Ενημέρωση για την πολιομυελίτιδα/οξεία χαλαρή παράλυση
Η πολιομυελίτιδα είναι ιογενής λοίμωξη, η οποία αναγνωρίζεται συνήθως από την οξεία έναρξη χαλαρής παράλυσης. Πάνω από 90% των περιπτώσεων πολιομυελίτιδας είναι είτε ασυμπτωματικές είτε εκδηλώνονται με μη ειδικό εμπύρετο. Στο 10% των περιπτώσεων εκδηλώνεται ήπια νόσος με συμπτώματα που περιλαμβάνουν εμπύρετο, κακουχία, κεφαλαλγία, ναυτία και έμετο. Χαλαρή παράλυση συμβαίνει σε <1% των λοιμώξεων από τον ιό της πολιομυελίτιδας. Η παράλυση της πολιομυελίτιδας είναι συνήθως ασύμμετρη, με εμπύρετο στην έναρξη. Ο μέγιστος βαθμός παράλυσης ολοκληρώνεται σε σύντομο χρονικό διάστημα, συνήθως εντός 3-4 ημερών. Το σημείο της παράλυσης εξαρτάται από τον εντοπισμό της κυτταρικής καταστροφής στο νωτιαίο μυελό και στο εγκεφαλικό στέλεχος. Τα κάτω άκρα προσβάλλονται πιο συχνά από τα άνω. Παραλύσεις των αναπνευστικών ή/και των προμηκικών μυών (κατάποσης) μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή. Υπολειμματική παράλυση παρατηρείται στο 0.1 – 1% των κρουσμάτων. Άσηπτη μηνιγγίτιδα συμβαίνει στο 1% περίπου των περιπτώσεων. Η πολιομυελίτιδα παραμένει κυρίως νόσος των βρεφών και μικρών παιδιών. Στις λίγες εναπομείνασες ενδημικές χώρες, το 80-90% των κρουσμάτων αφορούν σε παιδιά <3 ετών και ουσιαστικά όλα τα κρούσματα είναι <5 ετών.
Η χώρα μας ανακηρύχθηκε ως «περιοχή ελεύθερη από πολιομυελίτιδα» τον Ιούνιο του 2002, μαζί με την υπόλοιπη Ευρώπη, σαν αποτέλεσμα του συστηματικού εμβολιασμού και της ενισχυμένης επιδημιολογικής επιτήρησης της πολιομυελίτιδας.
Η επιτήρηση της οξείας χαλαρής παράλυσης (ΟΧΠ) σε όλα τα άτομα κάτω των 15 ετών ή σε άτομα οποιασδήποτε ηλικίας όταν υπάρχει υποψία πολιομυελίτιδας αποτελεί βασικό στοιχείο της διατήρησης της χώρας ελεύθερης πολιομυελίτιδας. Στη χώρα μας με σκοπό την πρώιμη ανίχνευση κάθε πιθανής εισαγωγής άγριου ιού πολιομυελίτιδας, λειτουργεί:
· από το 1998, κλινικοεργαστηριακό δίκτυο επιδημιολογικής επιτήρησης της οξείας χαλαρής παράλυσης (Ο.Χ.Π.) – πολιομυελίτιδας
· από το 2010, συμπληρωματική εργαστηριακή επιτήρηση δειγμάτων κοπράνων για την ανίχνευση πολιοϊών σε ομάδες υψηλού κινδύνου (αθίγγανους, μετανάστες κλπ). Μέχρι σήμερα, δεν έχει ανευρεθεί άγριος ιός πολιομυελίτιδας.
· Από το 2012, περιβαλλοντική επιτήρηση του άγριου ιού της πολιομυελίτιδας με επιτήρηση λυμάτων, κατά προτεραιότητα από βιολογικούς καθαρισμούς περιοχών με χώρους συγκέντρωσης μεταναστών και καταυλισμούς αθιγγάνων.
Μέχρι σήμερα, δεν έχει ανευρεθεί άγριος ιός πολιομυελίτιδας.
