Η Ευρώπη εν τάχει 14 Μαΐου 2021
του Γιώργου Μαρκατάτου,
Στο μενού μας «βρώσιμα σκουλήκια»
«Από το αγρόκτημα στο πιάτο» για ένα δίκαιο, υγιεινό και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα τροφίμων θα προωθηθούν έντομα, αφού πήραν πράσινο φως από την Ευρωπαϊκή Ένωση, για “σκουλήκια γεύματος” στο πιάτο μας! Και να μη σας φαίνεται αποκρουστικό, απλά δε συμβαδίζει με τη μεσογειακή, ούτε την ελληνική ούτε την κρητική διατροφή. Από γευστικότητα και θρεπτικότητα μη με ρωτάτε, δεν έχω δοκιμάσει! Ο Άνταμ Σμιθ υποστήριζε στο τέλος του 18ου αιώνα ότι σε λίγο δε θα φτάνει ο πλανήτης να παράγει τρόφιμα για τους ανθρώπους του. Σε πείσμα αυτής της λαθεμένης άποψης[1] η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (Efsa) κατέληξε στα μέσα Ιανουαρίου ότι οι προνύμφες των σκουληκιών, που ονομάζονται επίσης «σκουλήκια γεύματος», θα μπορούσαν να καταναλωθούν με ασφάλεια «είτε ως αποξηραμένα έντομα είτε ως ολόκληρα έντομα» .
Ολόφρεσκα μπισκότα ή ζυμαρικά φτιαγμένα από αποξηραμένα κίτρινα σκουλήκια θα μπορέσουν σύντομα να φτάσουν στα πιάτα των Ευρωπαίων. Έτσι αποφάσισαν οι 27 της ΕΕ στις 4 Μαΐου 2021. Να διατεθούν, για πρώτη φορά, στην αγορά ως τρόφιμο και τα έντομα. Τα κράτη μέλη λοιπόν ενέκριναν πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία επιτρέπει τη χρήση αποξηραμένων κίτρινων σκουληκιών ως νέου φαγητού.
Και οι αρχικές χρήσεις του; πάρτε μια γεύση που μπορεί να χρησιμοποιηθεί:
- ως αποξηραμένο έντομο,
- ως σνακ ή
- ως συστατικό σε ορισμένα προϊόντα διατροφής,
- ως σκόνη σε προϊόντα πρωτεΐνης, μπισκότα ή ζυμαρικά», και έπεται η συνέχεια
Τα έντομα είχαν ήδη διατεθεί στην αγορά της ΕΕ, ειδικά σε βιολογικά παντοπωλεία.
Μάλιστα λέγεται ότι πρόκειται για «Υγιεινή και πολύ θρεπτική πηγή τροφίμων». Διότι οι ειδικοί έχουν αποφανθεί ότι τα προϊόντα με βάση τα έντομα είναι πολύ πλούσια σε πρωτεΐνες, μέταλλα, βιταμίνες, φυτικές ίνες, αλλά και υγιή λιπαρά οξέα, ωμέγα 6 και 3, και θα μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη των ελλείψεων σε θρεπτικά συστατικά, σύμφωνα με εταιρείες του κλάδου. Ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) τους περιγράφει ως «μια υγιεινή και εξαιρετικά θρεπτική πηγή τροφίμων». Μπορούν να αποτελέσουν «μια εναλλακτική πηγή πρωτεΐνης για τη στήριξη της μετάβασης σε ένα πιο βιώσιμο σύστημα διατροφής», επειδή η καλλιέργεια εντόμων έχει περιορισμένο οικολογικό αποτύπωμα σε σύγκριση με άλλες πηγές πρωτεϊνών, εξηγεί η Επιτροπή.
Μια πρόχειρη εκτίμηση αναφέρει ότι περίπου χίλια είδη καταναλώνονται στην Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική από εκατομμύρια ανθρώπους. Ωστόσο, στην ΕΕ, οι εκμεταλλεύσεις εντόμων χρησιμοποιούνται για ζωοτροφές κυρίως ψαριών. Η σημερινή παραγωγή στην ΕΕ ανέρχεται σε μερικές χιλιάδες τόνους ετησίως.
