4η Ιουλίου – Η ημέρα που η Ελλάδα «σήκωσε» το Euro 2004 στην Πορτογαλία
Η 4η Ιουλίου ήταν πάντα μια ημερομηνία που ήταν απόλυτα συνδεδεμένη με τον Τόμας Τζέφερσον ο οποίος το 1776, μέσα από τις φλόγες της επανάστασης των αποικιών εναντίον της μητροπολιτικής Βρετανίας, διάβασε τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας και έτσι «γεννήθηκαν» οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
Επίσης, η 4η Ιουλίου ήταν συνδεδεμένη με μια περίεργη (έως μεταφυσική) σύμπτωση καθώς ούτε ένας, ούτε δυο αλλά τρεις πρόεδροι των ΗΠΑ άφησαν την τελευταία τους πνοή εκείνη την ημέρα. Ο Τόμας Τζέφερσον το 1826, ο Τζον Άνταμς την ίδια χρονιά και ο Τζέιμς Μονρόε το 1831!
Επιπλέον, η 4η Ιουλίου συνδέθηκε μια μια εξαιρετικά ιστορική στιγμή της μεταπολιτευτικής Ελλάδας. Είναι η ημέρα που, το 2002, η αντιτρομοκρατική ανακάλυψε τη γιάφκα της οδού Πάτμου και μέσα σε αυτή τη γραφομηχανή και τη σημαία της «Ε.Ο. 17 Νοέμβρη».
Όλα αυτά, όμως, μέχρι την 4η Ιουλίου 2004 γιατί αν ρωτούσατε κάποιον θα σας έλεγε πως είναι πιο πιθανό οι ΗΠΑ να ξαναγίνουν αποικία της Μεγάλης Βρετανίας, πιο πιθανό να… ζωντανέψει ο Τόμας Τζέφερσον και πιο πιθανό να αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας η «17Ν» από αυτό που έγινε εκείνη την ημέρα.
Είναι η ημέρα που στο στάδιο Ντα Λουζ, στη Λισαβόνα «στην πρωτεύουσα της Ελλάδας» η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου μας έστειλε «στον έβδομο ουρανό όλους, αδέρφια». Είναι η ημέρα που το «πειρατικό» του Όττο Ρεχάγκελ πέτυχε αυτό που έμοιαζε (και μεταξύ μας ήταν) αδιανόητο. Κατέκτησε το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα που διεξήχθει στην Πορτογαλία. Εκεί δηλαδή που ο αρχηγός της ομάδας Θοδωρής Ζαγοράκης, σήκωσε το «τιμημένο» και έβγαλε στους δρόμους και τις πλατείες μια ολόκληρη χώρα.
Ο δρόμος προς τον τελικό
Όλα ξεκίνησαν με την κλήρωση των ομίλων. Η ομάδα του Όττο Ρεχάγκελ ήθελε έναν όμιλο που να αφήνει περιθώρια για ελπίδες. Ούτε καν! Η κληρωτίδα «έστειλε» αντιπάλους τη διοργανώτρια Πορτογαλία του 19χρονου Κριστιάνο Ρονάλντο, του Φίγκο, του Ρούι Κόστα και του Ντέκο, την Ισπανία των «φονιάδων» Ραούλ και Μοριέντες και την πάντα επικίνδυνη Ρωσία.
Πρώτο ματς, στις 12 Ιουνίου 2004, με την Πορτογαλία στο Ντραγκάο, στην πρεμιέρα της διοργάνωσης. Το κλίμα πανηγυρικό για τους Ίβηρες αλλά πριν καλά – καλά καταλάβουν τι γίνεται βρέθηκαν να χάνουν με 2-0. Το μόνο που κατάφεραν να κάνουν οι Πορτογάλοι ήταν να μειώσουν στις καθυστερήσεις αλλά, πλέον, το πουλάκι είχε πετάξει.
Κακά τα ψέματα, με το σφύριγμα της λήξης, όλοι είχαν την αίσθηση πως η Ελλάδα πέτυχε το στόχο της στη διοργάνωση. Είχε κάνει μια νίκη. Αυτή, άλλωστε, ήταν η πρώτη νίκη της σε τελική φάση διοργάνωσης, μιας που στην πρώτη συμμετοχή της σε ευρωπαϊκό πρωτάθλημα, το Euro 1980, είχε καταφέρει να αποσπάσει μόλις μία ισοπαλία από τη Δυτική Γερμανία, μετά τις ήττες από Ολλανδία και Τσεχοσλοβακία.
