανση τυριών). Υψηλό κίνδυνο μετάδοσης της βρουκέλλωσης ενέχουν τα γαλακτοκομικά προϊόντα τα οποία καταναλώνονται αμέσως μετά την παρασκευή τους (ανώριμο ή φρέσκο τυρί φέτα) ή μη παστεριωμένο γάλα ή γάλα που δεν έχει υποστεί βρασμό. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται από τους καταναλωτές στα επονομαζόμενα “βιολογικά ή παραδοσιακά προϊόντα”, ειδικά τυρί φέτα που παρασκευάζεται κάτω από οικιακές συνθήκες και διακινείται χωρίς έλεγχο και χωρίς να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία ωρίμανσής του. Από την διακίνηση τέτοιου είδους προϊόντων έχουν αναφερθεί πολλές επιδημίες της νόσου Η επαφή με κρέας μολυσμένων ζώων δεν εγκυμονεί υψηλό κίνδυνο μόλυνσης, καθόσον τα ζώα δεν παρουσιάζουν βακτηριαιμία μεγάλης διάρκειας και κατά τη διαδικασία ωρίμανσης του κρέατος μειώνεται η ενεργός οξύτητα (pH) δημιουργώντας δυσμενές περιβάλλον για την επιβίωση του παθογόνου παράγοντα.
Σύμφωνα και με την νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιτρέπεται η κατανάλωση κρέατος από μολυσμένα ζώα. Αντίθετα, στον σπλήνα, λεμφαδένες, μαστό, μυελό τον οστών, ήπαρ, παρατηρείται μεγάλη συγκέντρωση του βακτηρίου.
Ως εκ τούτου, επαφή με τα όργανα αυτά ή κατανάλωσή τους χωρίς να έχουν θερμανθεί επαρκώς μπορεί να αποτελέσουν πηγή μόλυνσης. Σύμφωνα πάντα με το ΚΕΛΠΝΟ η βρουκέλλωση (brucellosis) των αιγοπροβάτων προκαλεί αποβολές στα θηλυκά ζώα και μείωση της γαλακτοπαραγωγής τους, με αποτέλεσμα σοβαρές οικονομικές απώλειες στις εκτροφές και στην εθνική οικονομία.
Ο αιτιολογικός παράγοντας είναι ένα Gram(–) βακτήριο, ακίνητο, αερόβιο ή μικροαερόφιλο, σχήματος κόκκου. Δε σπορογονεί και δεν παράγει εξωτοξίνες, ενώ έχει μεγάλη ικανότητα να επιβιώνει στα φαγοκύτταρα του ξενιστή. Στα αιγοπρόβατα προκαλείται από Br. melitensis και σπανιότερα από Br. abortus και Br. οvis. Ο άνθρωπος μολύνεται κυρίως με την επαφή εκκριμάτων του γεννητικού συστήματος των θηλυκών ζώων ή το αίμα τους και με την κατανάλωση μη σωστά παρασκευασμένων γαλακτοκομικών προϊόντων από μολυσμένα ζώα. Λόγω της εύκολης μετάδοσης της νόσου στους ανθρώπους αποτελεί και μία από τις πιο σημαντικές ζωοανθρωπονόσους παγκοσμίως.
Για αυτό το λόγο είναι νόσημα υποχρεωτικής δήλωσης σύμφωνα με το Π.Δ. 133/1992. Στην Ελλάδα είναι πιο γνωστή με το όνομα μελιταίος πυρετός (Malta Fever). Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ελλάδα είναι η χώρα με το μεγαλύτερο πληθυσμό αιγοπροβάτων στην Ε.Ε. και αναγνωρίζοντας τη σπουδαιότητα και κρισιμότητα της νόσου, η χώρα μας άρχισε να εφαρμόζει πρόγραμμα για τον έλεγχο της βρουκέλλωσης το 1975. Το πρόγραμμα περιελάμβανε εμβολιασμούς των αμνών και των εριφίων, ηλικίας 3-6 μηνών, που διατηρούνταν για αναπαραγωγή με το εμβόλιο REV-1. Το 1993 αποφασίστηκε να σταματήσει ο εμβολιασμός στα νησιά και να ξεκινήσει η δεύτερη φάση του προγράμματος, που περιλάμβανε αιμοληψίες και σφαγή όλων των οροθετικών ζώων, με τελικό σκοπό την εκρίζωση του νοσήματος. Τα επόμενα χρόνια, η εφαρμογή της εκρίζωσης επεκτάθηκε και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Λόγω της αύξησης του επιπολασμού του νοσήματος το 1998, το πρόγραμμα τροποποιήθηκε ξανά, με αποτέλεσμα την έναρξη του μαζικού εμβολιασμού των νεαρών και ενήλικων θηλυκών ζώων στην ηπειρωτική Ελλάδα και τη διατήρηση της εκρίζωσης (αιμοληψία και σφαγή των βρουκελλικών ζώων) στα περισσότερα νησιά, όπου ο επιπολασμός[1] της νόσου μεταξύ των ποιμνίων ήταν χαμηλός. Σήμερα, το πρόγραμμα ελέγχου και εκρίζωσης της βρουκέλλωσης περιγράφεται αναλυτικά στη με αριθ. 258735 (ΦΕΚ Β` 1220/17-07-2007) υπουργική απόφαση όπως αυτή τροποποιήθηκε από την αριθ. 258963 (ΦΕΚ Β` 1742/29-08-2008) υπουργική απόφαση. Στην ηπειρωτική Ελλάδα και στα νησιά Εύβοια, Λέσβος, Λέρος και Θάσος, εφαρμόζεται υποχρεωτικός εμβολιασμός μόνο των αμνών και εριφίων ηλικίας άνω των τριών μηνών που διατηρούνται για αναπαραγωγή, καθώς και των θηλυκών ενήλικων αιγοπροβάτων που δεν κυοφορούν. Απαγορεύεται ο εμβολιασμός κάτω των τριών μηνών καθώς και των αρσενικών ζώων. Στα ζώα που εμβολιάζονται πρέπει να γίνεται τατουάζ στο δεξί αυτί, με το λατινικό γράμμα V (vaccinated) και τα δύο τελευταία ψηφία του έτους εμβολιασμού. Πχ. για το έτος 2012, το τατουάζ πρέπει να είναι V12. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιείται ειδική πένσα και μελάνι διάστιξης. Το εμβόλιο που χρησιμοποιείται περιέχει το στέλεχος Br. melitensis REV-1. Αυτό το στέλεχος είναι μειωμένης λοιμογόνου δύναμης και προσφέρει ικανοποιητική προστασία στα μικρά μηρυκαστικά κατά της μόλυνσης από Br. melitensis. Ο χειρισμός του εμβολίου πρέπει να γίνεται με μεγάλη προσοχή και να λαμβάνονται όλα τα μέτρα ασφάλειας που απαιτούνται για το χειρισμό εμβολίων που περιέχουν ζωντανούς μικροοργανισμούς. Το εμβόλιο χορηγείται με ενστάλαξη στον οφθαλμό του ζώου και περιέχει 5×108 έως 2×10 CFU.
