«Αι Αγρινίου ερμαί»

 Γράφει ο Ηλίας Ντζάνης*

Κατά πρώτον δεν υπάρχει λόγος και δεν πρέπει οι αναγνώστες αυτού του μικρού κειμένου να αιφνιδιαστούν, να ανησυχήσουν, ή να πανικοβληθούν διαβάζοντας τον τίτλο του. Δεν είχαμε καταδρομική επιχείρηση ¨ερμοκοπίδων¨. Οι οδοδείκτες της πόλης μας είναι στη θέση τους. Ας μην ανησυχούν λοιπόν οι πολίτες. «Η πόλις δεν κοιμάται». Αγρυπνά. Μικρός τάραχος μόνο υπήρξε περί την ονομασία μίας οδού και είναι άγνωστο στους πολλούς θνητούς, αν τελικά το ζήτημα αυτό λύθηκε. Υπήρξε σκέψη, λένε, να αλλάξει όνομα μία οδός και να μετονομαστεί σε οδό  25^ης Μαρτίου, προκειμένου να τιμηθεί η ημερομηνία έναρξης της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Να όμως, που με την αλλαγή αυτή θα δημιουργηθούν σοβαρά και ανυπέρβλητα προβλήματα με τα έντυπα, τις σφραγίδες και τα λοιπά γραφειοκρατικά κατάστιχα που διατηρούν οι καταστηματάρχες που δραστηριοποιούνται στο δρόμο αυτό. Δεν γνωρίζουμε, αν αυτό ισχύει. Και αν ισχύει, δεν γνωρίζουμε το μέγεθος του προβλήματος. Ούτε η διαδικασία και τα κριτήρια που υπάρχουν για την «ονοματοθεσία» των οδών είναι γνωστά σε ημάς τους απλούς πολίτες. Αν όμως θυμάμαι καλά, δεν δημιουργήθηκαν ανάλογα προβλήματα, όταν η σχετική επιτροπή του δήμου άλλαξε, ή περιέκοψε, ονόματα άλλων οδών στη πόλη μας προκειμένου να τιμήσει κάποια πρόσωπα. Ίσως η ηλεκτρονική εποχή να έχει προσθέσει περισσότερα προβλήματα από όσα τελικά υπόσχεται να λύσει. Βεβαίως οι δημοτικές παρατάξεις, που φαντάζομαι ότι θα έχουν κάποιο λόγο στη συγκρότηση αυτών των επιτροπών «ονοματοθεσίας», θα μπορέσουν να βρουν τη καλύτερες λύσεις.

Επειδή όμως υπήρξε μία συζήτηση μεταξύ των πολιτών για το θέμα της ονοματοθεσίας (ή ονοματοδοσίας κατ΄ άλλους, αδόκιμα ίσως, γιατί κάτι τέτοιο παραπέμπει σε αναδόχους και μυστήρια) και ανεξάρτητα αν λύθηκε ή όχι το  ζήτημα για τη συγκεκριμένη οδό, κρίναμε σκόπιμο, ως ενεργοί πολίτες όπως μας θέλει η πολιτεία, να εκφράσουμε κάποιες σκέψεις που μπορεί να ενδιαφέρουν και άλλους συμπολίτες μας.    Άλλωστε και να μη τιμηθεί η 25^η Μαρτίου με κάποιο δρόμο δεν θα χάσει την αξία και την μεγάλη της ιστορική σημασία. Η επανάσταση του 21 είναι πολύ μακριά για να διαμαρτυρηθεί, ούτε αναδόχους έχει, ούτε και εκπροσώπους στις δημοτικές παρατάξεις. Ας κάθεται λοιπόν εκεί που είναι. Να τελειώσουν και οι εκδηλώσεις της φετινής επετείου και να ησυχάσουμε. Με το 21 θα ασχολούμαστε τώρα!