Δεύτερο ματς με την Ισπανία. Ο Μοριέντες σκοράρει αλλά ο Χαριστέας ισοφαρίζει. Το ματς τελειώνει. Η Ελλάδα είχε πάρει μια χρυσή ισοπαλία που την έστελνε στην επόμενη φάση ακόμα και αν έχανε με ένα γκολ διαφορά στο τελευταίο ματς με την αδιάφορη Ρωσία. Βρε μπας;
Στο ματς με τους Ρώσους όλα πήγαν στραβά και ήδη στο 17ο λεπτό η Ελλάδα έχανε με 2-0. Όνειρο ήταν και πάει, η πρόκριση. Ο Ζήσης Βρύζας, όμως, είχε άλλη άποψη. Μείωσε πριν βγει το ημίχρονο και όλα ήταν πάλι είναι ανοιχτά. Τελικά, η άμυνα χάρισε την πρόκριση στην επόμενη φάση.
Αντίπαλος στους «8» η υπέρλαμπρη Γαλλία του Ζιντάν, του Ανρί, του Βιεϊρά. Ο Χαριστέας, όμως, κάνει του κεφαλιού του και στέλνει την Ελλάδα στους «4» εκθρονίζοντας τους πρωταθλητές Ευρώπης Γάλλους που ήταν ακόμα σοκαρισμένοι όταν τελείωσε ο αγώνας.
Πριν από εκείνον τον αγώνα ο Ρεχάγκελ είχε πιάσει τον Ζαγοράκη και του είχε πει «Ο Ανρί και ο Ζιντάν λένε ότι δε σε ξέρουν καν. Ότι δε σε έχουν ακούσει. Απόψε κάνε όλους τους Γάλλους να μη σε ξεχάσουν ποτέ». Για όλους τους Γάλλους δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι αλλά είναι κάτι παραπάνω από δεδομένο πως ο δύσμοιρος Μπισάν Λιζαραζού ακόμα βλέπει στους εφιάλτες του εκείνη την αδιανόητη ντρίπλα που του «έσκασε» ο αρχηγός, πριν βγάλει τη «μαγική» σέντρα για το κεφάλι του «Άγγελου της Ελλάδας».
Στα ημιτελικά η χώρα μας αντιμετώπισε ένα από τα φαβορί της διοργάνωσης. Τους φοβερούς και τρομερούς Τσέχους του Πάβελ Νέντβεντ, του Γιαν Κόλερ, του Τόμας Ροσίτσκι, και του Μίλαν Μπάρος. Ήταν το δυσκολότερο ματς για την εθνική (συμπεριλαμβανομένου και του τελικού). Οι Τσέχοι ήταν υποψιασμένοι και «άρπαξαν από το λαιμό» την παρέα του Ζαγοράκη. Τα δοκάρια, η άμυνα και ο Νικοπολίδης έσωσαν την κατάσταση και έστειλαν το ματς στην παράταση.
Το Euro του 2004 ήταν η τελευταία διοργάνωση που ίσχυσε το silver goal. Αν κάποια ομάδα, δηλαδή, σκόραρε στο πρώτο ημίχρονο της παράτασης και δεν ισοφαριζόταν, τότε το παιχνίδι θα τελείωνε χωρίς να παιχτεί το δεύτερο ημίχρονο του έξτρα χρόνου.
Αυτό έκανε και η Ελλάδα. Το έκανε με κεφαλιά ο Δέλλας στο τελευταίο λεπτό του πρώτου ημιχρόνου της παράτασης. Οι φήμες πως υπήρξε «προφητεία» η οποία ανέφερε «θα βάλεις silver goal αλλά θα είναι σαν golden goal» ελέγχονται ως ανακριβείς. Οι Τσέχοι δεν πρόλαβαν να κάνουν ούτε σέντρα. Με το σφύριγμα της λήξης, έμειναν αποσβολωμένοι να προσπαθούν να καταλάβουν τι κακό τους βρήκε και από που τους ήρθε. Από το κεφάλι του Δέλλα ήταν η απάντηση.