Και μέσα σε όλα αυτά, ακόμη και σε μπάρες δημητριακών για αθλητές, μπισκότα, ζυμαρικά ή παρασκευασμένα γεύματα.
Έντεκα επιπλέον αιτήσεις εμπορίας για έντομα έχουν υποβληθεί στην ΕΕ. Η EFSA, με έδρα την Πάρμα (Ιταλία), επικεντρώνεται ειδικότερα στους γρύλους και τις ακρίδες. Ο Ynsect, Γάλλος ηγέτης στην παραγωγή αλεύρων εντόμων για ζωοτροφές, ανέπτυξε επίσης ένα συστατικό βασισμένο σε πρωτεΐνη εντόμου, που έχουν εξαλειφτεί οι οσμές.
Πως λειτουργούν οι ομάδες πίεσης στις Βρυξέλλες
Ένα από τα πλέον σοβαρά προβλήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν τα όργανα της ΕΕ στις Βρυξέλλες, είναι οι ομάδες πίεσης και οι μέθοδοι που λειτουργούν. Η εμβέλεια των δράσεων των ομάδων πίεσης είναι ο καθρέπτης των τελικών αποφάσεων που εγκρίνονται, αλλά πολλές φορές αυτό γίνεται από την αρχή μιας πρότασης.
Στο Συμβούλιο της ΕΕ της 6 Μαΐου 2021 συζητήθηκε το θέμα του Μητρώου διαφάνειας και κυρίως οι υπουργοί ενέκριναν νέους κανόνες που καθιστούν υποχρεωτική την εγγραφή εκπροσώπων συμφερόντων. Οι νέοι κανόνες έχουν και τη σύμφωνη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Επιτροπής, για τη διασφάλιση της διαφάνειας και της ηθικής εκπροσώπησης των συμφερόντων[2].
Το νέο κοινό πλαίσιο επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής του υφιστάμενου μητρώου και εισάγει την εγγραφή εκπροσώπων συμφερόντων στο μητρώο διαφάνειας και στα τρία κοινοτικά (θεσμικά) όργανα.
Από την αρχή λειτουργίας των οργάνων της ΕΕ η διαφάνεια και η λογοδοσία είχαν και εξακολουθούν να έχουν ουσιώδη σημασία για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης των πολιτών της Ένωσης ως προς τη νομιμότητα της λήψης πολιτικών και νομοθετικών αποφάσεων στην Ένωση. Άρα από την ώρα που εντάσσονται στο μητρώο επιβεβαιώνονται οι αξίες ηθικής λειτουργίας για τη λήψη αποφάσεων
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό που ανακοινώθηκε, στις 20 Μαΐου, τα τρία θεσμικά όργανα θα υπογράψουν τη συμφωνία και την κοινή πολιτική δήλωση που τη συνοδεύει. Στη συνέχεια, τα κείμενα θα δημοσιευθούν στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και αναμένεται να τεθούν σε ισχύ στις αρχές Ιουλίου.
Πάντως, αξίζει να σημειώσουμε, ότι από το 2016 υπέβαλε την πρότασή της η εκτελεστική εξουσία (Κομισιόν) για μια νέα διοργανική συμφωνία σχετικά με ένα υποχρεωτικό μητρώο διαφάνειας για εκπροσώπους συμφερόντων που να καλύπτει το Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή.
Τέλος, από το 2011, το Κοινοβούλιο και η Κομισιόν έχουν σε λειτουργία ένα κοινό δημόσιο μητρώο εκπροσώπων συμφερόντων, και το Συμβούλιο έγινε παρατηρητής από το 2014.
[1] https://terres-et-territoires.com/cest-tout-frais/insectes-feu-vert-de-lunion-europeenne-aux-vers-de-farine-dans-les-assiettes
[2] https://www.consilium.europa.eu/el/press/press-releases/2021/05/06/transparency-register-council-adopts-new-rules-making-registration-of-interest-representatives-mandatory/
