Γιάννης Σταθάς: Ο στεριανός καπετάνιος των «μαύρων καραβιών» από το Βάλτο (φωτο-video)

Ο στεριανός, εκ Βάλτου Ακαρνανίας καταγόμενος, που έγινε καπετάνιος και αρχηγός του στόλου των “μαύρων καραβιών” και καθιέρωσε την ελληνική σημαία προεπαναστατικά.

Του Γιάννη Γιαννακόπουλου

Ο Γιάννης Σταθάς ήταν γιός του περίφημου αρματωλού Δήμου Σταθά. Γεννήθηκε το 1758 στη Δούνιστα Βάλτου (σημερινό Σταθά) και διαδέχθηκε τον πατέρα του ως οπλαρχηγός της περιοχής την προεπαναστατική περίοδο.

Το 1797 τα στρατεύματα του Αλή Πασά στην Ήπειρο, στη Θεσσαλία και στη Πελοπόννησο σε μία προσπάθεια καταστολής κάθε επαναστατικής κίνησης προέβησαν σε διωγμούς κατά των αρματολών κατέστρεφαν τις περιουσίες τους και εξοντώνοντας μέλη των οικογένειών τους. Έτσι πολλοί από αυτούς αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την ηπειρωτική χώρα και να καταφύγουν στα νησιά. Μεταξύ αυτών ήταν και ο Γιάννης Σταθάς που κατέφυγε στη Σκόπελο και την Σκιάθο.

Όταν ξεκίνησε ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος το 1805, κατατάχθηκε στο Ρωσικό ναυτικό και υπηρέτησε ως υποναύαρχος. Μετά την αναχώρηση του Ρώσου ναυάρχου Σενιάβιν από το Αιγαίο λόγω της συναφθείσας ανακωχής μεταξύ Ρωσίας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στο Τιλσίτ το 1807 πολλοί οπλαρχηγοί που συνεργάστηκαν με τους Ρώσους και όντας εκτεθειμένοι στους Τούρκους συνεννοήθηκαν και συγκεντρώθηκαν στη Σκιάθο που ήταν απρόσβλητη από τα τουρκικά στρατεύματα. Μεταξύ των ήταν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Ανδρέας Μιαούλης, ο Γιάννης Σταθάς, ο Νικοτσάρας, ο Παπαβλαχάβας και άλλοι.

Εκεί στη Ιερά μονή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου συσκέφτηκαν και έδωσαν όρκο τιμής για συνέχιση του αγώνα στη θάλασσα.

Μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα στόλο από 70 πλοία που τον χώρισαν σε 10 μοίρες. Η κάθε μοίρα έφερε την ονομασία της περιοχής από την οποία προέρχονταν ο επικεφαλής οπλαρχηγός (Βάλτος, Μωριάς, Όλυμπος κλπ).

Το γενικό πρόσταγμα όλου του στόλου είχε ο Γιάννης Σταθάς λόγω της εμπειρίας του από την θητεία του στο Ρωσικό ναυτικό, με υπαρχηγό τον Νικοτσάρα, ενώ επικεφαλής της μοίρας Μοριάς ήταν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Τα πλοιάρια ήταν βαμμένα μαύρα σε όλα τα σημεία τους και για το λόγο αυτό ονομάστηκαν “μαύρα καράβια”.

Ο Σταθάς αντί να σηκώσει τη Ρωσική σημαία, όπως συνηθίζονταν εκείνη την εποχή στο Αιγαίο, σήκωσε μία αυτοσχέδια Ελληνική που ήταν ένα γαλάζιο πανί με ένα λευκό σταυρό στη μέση και που θεωρείται η πρώτη Ελληνική σημαία που στη συνέχεια καθιερώθηκε σαν επίσημη σημαία του Ελληνικού κράτους.

Οταν οι μοίρες του στόλου εξοπλίστηκαν διεσπάρησαν σε διάφορες κατευθύνσεις στο Αιγαίο. Η μοίρα του Σταθά κατευθύνθηκε στο κόλπο της Θεσσαλονίκης όπου διεξήγαγε τολμηρές επιδρομές. Σε μία από αυτές βύθισε μία Τούρκικη κορβέτα την οποία εμβόλισε με τόλμη κάτι που αποθανάτισε η δημοτική μας παράδοση.

Η δράση του “Μαύρου στόλου” δημιούργησε πολλά προβλήματα στους Τούρκους με αποτέλεσμα, κατά μία εκδοχή, ο σουλτάνος να διατάξει τον Αλή Πασσά να σταματήσει τους διωγμούς.

Ο Σταθάς την επόμενη χρονιά, 1808, δολοφονήθηκε στην περιοχή της Μπούκας Αμφιλοχίας.

Για την δράση του Σταθά υπάρχει ένα δημοτικό που παρατίθεται στο βίντεο. Είναι ανάρτηση στο διαδίκτυο του κ. Χρήστου Σπύρου, από την εκπομπή του Δευτέρου Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας ”Τα ξωτικά της παράδοσης” με την Μαρία Κουτσιμπύρη.