«Γεννημένοι» την 4η Ιουλίου
Η ομάδα του Ρεχάγκελ είχε κάνει τα πάντα και βρισκόταν ήδη εκεί που δεν θα μπορούσε να φανταστεί κανείς πως θα φτάσει. Το απόλυτο αουτσάιντερ όχι απλά έφτασε στον τελικό αλλά τρόμαζε τους διοργανωτές Πορτογάλους αν και οι περισσότεροι στη χώρα της Ιβηρικής ετοιμαζόντουσαν να πανηγυρίσουν, μέσα στην έδρα τους, την κατάκτηση του Euro 2004. Πόσο πιθανό ήταν, μέσα σε ένα μήνα, να χάσουν για δεύτερη φορά από την Ελλάδα; Ποιος να το πίστευε;
Το παιχνίδι ξεκίνησε με την Πορτογαλία να έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων αλλά να μην κάνει αυτό που θα λέγαμε την κλασική φάση για γκολ. Πίεζε, μεν, χωρίς προβλήματα για τον Αντώνη Νικοπολίδη και την άμυνα του, δε.
Και όσο τα λεπτά κυλούσαν τόσο η γαλανόλευκη αυτοπεποίθηση μεγάλωνε και μαζί της άρχιζε δειλά – δειλά η αναζήτηση του πολυπόθητου γκολ. Το ημίχρονο έφυγε και έμεναν ακόμα 45 λεπτά όπου όλα θα μπορούσαν να γίνουν. Οι Πορτογάλοι δεν ήταν φόβητρο και είχαν αρχίσει να βλέπουν τους εφιάλτες της πρεμιέρας να «ξυπνούν». Έκαναν επιθέσεις αλλά είχαν το μυαλό τους στην άμυνα.
Στο 57ο λεπτό, ο Γιούρκας Σεϊταρίδης κέρδισε κόρνερ από παρέμβαση του Κριστιάνο Ρονάλντο. Ο Μπασινάς στήνει την μπάλα στη γωνία. Εκτελεί με στόχο το κεφάλι του Χαριστέα. Εκείνος σηκώνεται και…
Τα όσα ακολούθησαν δύσκολα μπορεί να τα περιγράψει κάποιος. Οι πανηγυρισμοί. Η αγωνία. Το «Άλαμο» της ελληνικής άμυνας. Το τελευταίο σφύριγμα του Μερκ που ήχησε σαν τη… μελωδία της ευτυχίας στα αυτιά όλων. Το «πειρατικό» είχε καταφέρει να αντισταθεί μέχρι τέλους και έφυγε από την Πορτογαλία με «λάφυρο» το βαρύτιμο τρόπαιο. Η Ελλάδα ήταν Πρωταθλήτρια Ευρώπης! «Στον έβδομο ουρανό, όλοι αδέρφια» που φώναζε με φωνή… Παπαφλέσσα στη μάχη στο Μανιάκι ο Κώστας Βερνίκος που μετέδιδε το ματς για λογαριασμό της ΕΡΤ. Το κλάμα του Ρονάλντο.
Η κούπα (η οποία έφτασε στα χέρια του Ζαγοράκη από τα χέρια του «φαρμακωμένου» Εουσέμπιο που θα ήθελε εκείνη η ώρα να ανοίξει η γη και να τον καταπιεί). Τα γλέντια. Το πούλμαν με τους διεθνείς στην επιστροφή της ομάδας, από το «Ελ. Βενιζέλος μέχρι το Καλλιμάρμαρο που χρειάστηκε περίπου 3 ώρες για να κάνει μία διαδρομή που με αυτοκίνητο είναι κάτι λιγότερο από μισάωρο! Μια ολόκληρη χώρα στους δρόμους. «Δεν περιγράφω άλλο», που έλεγε και ο εκστασιασμένος Γιώργος Χελάκης στη ραδιοφωνική μετάδοση του αγώνα.
Το κακό ήταν πως ουδέποτε η Ελλάδα κατάφερε να κεφαλαιοποιήσει εκείνη την ανεπανάληπτη επιτυχία. Το ποδόσφαιρο στη χώρα έμεινε πίσω. Έγινε πιο τοξικό απ’ ότι ήταν πριν. Μόνο κάποιες αναλαμπές είχε. Η εθνική επαιξε σε δύο Μουντιάλ (2010, 2014) και σε τρία Euro (2004, 2008, 2012) αλλά πέραν αυτού… ουδέν!
Έπρεπε να περάσουν 20 ολόκληρα χρόνια για να καταγράφει μια επιτυχία η οποία έμοιαζε εξίσου απίθανη με εκείνη της εθνικής στην Πορτογαλία. Ήταν η κατάκτηση του Europa Conference League από τον Ολυμπιακό, όταν και πάλι ένας Έλληνας ποδοσφαιριστής, ο αρχηγός των ερυθρόλευκων Κώστας Φορτούνης, «σήκωσε» μία ευρωπαϊκή κούπα.