Η σημερινή κοινωνία έχει άλλες ανησυχίες και απαιτήσεις. Άλλωστε, μπορεί  η  επανάσταση να  ήταν και έργο ορισμένων νεοανερχόμενων αστικών κύκλων που επιζητούσαν μία μικρή γεωγραφική βάση, χωρίς την οθωμανική οικονομική επικυριαρχία στο κεφάλι τους,  για τις επιχειρηματικές τους επιδιώξεις. Χώρια, που η δημιουργία των εθνικών κρατών μπορεί να εκληφθεί και ως το πρόπλασμα του εθνικισμού και του ρατσισμού. Προσθέστε ακόμα σε αυτά και μία άλλη οπτική θεώρηση της οθωμανικής αυτοκρατορίας ως μίας φωτισμένης δεσποτείας, που είχε δώσει πάρα πολλά σε αυτούς που αυτοαποκαλούνταν Έλληνες ή Ρωμιοί. Ακόμα και πανεπιστήμιο στα Βραγγιανά έφτιαξαν οι γκιαούρηδες, κι ας διαμαρτύρονταν για συνθήκες σκλαβιάς.  Μη ταράσσεται λοιπόν η καρδία ημών. Ας αφήσουμε το θέμα αυτό στους Ιστορικούς να κονταροχτυπιούνται στα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης μέχρι να καταλήξουν σε κάποια κοινή, αλλά κατανοητή από τους ολιγογράμματους απλοϊκούς  ανθρώπους, θέση. Δεν είναι φρόνιμο να υιοθετούμε απόψεις, που ξεκινάνε  από παρορμητικές εξάρσεις. Τέλος, ας παραδεχτούμε ακόμα, πως δεν πρόκειται κανένας σύγχρονος και προοδευτικός άνθρωπος να διαμαρτυρηθεί για τα «παλιά ΄κονίσματα».

Με την ευκαιρία, όμως, αυτής της συζήτησης για τα προβλήματα, που δημιουργεί η ονομασία ενός δρόμου σε οδό  25^ης Μαρτίου, αναζήτησα στην ιστοσελίδα του Δήμου Αγρινίου και βρήκα την με αριθμό 124/2019 απόφαση από το πρακτικό της  4ης/2019 της τακτικής συνεδρίασης της 16^ης Απριλίου 2019 του Δημοτικού Συμβουλίου Αγρινίου, που επικαιροποιεί ένα κατάλογο οδών, πλατειών και λεωφόρων της πόλης μας. Δεν γνωρίζω αν ο κατάλογος αυτός ισχύει ακόμα ή, αν έχει αλλάξει με νεότερη απόφαση. Αν ισχύει, τότε διαπιστώνεται πως πράγματι τιμώνται σπουδαία πρόσωπα, γεγονότα, ιδέες, άγιοι, καλλιτέχνες, πόλεις, χωριά, κ.λ.π. Θα επαναλάβω όμως  πως δεν γνωρίζω τα κριτήρια και τον τρόπο λειτουργίας της επιτροπής ονοματοθεσίας. Υπάρχει όμως ένα μικρό ζήτημα, στο οποίο βέβαια δεν περιμένουμε απάντηση. Ούτε και έχει   σημασία ή αξία, αν υπάρξει κάποιο σχόλιο ή εξήγηση στις επισημάνσεις ενός  πολίτη. Αλλοίμονο,  αν οι αρχές εξηγούσαν στο κοινό όλα τα θέματα, μικρά ή μεγάλα.