Ενημέρωση – προφυλάξεις για ταξιδιώτες
Σήμερα, σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ., οι χώρες που παραμένουν ενδημικές για πολιομυελίτιδα είναι το Πακιστάν, το Αφγανιστάν και η Νιγηρία. Επιπλέον έχουν αναφερθεί μέχρι τις 22 Οκτωβρίου 2013, 174 κρούσματα πολιομυελίτιδας στη Σομαλία, 14 στην Κένυα, 3 στην Αιθιοπία, 3 στο Νότιο Σουδάν και 1 στο Καμερούν. Το Φεβρουάριο 2013 , εντοπίστηκε άγριος πολιοϊός τύπου 1 σε δείγματα λυμάτων στο κεντρικό και νότιο Ισραήλ αλλά και σε δείγματα κοπράνων ατόμων στις προαναφερθείσες περιοχές που είχαν εμβολιαστεί με ενέσιμο εμβόλιο IPV χωρίς να αναφερθεί κρούσμα πολιομυελίτιδας. Για το σκοπό αυτό διενεργήθηκε πρόσφατα στο Ισραήλ εκστρατεία εμβολιασμού σε 890.000 παιδιά ηλικίας ως εννέα ετών, με στόχο να αποτραπεί το ενδεχόμενο επιδημίας.
Στις 19 Οκτωβρίου 2013, ο Π.Ο.Υ. ανακοίνωσε την ύπαρξη συρροής κρουσμάτων ύποπτων για πολιομυελίτιδα στη Συρία σε παιδιά ηλικίας κάτω των δύο ετών, ενώ στις 29 Οκτωβρίου επιβεβαιώθηκε η ύπαρξη άγριου πολιοϊού τύπου 1(WPV1) σε δέκα από τα κρούσματα και αναμένονται τα αποτελέσματα περαιτέρω εργαστηριακής διερεύνησης προκειμένου να καθοριστεί η προέλευση του απομονωθέντος άγριου πολιοϊού.
Λόγω ορισμένων ιδιαιτεροτήτων της χώρας μας, όπως η είσοδος μεταναστών και προσφύγων από ενδημικές περιοχές (Πακιστάν, Αφγανιστάν, Νιγηρία, και πρόσφατα Συρία) και η ύπαρξη ομάδων πληθυσμού με χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη (όπως οι αθίγγανοι, οι μετανάστες), η επιδημιολογική επιτήρηση της οξείας χαλαρής παράλυσης / πολιομυελίτιδας καθίσταται σήμερα ακόμη πιο επιτακτική. Με την επιτήρηση της οξείας χαλαρής παράλυσης αυξάνεται η ευαισθησία του συστήματος, ώστε να ανιχνευθεί έγκαιρα η είσοδος ιού πολιομυελίτιδας άγριου τύπου από ενδημικές χώρες.
Το ΚΕΕΛΠΝΟ προκειμένου να αποφευχθεί η εμφάνιση κρούσματος πολιομυελίτιδας στην Ελλάδα έχει προβεί σε :
– Ενίσχυση της επιδημιολογικής επιτήρησης της Οξείας Χαλαρής Παράλυσης – Πολιομυελίτιδας
– Εντατικοποίηση της συμπληρωματικής εργαστηριακής επιτήρησης δειγμάτων κοπράνων σε ομάδες υψηλού κινδύνου (αθίγγανους, μετανάστες κλπ).
– Εντατικοποίηση της περιβαλλοντικής επιτήρησης του άγριου ιού της πολιομυελίτιδας με επιτήρηση λυμάτων, κατά προτεραιότητα από βιολογικούς καθαρισμούς περιοχών με χώρους συγκέντρωσης μεταναστών και καταυλισμούς αθιγγάνων.
– Εντατικοποίηση του ελέγχου της εμβολιαστικής κατάστασης βρεφών, παιδιών, εφήβων και ενηλίκων καθώς και η ολοκλήρωση του εμβολιασμού τους έναντι της πολιομυελίτιδας, τόσο στο γενικό πληθυσμό όσο και σε ειδικές πληθυσμιακές ομάδες με χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη, όπως είναι οι αθίγγανοι, οι μετακινούμενοι πληθυσμοί, οι μετανάστες, οι πρόσφυγες και οι αιτούντες άσυλο.
– Ενημέρωση των Πρεσβειών των χωρών, όπου ενδημεί η πολιομυελίτιδα, για την ανάγκη εμβολιασμού των πολιτών τους, προκειμένου να εκδοθεί άδεια εισόδου στη χώρα μας (visa), και έκδοση οδηγιών για εμβολιασμό των ταξιδιωτών από και προς χώρες υψηλού κινδύνου για κυκλοφορία του ιού της πολιομυελίτιδας.
– Εισαγωγή από τον Μάρτιο του 2013 του εμβολίου για την πολιομυελίτιδα στην προγραμματισμένη του δράση στα κέντρα υποδοχής μεταναστών στον Έβρο.
(Οι φωτός στο highlight προέρχονται από το “Centers for Disease Control and Prevention”)
