Ο παλαίμαχος του Παναιτωλικού Γιώργος Γαλανός, ένας σύγχρονος κυνικός φιλόσοφος

Την Άνοιξη του 1972 ο μεγάλος Παναθηναϊκός (που ένα χρόνο πριν είχε παίξει με τον Άγιαξ στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης) ήρθε στο Αγρίνιο και αντιμετώπισε τον Παναιτωλικό.

Ο Παναθηναϊκός είχε στον πάγκο τον Μαγυάρο Φέρεντς Πούσκας (μεγάλη μορφή του Παγκόσμιου ποδοσφαίρου) και στην ενδεκάδα όλα τα αστέρια του (Δομάζο, Ελευθεράκη, Γραμμό, Καψή, Αντωνιάδη …). Στο ματς αυτό έλαμψε το άστρο του Γιώργου Γαλανού (με το νούμερο 8 στην πλάτη) ο οποίος στο 20ο λεπτό του πρώτου ημιχρόνου σημείωσε ένα καταπληκτικό γκολ και ο Παναιτωλικός προηγήθηκε με 1-0. Για την ιστορία το ματς έληξε 3-2 υπέρ του Παναθηναϊκού και τερματοφύλακας του Παναιτωλικού ήταν ο φίλος μου Θεόφιλος Ντόκας. Στο τέλος του αγώνα ο Φέρεντς Πούσκας δήλωσε «μεγκάλο παίχτη το 8»…

Και πάμε στο σήμερα

Ο Γιώργος Γαλανός όπως και οι αρχαίοι Κυνικοί φιλόσοφοι ζει μια απλή και αποστασιοποιημένη ζωή σε αρμονία με τη φύση, πράγμα στο οποίο θα έπρεπε να αποβλέπει η εκπαίδευση. Πιστεύει ότι οι απολαύσεις οδηγούν τελικά στη μιζέρια, γι’ αυτό περιφρονεί δραστηριότητες που επιδιώκουν την απόλαυση. Τονίζει ότι οι ανάγκες και οι επιθυμίες δεν πρέπει να επιτρέπεται να σκλαβώνουν τον άνθρωπο• απεναντίας πρέπει να ψαλιδιστούν όσο γίνεται περισσότερο, ούτως ώστε ο άνθρωπος να μπορεί να γίνει ελεύθερος.

Ο τρόπος ζωής του δείχνει ότι οι επιθυμίες πρέπει να καταργούνται μέχρι να φτάσουν στο σημείο που οι απαιτήσεις τους να είναι ελαφρές και εύκολα ικανοποιήσιμες. Έχει αποκηρύξει τον πολιτισμό και τα υλικά του οφέλη τα οποία παραπλανούν και δελεάζουν τον άνθρωπο μακριά από το ιδανικό της αυτάρκειας και αυτοπειθαρχίας.

Αντιτίθεται στη δολιότητα και την υποκρισία, αντιστέκεται στο ν’ αφήνει την κοινή γνώμη να καθορίζει τη ζωή του, αντιτίθεται στο να βρίσκει την ευτυχία στην περιουσία ή τις ακριβές απολαύσεις. Θέλει να είναι ελεύθερος απ’ όλα αυτά, ελεύθερος να ζει τη ζωή του κι ελεύθερος από τους μεγάλους αφέντες που θέλουν όλοι οι άλλοι να τους βλέπουν σαν ευεργέτες.

Όπως οι Αρχαίοι Κυνικοί δεν αγωνιά για το πώς θα επιβιώσει. Δεν έχει περιουσία, ούτε αυτοκίνητο…τίποτε άλλο παρά τη γη και τον ουρανό και δυο πιστά σκυλιά. Είναι ελεύθερος από το άγχος του ανθρώπου που πασχίζει να συγκεντρώσει χρήμα και περιουσία για να νιώθει λιγότερη ανασφάλεια για το μέλλον του. Το ίδιο δίδαξε και ο Ιησούς, τόσο με το ζωντανό παράδειγμά του όσο και με τα λόγια του, τους μαθητές του: να μην αγωνιούν για το μέλλον.

Θα πει κάποιος ότι δεν έκανε οικογένεια, δεν έκανε παιδιά. Όμως για σκεφτείτε. Έκαναν μεγαλύτερο καλό στους Θηβαίους εκείνοι που άφησαν παιδιά ή ο Επαμεινώνδας που πέθανε χωρίς παιδιά; Και συνεισέφερε περισσότερα στην κοινωνία ο Πρίαμος, που έκανε πενήντα άχρηστους γιους, ή ο άγαμος Όμηρος;