Απλά, με το κείμενο αυτό εκφράζουμε μία σκέψη, ένα συλλογισμό, που, πλην του γράφοντος, μπορεί να έχουν και άλλοι πολίτες. Συγκεκριμένα: Υπάρχουν δύο πρόσωπα με καταγωγή από την Αιτωλ/νία, που, από τις λίγες εγκυκλοπαιδικές γνώσεις που έχω, θεωρούνται πώς έχουν προσφέρει πολλά σε αυτό που αποκαλούμε πολιτισμικό γίγνεσθαι της χώρας μας. Δεν βρήκα λοιπόν καμία οδό με το όνομά τους. Αναφέρομαι: 1^ον)  στον Δημήτρη Ροντήρη, Αιτωλικής καταγωγής νομίζω, με μεγάλη προσφορά στο ελληνικό θέατρο και ειδικότερα με τους αγώνες του για την αναβίωση του αρχαίου θεάτρου, την προβολή του στις μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και τέλος με την ίδρυση του πειραϊκού θεάτρου. Κάποιοι, πιο ειδικοί, τον θεωρούν και μεγάλο δάσκαλο του θεάτρου. Δεν είμαι ειδικός. Μπορεί αυτό και να μην αληθεύει. Η επιτροπή φαντάζομαι θα ξέρει περισσότερα και καλύτερα το θέμα, για να μην έχει ασχοληθεί, και  2^ον) στη Δόρα Στράτου, που πάλι νομίζω πως έχει Ακαρνανική καταγωγή. Λέγεται, και έχει γραφεί, πώς η γυναίκα αυτή αφιέρωσε τη ζωή της στη διάσωση της παράδοσης και του λαϊκού πολιτισμού. Αναφερόμαστε στην λαϊκή τοπική ενδυμασία, στο δημοτικό τραγούδι, στους δημοτικούς χορούς κ.λ.π. Φημολογείται μάλιστα, ότι δημιούργησε και μία σχολή χορού και ένα θέατρο στην Αθήνα για τη δάσωση και παρουσίαση της μουσικής και χορευτικής μας κληρονομιάς. Δεν είμαι ειδικός για να γνωρίζω λεπτομέρειες. Μπορεί και αυτά να είναι φήμες και υπερβολές. Δεν γνωρίζω επίσης αν ποτέ απασχολήθηκε η επιτροπή με τα δύο αυτά ονόματα. Ίσως, φοβήθηκε πως,  αν τιμούσε το ένα πρόσωπο και όχι και τα δύο, θα είχαμε και ενδο-αιτωλοακαρνανικό εμφύλιο. Όμως, μπορεί και να μην άξιζε το κόπο να ασχοληθούν με κανέναν από δαύτους. Ίσως.. Δεν έχω πληροφορίες, αν έβλαψαν ή ντρόπιασαν τον τόπο καταγωγής τους. Ή τέλος, αν είχαν διαπράξει εγκλήματα. Σημειώνω παρά ταύτα, πως και οι δύο αυτοί άνθρωποι, όπως αναφέρουν οι ειδήμονες του σχετικού χώρου, υπηρέτησαν τα γράμματα και τις τέχνες και άφησαν σπουδαίο έργο.

Ακόμα και σήμερα κάποιοι ομότεχνοί τους τους θεωρούν μεγάλους και πρωτοπόρους στους τομείς που ασχολήθηκαν (ή αφιερώθηκαν όπως ο υποφαινόμενος πιστεύει) και τους τοποθετούν ψηλά στην κλίμακα της ιστορίας του θεάτρου και της πολιτισμικής παράδοσης της χώρας μας. Βεβαίως υπήρξαν και άλλοι σπουδαίοι ομότεχνοί τους με την ίδια ή αντίστοιχη προσφορά στο τόπο μας. Αλλά, όπως και πιο πάνω γράφω,  αναφέρομαι σε αυτούς, α) γιατί  σχετικές πληροφορίες αναφέρουν πώς κατάγονται από το νομό μας και, β) γιατί, σε πολλές εκδηλώσεις, ημερίδες, εκπομπές ή δημοσιεύεις σχετικές με το χώρο δράσης των ανθρώπων αυτών,  οι εν ενεργεία σημερινοί άνθρωποι των τεχνών και των γραμμάτων αναφέρονται με πολύ επαινετικά λόγια στα ονόματά τους. Πιθανόν η πόλη μας στη δική της κλίμακα αξιών να τους θεωρεί πολύ μέτριους και ανάξιους αναφοράς. Μπορεί, μπορεί…«πολλά μπορεί και ίσως» να υποθέσει κανείς. Σημασία έχει ότι τα ονόματά τους λείπουν από «τας ερμάς της πόλης». Δεν ξέρω αν ή λήθη εμπνέει τους νεότερους. Θεωρώ, όπως, υποθέτω  και οι περισσότεροι των ανθρώπων, πώς οι τιμητικές αναφορές έχουν και παιδευτικό χαρακτήρα για όλους μας και ιδιαίτερα για τις νεότερες γενιές. Οι τεθνεώτες δεν έχουν ανάγκη τιμών και διακρίσεων. Ό,τι έπραξαν και δημιούργησαν, το έκαναν από αίσθηση καθήκοντος και γιατί το αγαπούσαν. Τα υπόλοιπα αφορούν το κοινωνικό σύνολο, τους ιστορικούς και τη πολιτεία, ή τέλος, αν θέλετε, τη μικροψυχία ή το μεγαλείο «ημών των επιγόνων».

Καλή Ανάσταση.

Αγρίνιο 29-4-2021.

*Γεωπόνος