Οι εκλογές θα έχουν ως διακύβευμα και τα κόκκινα δάνεια
Η νευρικότητα στις τιμές των μετοχών των Ελληνικών τραπεζών μπορεί για κάποιους να αποδόθηκε στις επιθετικές βλέψεις ξένων και εγχώριων παραγόντων που εποφθαλμιούν την οριστική έξοδο της χώρας μας από την κρίση, ωστόσο οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στους κινδύνους που απορρέουν από τα κόκκινα δάνεια που υπερβαίνουν πλέον το 40%.
Γράφει η Μαρία Καλπουζάνη*
Για να λειτουργήσει σωστά το τραπεζικό σύστημα πρέπει να υπάρχει πλήρης εμπιστοσύνη των καταθετών. διαφορετικά παίρνουν ανα πάσα στιγμή τα χρήματά τους και οι τράπεζες κλείνουν. Τόσο απλά. Για να διατηρηθεί όμως η εμπιστοσύνη των καταθετών, τα δάνεια πρέπει να είναι υγιή, δηλαδή να πληρώνονται τόκοι και κεφάλαιο. Συνεπώς όταν τα δάνεια κοκκινίζουν οι καταθέσεις κινδυνεύουν.
Όταν το ποσοστό των κόκκινων δανείων είναι μικρό (πχ στο 5%), το πρόβλημα είναι διαχειρίσιμο γιατί το έλλειμμα που προκύπτει το απορροφούν οι μέτοχοι των τραπεζών μέσω μείωσης των ιδίων κεφαλαίων. Όταν όμως είναι υψηλό (π.χ. ποσοστό 30%-40% ή μεγαλύτερο) αυτό δημιουργεί πραγματικό κίνδυνο για τις καταθέσεις γιατί τα ίδια κεφάλαια των τραπεζών δεν αρκούν να καλύψουν τη διαφορά που δημιουργείται. Πρόσφατο το παράδειγμα των κυπριακών τραπεζών με αποτέλεσμα να κουρευτούν οι καταθέσεις όλων των καταθετών. Άλλη αιτία της τραπεζικής κρίσης, ίδιο όμως το τελικό αποτέλεσμα για τις τσέπες των πολιτών.
Τα κόκκινα δάνεια αποτελούν εξαιρετικά σοβαρό πρόβλημα για τις τράπεζες και αφορά όλους μας. Ως Κοινωνία δεν έχουμε δώσει την σημασία που πρέπει σε ένα ζήτημα βιωσιμότητας της ελληνικής οικονομίας που μπορεί να οδηγήσει σε τραπεζικό κραχ με αλυσιδωτές παρενέργειες για όλους μας. Σε συνδυασμό δε με τα άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες, όπως η πρόσβαση σε ρευστότητα, λόγω της αργής επιστροφής καταθέσεων που απέδρασαν εξαιτίας της καταστροφικής πολιτικής των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, η συνεχιζόμενη εξάρτηση απο τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς ρευστότητας, οι πιέσεις στην κερδοφορία τους, το λειτουργικό κόστος και άλλες δομικές αδυναμίες του συστήματος, τις καθιστούν ευάλωτες σε οποιοδήποτε επιδείνωση του εύθραυστου οικονομικοπολιτικού περιβάλλοντος.
Τα τελευταία τρία χρόνια η κυβέρνηση Τσίπρα καθυστέρησε σκοπίμως και με γνώμονα το στενό κομματικό συμφέρον τόσο τις μειώσεις των κόκκινων δανείων όσο και την σταδιακή εξυγίανση των τραπεζικών χαρτοφυλακίων. Ταυτόχρονα η παρατεταμένη ύφεση, η ανυπαρξία αναπτυξιακής πολιτικής σε συνδυασμό και με την εξοντωτική φορολογία όπου απομυζά ό,τι ρευστότητα δημιουργείται, κατέστησε αδύνατη οποιαδήποτε πρόοδο στα κόκκινα δάνεια.
Η επίλυση του προβλήματος περνά από τις ακόλουθες αρχές που πρέπει να αποτελούν και προϋποθέσεις:
Οι τράπεζες πρέπει να είναι κερδοφόρες σε συνεχή βάση έτσι ώστε η παραγόμενη κερδοφορία να λειτουργεί σαν ανάχωμα απορρόφησης των ζημιών απο τα κόκκινα δάνεια. Απαιτείται έτσι ανακατεύθυνση του χαρτοφυλακίου τους και στόχευση σε παραγωγικούς τομείς της ελληνικής οικονομίας.
Οι τράπεζες θα πρέπει να σταματήσουν να κρατούν σε ζωή εταιρείες φαντάσματα με ρυθμίσεις δανείων που δεν τηρούνται. Θα πρέπει να διαχωριστούν οι δανειολήπτες που αδυνατούν λόγω αντικειμενικών συνθηκών να αποπληρώσουν τα δάνεια τους από τους στρατηγικούς κακοπληρωτές που σκοπίμως αποφεύγουν να πληρώσουν με στόχο προφανώς τους δεύτερους.
Οι τράπεζες θα πρέπει να εμπνέουν εμπιστοσύνη ότι οι προβλέψεις τους για ζημίες δανείων είναι εύλογες και επαρκούν, αναγνωρίζοντας ότι η πραγματική αξία των εξασφαλίσεων – ακίνητα – είναι αισθητά χαμηλότερη των εκτιμήσεων και προσδοκιών τους.
Οι τράπεζες θα πρέπει να βρίσκονται σε συνεχή εγρήγορση και αναζήτηση επενδυτών για περαιτέρω ενίσχυση του μετοχικού κεφαλαίου τους.
Η υγιής και ταχεία ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας με αύξηση της απασχόλησης και των εισοδημάτων θα αποτελέσει τη βάση για τη οικονομική βελτίωση ιδιωτών και επιχειρήσεων και θα επιτρέψει τη μείωση των κόκκινων δανείων. Επιπλέον η οικονομική ανάπτυξη θα επιφέρει αύξηση των τραπεζικών εργασιών και στήριξη της κερδοφορίας τους.
Για όλα τα παραπάνω απαιτείται συντονισμένο σχέδιο από μια ισχυρή Κυβέρνηση που είναι αποφασισμένη να τελειώσει μια και καλή το πρόβλημα των κόκκινων δανείων. Τα χρονικά περιθώρια είναι περιορισμένα καθώς οι τράπεζες θα πρέπει να αποδείξουν πολύ σύντομα σε εγχώριους και ξένους θεσμικούς και μη παράγοντες πως τα χαρτοφυλάκια τους καθίστανται υγιή και δεν κινδυνεύουν στο εγγύς μέλλον. Αν δεν το καταφέρουν τότε η ανακεφαλαιοποίηση είναι προ των πυλών και εκείνοι που θα κληθούν να πληρώσουν και πάλι θα είναι οι Έλληνες πολίτες.
Οι εκλογές πλησιάζουν. Και οι πολίτες θα κληθούν να επιλέξουν την πολιτική εκείνη δύναμη που έχει συνολικό σχέδιο για την εθνική οικονομία, τον τραπεζικό τομέα, την αναπτυξιακή προοπτική και τον ρόλο της Ελλάδας στον σύγχρονο κόσμο της προόδου. Ξέρουμε τι θα συμβεί αν κάνουμε την λάθος επιλογή.
Η Μαρία Καλπουζάνη, είναι Διεθνολόγος-Οικονομολόγος – Μέλος Μητρώου Στελεχών Νέας Δημοκρατίας