Η στάση ζωής του Γιώργου Γαλανού μας λέει ότι αναζητάμε ευημερία και ευτυχία εκεί που δεν υπάρχουν, και όταν μας δείχνει πού βρίσκονται, δεν τον πιστεύουμε. «Η ευτυχία λέει δεν βρίσκεται σ’ αυτό που κατέχουμε. Αν δεν με πιστεύετε, κοιτάξτε σ’ αυτούς που είναι πλούσιοι με πόσες οδύνες είναι γεμάτη η ζωή τους».Η ζωή λέει δεν βρίσκεται στη δύναμη. Εάν βρισκόταν, εκείνοι που υπήρξαν δυο και τρεις φορές άρχοντες θα ήταν ευτυχισμένοι• αλλά δεν είναι. Ακούστε τους όταν βογκούν, όταν θλίβονται, όταν, για λογαριασμό αυτών των ίδιων των ηγετικών καθηκόντων τους και της δόξας και της λάμψης, νομίζουν ότι είναι περισσότερο άθλιοι και σε μεγαλύτερο κίνδυνο.

Και πώς είναι δυνατόν ένας άνθρωπος που δεν έχει τίποτα, να ζει μια ζωή που κυλάει τόσο εύκολα; Βλέπετε ο Θεός μας έχει στείλει έναν άνθρωπο για να μας αποδείξει ότι αυτό είναι δυνατό. «Κοιτάξτε σε μένα λέει, ο οποίος είμαι χωρίς περιουσία, χωρίς κτήματα, χωρίς μεταφορικό μέσο• δεν έχω γυναίκα ούτε παιδιά• παρά μόνο τη γη και τον ουρανό.. Και τι (παραπάνω) θέλω; Δεν είμαι χωρίς θλίψη; Δεν είμαι χωρίς φόβο;

Πότε με είδε οποιοσδήποτε από σας ν’ αποτυγχάνω στο αντικείμενο της επιθυμίας μου; Ή να παγιδεύομαι σ’ εκείνο που ήθελα να αποφύγω; Μέμφθηκα ποτέ το Θεό ή άνθρωπο; Κατηγόρησα ποτέ οποιονδήποτε άνθρωπο; Με είδατε ποτέ με θλιμμένη όψη; Και πώς συναντώ εκείνους που εσείς φοβάστε και θαυμάζετε; Δεν τους αντιμετωπίζω σαν σκλάβους; Ποιος, όταν με βλέπει, δεν έχει την εντύπωση ότι βλέπει το βασιλιά και κύριό του»;

Ο Γιώργος Γαλανός βλέπει την κοινωνία περίπου σαν ένα τεράστιο τρελοκομείο, ή θέατρο, όπου καθημερινά δίνονται ανόητες παραστάσεις που δε σημαίνουν τίποτα και δεν πετυχαίνουν κανένα στόχο. Απλά προκαλούν περισσότερη σύγχυση και ζαλάδα στους ανθρώπους. Αντιστεκόμενος σθεναρά σ’ αυτού του είδους τον «πολιτισμό» της κυριαρχίας των παράλογων πάνω στους συνετούς και των ισχυρών πάνω στους αδύνατους, απαξιώνει τους εξουσιαστές που κινούνται μηχανικά κυνηγώντας τις κενές αυταπάτες του πλούτου, της δύναμης και της φήμης, συντρίβοντας ανελέητα όσους σταθούν εμπόδιο στο δρόμο τους.

Ο Γιώργος Γαλανός είναι ο δυσαρεστημένος ιδεαλιστής, δηλαδή το ελεύθερο πνεύμα που ονειρεύεται να ανατρέψει την επικρατούσα παράλογη κοινωνική συμβατικότητα, ο αθεράπευτα ασυμβίβαστος με το ψέμα, την υποκρισία και τη μωρία, ο σκεπτικιστής, ο ευφυής ισχυρογνώμων, ο μυστικός αισθηματίας που επιθυμεί διακαώς μια απλούστερη, πιο ήρεμη κι ευτυχισμένη ζωή.

Δεν έχει σημασία αν γεννήθηκε με τα αυθεντικά Κυνικά χαρακτηριστικά ή αν ο Κυνισμός του δημιουργήθηκε σαν αντίδραση στο νοσηρό κοινωνικό κατεστημένο. Το αποτέλεσμα είναι που μετράει. Ένας τέτοιος στοχαστής, όπως και στην αρχαιότητα, έτσι και σήμερα, θεωρείται κοινωνικό απόβλητο, ακόμη και μισάνθρωπος.

Ένας τέτοιος ενεργός πολίτης δύσκολα θα επιδοκιμαστεί από την κοινωνία, και συνήθως παραμένει παρεξηγημένος και απομονωμένος. Το να λέει κανείς την ωμή αλήθεια και να αποκαλύπτει και να στηλιτεύει με παρρησία το παράλογο, το κακό και το άδικο του δημιουργεί πάμπολλα προβλήματα…

Τάσος Φραγκαναστάσης

Κατοχή Μεσολογγίου